«ابوموسی» را با نام ایرانی آن «بوموسی» بنامیم

به گزارش تجارت نیوز،

مناقشه ایران و امارات بر سر جزایر سه‌گانه ایرانی (ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک) وارد مرحله جدیدی از تنش‌های این دو کشور شده است. اگرچه پیش از این نیز چند عضو دائمی و غیردائمی شورای امنیت سازمان ملل یعنی کشور‌های آمریکا، فرانسه، روسیه، چین و البته کره جنوبی از امارات متحده در مناقشه با ایران بر سر این سه جزیره حمایت کرده بودند اما این نخستین بار است که یک سازمان منطقه‌ای غربی، از جزایر سه‌گانه به عنوان بخش «اشغال‌شده» خاک امارات نام می‌برد. 

کشور‌های اروپایی در بیانیه پایانی نخستین نشست مشترک سران اتحادیه اروپا و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس که در بروکسل برگزار شد، با طرح ادعا‌های واهی آورده بودند: «از ایران می‌خواهیم به اشغال سه جزیره تنب‌ بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی متعلق به امارات متحده عربی که نقض حاکمیت این کشور و منشور ملل متحد است پایان دهد.»

این ادعا در حالی مطرح می‌شود که علاوه بر اسناد تاریخی، نقشه‌های بین‌المللی که بعضاً در موزه‌های همین کشورهای غربی نگهداری می‌شوند نیز بر ایرانی بودن جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک تاکید می‌کنند اما شاید جا داشته باشد یک بار دیگر حتی با طرح موضوع تغییر نام این جزایر بر ایرانی بودن‌شان صحه بگذاریم.

در همین شرایط شاید جا داشته باشد پیشنهاد محمدمهدی اسماعیلی، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی، که در ۱۱ اردیبهشت امسال و حاشیه هشتصد و نوزدهمین جلسه شورای فرهنگ عمومی کشور گفته بود: «تغییر نام جزیره ابوموسی به بوموسی در دستور کار دولت قرار دارد.» را نیز به عنوان یک راهکار کوچک برای بزرگ‌ترین جزیره مورد اختلاف ایران و امارات در کانون توجه قرار دهیم و به دولت جدید و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آن یعنی آقای سیدعباس صالحی، این مصاحبه را یادآوری کنیم؛ به نظر می‌رسد درباره تحقق این مهم، میان نخبگان کشور نیز اجماعی برای تغییر نام جزیره ابوموسی به نام فارسی آن یعنی «بوموسی» وجود داشته باشد و بتوان گفت در نقطه‌ زمانی طلایی به سر می‌بریم و اکنون، توپ در زمین دولت است.

قطعاً تغییر نام یک شهر از آن دسته اقداماتی است که جنبه‌های مختلف تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی، سیاسی، بین‌المللی، امنیتی و زبان‌شناسی آن را دربر می‌گیرد و موضوعی کاملاً پیچیده و چندوجهی است. آنچه برای دولت‌ها مهم و حائز اهمیت تلقی می‌شود ضرورت تغییر از زاویه امنیت ملی است که تمام این جنبه‌ها را دربر گیرد.

اگر این ضرورت تشخیص داده شود می‌توان گفت مصاحبه‌ محمدمهدی اسماعیلی عضو پیشین کابینه نشان می‌دهد ضرورت آن، لااقل در سطح شورای فرهنگ عمومی وقت کشور و دولت سیزدهم تشخیص داده شده و شرط لازمش هم محقق شده بود؛ شرط کافی، اجماع ملی بر سر تغییر نام یک شهر و نقطه‌ زمانی طلایی برای تغییر نام است.

موضوعی که به نظر می‌رسد اکنون به عنوان یک مطالبه و اجماع ملی برای تغییر نام جزیره ابوموسی مطرح است و پذیرش عرفی و اجتماعی تغییر نام جدید آن هم در عرصه‌ افکار عمومی شکل گرفته باشد و ما نیز در نقطه‌ زمانی طلایی برای این تغییر نام قرار داریم؛ مطالبه‌ای که بعید است اکنون، در دولت چهاردهم، ضعیف یا منتفی شود و بلکه بالعکس در شرایط فعلی که اماراتی‌ها از هر سو با طرح ادعا‌های واهی سعی در تصاحب این خاک دارند قوی‌تر هم شده باشد.

اما چرا «بوموسی»؟ پیش از ورود انگلیسی‌ها، فردی به نام موسی سبب رونق و آبادانی این جزیره شد و پس از مدتی، نام «بابا موسی» به «بابو موسی» و «بوموسی» در زبان محلی جنوبی تغییر پیدا کرد و سپس اعرابی که در زمان انگلیسی‌ها به این جزیره آمدند، به‌ دلیل متجانس بودن واژه‌های «بو» و «ابو» نام «بوموسی» را به «ابوموسی» تغییر دادند و کم‌کم استفاده از این واژه رواج یافت.

هرچند طبق نظر زهرا پیشگاهی‌فرد، استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران (ایسنا، ۹ اردیبهشت ۱۳۹۱)، نام اصلی این جزیره «گپ سبزو» است که یک واژه‌ کاملاً فارسی به معنی بزرگِ خُرّم است و دلیل آن ظاهر جزیره از ساحل بوده است که به طور قاطع می‌توان گفت برازنده آن است.

حال با تمامی موضوعات مطروحه و توضیحات ارائه‌شده، به نظر می‌رسد این تغییر نام می‌تواند مقدمه‌ای بر توسعه گردشگری پایدار جزیره بوموسی به عنوان مقصدی جدید برای گردشگری ایران باشد. فرصتی که با تمسک جستن به آن می‌توان هم نامی ایرانی بر جزیره که بخشی از خاک کشورمان محسوب می‌شود گمارد و هم فرصت دست‌اندازی به این خاک را با ادعا‌های واهی چون نام عربی آن از بیگانگان سلب کرد.