تولد ۲۵۰ یونیکورن در خاورمیانه! / سهم ایران چقدر است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، استارتاپ‌های یونیکورن به سرعت در حال ظهور در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا هستند. به‌طوری که پیش‌بینی شده منطقه «منا» تا سال 2030 شاهد تولد 250 استارتاپ با ارزش بیش از یک میلیارد دلار و 20 سونیکورن یعنی استارتاپ‌هایی با ارزشی بین 500 میلیون تا یک میلیارد دلار خواهد بود.

قابل توجه است که در حال حاضر، منطقه MENA تنها شش یونیکورن دارد که چهار یونیکورن آن در امارات متحده عربی قرار گرفته‌اند. چرا که بیشترین تمرکز سرمایه‌گذاران بر بازار امارات متحده عربی بوده و هفت سرمایه‌گذار از 14 سرمایه‌گذار منطقه منا در دبی یا ابوظبی مستقر هستند.

اما چون پیش‌بینی شده است که اندازه بازار اقتصاد دیجیتال منطقه منا تا سال 2030 از مرز 500 میلیارد دلار عبور خواهد کرد، این منطقه شاهد ظهور انبوهی از استارتاپ‌ها در همه بخش‌ها خواهد بود و تعداد نسبتا زیادی از آن‌ها در همین دوره به باشگاه‌های یونیکورن و سونیکورن راه می‌یابند.

نشانه‌ها و دلایل بسیاری در این زمینه وجود دارد؛ کما اینکه گزارش RedSeer Strategy Consultants (یک شرکت مشاوره دیجیتال جهانی) نشان می‌دهد که منطقه منا شاهد عرضه اولیه (IPO) بیش از 30 کسب‌وکار فناوری در بازار سرمایه تا سال 2030 خواهد بود. از جمله کاندیداهای احتمالی برای عرضه اولیه سهام در سال‌های آینده می‌توان به 6thStreet شرکت‌هایی چون Apparel ،Landmark Group ،OUNASS al tayer ،mashreq neo و stcpay STC اشاره کرد.

پیش‌بینی می‌شود که حوزه خرده‌فروشی آنلاین، بیشترین یونیکورن‌ها یعنی تا ۲۶ یونیکورن را به خود ببیند. بعد از آن حوزه فین‌تک با ظرفیت تولید ۲۵ یونیکورن قرار دارد. ضمن اینکه برآوردها نشان می‌دهد که علاوه بر حوزه‌های یادشده، سایر بخش‌ها هم در مجموع از قابلیت تولید ۴۹ یونیکورن برخوردار هستند. در نهایت براساس محاسبات فعلی، این منطقه تا سال 2030، شاهد تولد 250 یونیکورن خواهد بود.

در این گزارش پیش‌بینی شده که استارتاپ‌هایی مانند noon، SharafDG، centrepoint، 6thStreet.com و JUMIA از جمله خرده‌فروش‌های الکترونیکی هستند که در سال آینده تبدیل به یونیکورن می‌شوند. ضمن اینکه شرکت‌های Fawry، paymob، tamara، tabby و stcpay از جمله فین‌تک‌هایی هستند که به باشگاه یونیکورن می‌پیوندند.

علت افزایش استارتاپ‌ها در خاورمیانه چیست؟

منطقه منا (MENA) به دلایل زیادی در سال‌های اخیر به‌عنوان مرکز استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا، جذابیت قابل توجهی به دست آورده است. دلیل اصلی این مسئله، رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها در این منطقه است. چرا که این رشد اقتصادی فرصت‌هایی را برای استارتاپ‌ها ایجاد کرده تا کسب‌وکار خود را گسترش دهند.

داسگوپتا، یک سرمایه‌گذار فرشته است که در چندین استارتاپ در امارات متحده عربی سرمایه‌گذاری کرده است. او معتقد است که یکی از عوامل موثر رشد استارتاپ‌ها افزایش جمعیت جوان و آگاه به فناوری است که مشتاق پذیرش فناوری‌ها و محصولات جدید هستند.

داسگوپتا در این باره به arabianbusines ، می‌گوید: «همچنین، این منطقه دارای معدن طلای غنی از بازارهای دست‌نخورده به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند تجارت الکترونیک، فین‌تک و سلامت است که برای پذیرش ایده‌های نوآورانه آماده هستند.

او که یکی از فارغ‌التحصیلان مدرسه کسب‌و‌کار وارتون و فارغ التحصیلان IIM است، در این رابطه توضیح می‌دهد: «ما در این منطقه با یک بازار مصرف‌کننده بزرگ و روبه رشد به ارزش بیش از 2 تریلیون دلار مواجه هستیم و استارتاپ‌ها در این منطقه پتانسیل رسیدن به موفقیت قابل توجهی را دارند. بنابراین این موضوع، منطقه منا را به مقصدی جذاب برای استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران تبدیل می‌کند.»

