۶۱۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری خطرپذیر در جهان / سهم زنان فقط ۳ درصد است

به گزارش تجارت‌نیوز ، فضای کسب‌وکار برای زنان همچنان حاوی نابرابری‌های زیادی است. این مسئله در دنیای استارتاپ‌ها هم به وضوح به چشم می‌خورد. عدم برابری در کسب سهم از سرمایه گذاری خطرپذیر برای راه‌اندازی کسب‌وکار موجب شده تا زنان تنها سهمی 15 درصدی از بنیان‌گذاری استارتاپ‌ها را در اختیار داشته باشند. چون بخش زیادی از سرمایه‌گذاران را مردان تشکیل می‌دهند که اعتماد بیشتری به بنیان‌گذاران مرد دارند.

براساس تحقیق استارتاپ ژنوم ، از میان بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها در جهان، 31 درصد از استارت‌آپ‌ها حداقل یک مؤسس زن دارند، اما میانگین تعداد مؤسسان زن در یک اکوسیستم استارتاپی که به تنهایی کسب‌وکاری را راه‌اندازی کرده‌ باشند، فقط 15 درصد است.

یعنی تنها 15 درصد از بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها را زنان تشکیل می‌دهند. این آمار در سال 2021، 14 درصد و در پایان سال 2022 تنها یک درصد رشد کرده و به 15 درصد رسیده است.

البته وقتی تعداد زنانی که به همراه مردان یک استارتاپ را راه‌اندازی کرده‌اند، در نظر بگیریم، این سهم تا 31 درصد رشد می‌کند!

نابرابری در فضای سرمایه ‌گذاری خطرپذیر

چرا زنان تنها بنیانگذار 15 درصد از استارتاپ‌ها هستند و در بهترین حالت تا 31 درصد در راه‌اندازی استارتاپ‌ها به همراه یک مرد، دخیل هستند؟ یکی از دلایل این امر، عدم برابری در میزان دسترسی به منابع مالی است.

براساس پژوهش‌های هاروارد بیزینس ریویو، حجم سرمایه‌گذاری خطرپذیر در پایان سال 2022، به 612 میلیارد دلار در جهان رسیده که رشد 108 درصدی را نسبت به سال قبل از خود نشان می‌دهد.

اما سهم زنانی که می‌خواهند به‌عنوان بنیانگذار، کسب‌وکاری را آغاز کنند، از این حجم از سرمایه‌گذاری چقدر بوده است؟ این پژوهش نشان می‌دهد که کمتر از 3 درصد از شرکت‌هایی که توسط زنان رهبری می‌شوند، سرمایه‌گذاری خطرپذیر دریافت کرده‌اند. این آمار در سال 2020، 2.3 درصد بوده که رشد اندکی را در پایان سال گذشته میلادی نشان می‌دهد.

راهکاری به نام وی‌سی‌های زنانه

برای کاهش نابرابری در دسترسی به سرمایه‌، یکی از راهکارها، راه‌اندازی وی‌سی‌هایی بوده که یا مدیران زن دارند یا تنها روی کسب‌وکارهای زنان سرمایه‌گذاری می‌کنند.

برخی از کارشناسان این اقدام را گامی رو به جلو برای تامین سرمایه اولیه کسب‌وکارهای زنان دانسته‌اند. اما تحقیقات هاروارد بیزینس ریویو نشان می‌دهد که این شیوه، ریسک‌هایی را در پی دارد.

از جمله اینکه طبق این پژوهش، زنانی که راند نخست سرمایه را از یک مدیر دارای وی‌سی زن دریافت کرده‌اند، برای جذب سرمایه در راندهای دیگر با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند. چون این تصور وجود دارد که سرمایه راند نخست را نه به دلیل ارزش کسب‌وکارشان بلکه صرفا به خاطر زن‌بودن‌شان دریافت کرده‌اند!

بنابراین وی‌سی‌های دارای مدیر مرد، تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری روی چنین کسب‌وکاری دارند. این تحقیق از طریق تجزیه و تحلیل بیش از 2000 استارت‌آپ با پشتوانه سرمایه‌گذاری وی‌سی نشان می‌دهد که شرکت‌های تحت رهبری زنان که دور اول جذب سرمایه آنها منحصرا از VCهای زنانه تامین شده بود، دو برابر کمتر احتمال دارد که بتوانند دور دوم سرمایه خود را به دست بیاورند.

چون وقتی یک مؤسس زن از یک سرمایه‌گذار مرد بودجه دریافت کرده باشد، این تصور وجود دارد که او شایستگی داشته و استارت‌آپ او قوی است. اما اگر همان بنیان‌گذار فقط سرمایه‌گذاران زن داشته باشد، موفقیتش به دلیل جنسیتش می‌دانند و نه شایستگی‌اش.

به این ترتیب، بنیان‌گذاران زن باید خطرات مسیر کارآفرینی برای کسب موفقیت بلندمدت را در نظر بگیرند و حتما از وی‌سی‌هایی با مدیران مرد نیز سرمایه دریافت کرده و تنوع سرمایه‌گذاران را حفظ کنند!

سرمایه گذاری خطرپذیر یک بازی مردانه است

زنانی که به کارآفرینی می‌پردازند، در یک زمین بی‌طرف بازی نمی‌کنند. سوگیری جنسیتی در صنعت وی‌سی، از تخصیص بودجه به بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری جلوگیری می‌کند، بنابراین برای کسب نتایج بهتر و رسیدن به تعادل جنسیتی در کارآفرینی، باید این سوگیری‌ها کنار گذاشته شوند.

نابربری در تخصیص بودجه به بنیان‌گذاران در جوامع پیشرفته نیز مشهود است. چنانچه در سال 2018، تنها 3 درصد از سرمایه خطرپذیر در ایالات متحده به شرکت‌هایی با مدیرعامل زن تعلق گرفت.

نکته قابل توجه این است که میزان بنیانگذاران زن آمریکایی که طی سال 2022 توانسته‌اند سرمایه خطرپذیر دریافت کنند، به 2 درصد کاهش یافته است. درحالی که طی سال گذشته بیش از 209 میلیارد دلار در ایالات متحده سرمایه ‌گذاری خطرپذیر انجام شده و این کشور از این جهت در مقام نخست جهان قرار دارد. اما تنها 2 درصد از حجم سرمایه گذاری خطرپذیر در این کشور به زنان بنیانگذار تعلق گرفته است.

این مسائل درحالی وجود دارد که تعداد مشاغل تحت مالکیت زنان هم در ایالات متحده و هم در سراسر جهان افزایش یافته و تعداد زنانی که قصد دارند کارآفرین شوند، به شدت افزایش یافته است.

اکوسیستم سرمایه‌ گذاری همچنان دور از برابری

اکوسیستم سرمایه گذاری خطرپذیر از برابری جنسیتی دور است. براساس داده‌