به عقیده این سرمایه‌گذار، حمایت فعال دولت‌های منطقه از کارآفرینی و نوآوری از مهمترین دلایل جذب استعدادها و سرمایه‌گذاری‌های جهانی به منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به‌شمار می‌روند.

زاید محسن کیدوایی، موسس و مدیرعامل STRABL (استارتاپ فین‌تک) نیز در این باره می‌گوید: «اکوسیستم استارتاپی MENA می‌تواند شاهد پیشرفت بزرگی باشد، زیرا شاهد افزایش ایده‌های جدید در منطقه هستیم.»

کیدوایی همچنین کیفیت استارتاپ‌ها را نیز شرط توسعه آن‌ها می‌داند و می‌گوید: «اگرچه منطقه دارای اندازه بازار و پتانسیل خوبی برای حمایت از استارتاپ‌های زیادی است و می‌تواند منجر به تولد یونیکورن‌ها شود، اما موفقیت در این راه بستگی به کیفیت استارتاپ‌هایی دارد که توسط سرمایه‌گذاران منطقه‌ای حمایت می‌شوند.»

کیدوایی معتقد است که اگر سرمایه‌گذاران منطقه‌ای از ایده‌ها و استارتاپ‌های جدیدتر حمایت نکنند، آن استارتاپ‌ها ممکن است نتوانند به اندازه کافی شهرت یا کشش لازم را برای جذب سرمایه‌گذاران جهانی به‌دست آورند.

راه رسیدن استارتاپ‌ها به عرضه سهام

تحقیقات RedSeer نشان می‌دهد که به‌رغم افزایش داستان‌های موفقیت استارتاپ‌ها در منطقه منا، باید رویکردی کاملا مبتنی بر هدف وجود داشته باشد تا آنها آماده عرضه اولیه سهام شوند. درآمدهای بالاتر، اهداف بزرگ‌تر و به‌ویژه بازاری که در آن عرضه اولیه می‌شوند، بخشی از رویکرد مورد نیاز است.

کارشناسان بازار معتقدند که شرکت‌ها باید قبل از تصمیم‌گیری در مورد چگونگی جذب سرمایه و بازارهایی که قرار است در آنها عرضه شوند، مزایا و معایب هر گزینه را به دقت در نظر بگیرند.

به‌طور نسبی، بازارهای سهام در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا هنوز در حال توسعه هستند و ممکن است عمق و نقدینگی لازم برای حمایت از چنین عرضه‌های اولیه بزرگی را نداشته باشند. در چنین مواردی، بازارهای سرمایه بین‌المللی، گزینه‌های جذابی برای استارتاپ‌های منطقه به‌شمار می‌روند؛ زیرا دسترسی به مجموعه وسیع‌تری از سرمایه‌ را در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهند.

البته وجود اکوسیستم بزرگی از وی‌سی‌ها یا همان صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر مانند WAMDA RAED، MEVP، SPV و MENA VENTURE INVESTMENTS موجب شده تا استارتاپ‌های منطقه منا بدون چالش بزرگی، به منابع مالی قابل‌توجهی دسترسی داشته باشند. اما در صورت نیاز به عددهای بزرگ‌تری از سرمایه، بازارهای بین‌المللی نیز پیش روی‌شان قرار دارد.

سهم ایران از باشگاه یونیکورن‌های خاورمیانه چقدر است؟

جذب سرمایه‌گذاران خارجی در منطقه منا و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تولد بیش از 300 استارتاپ با ارزش‌های بین 500 میلیون دلار تا بالای یک میلیارد دلار در حالی صورت می‌گیرد که در ایران، اکوسیستم استارتاپی قبل از همه این کشورها یا همپای آنها شروع به‌کار کرد.

اما ایران از باشگاه یونیکورن‌های خاورمیانه چقدر سهم دارد؟ پاسخ این است: فعلا هیچ. درواقع ایران نه‌تنها سهمی ندارد بلکه حیات کسب‌وکارهای فعلی هم که از تندباد حوادث و رکودهای کمرشکن جان سالم به‌در برده‌اند، با اما و اگرهای بسیاری همراه است. در حالی که ایران از بازار بزرگ 87میلیون نفری، جمعیت تحصیل‌کرده و منابع انسانی آشنا و متخصص در حوزه فناوری برخوردار است. اما استفاده‌ای از چنین ظرفیت‌هایی نمی‌شود و این استعدادها یا هدر می‌روند یا مهاجرت می‌کنند.

با اینکه از حدود سال 1392 و با امضای برجام، سرمایه‌ خارجی در اکوسیستم استارتاپی ایران جذب شد و آغازی طوفانی رقم خورد، اما نه دولت و نه حاکمیت در نهایت با کسب‌وکارهای آنلاین کنار نیامدند. درحالی که براساس برآوردها و برنامه‌ریزی‌های سرمایه‌گذاران، تا سال 1400 باید 5 یونیکورن در ایران متولد می‌شد. اولین یونیکورن هم باید در سال 1398 شکل می‌گرفت. در لینک زیر می‌توانید دلایل عدم شکل‌گیری یونیکورن‌ها در ایران را بخوانید.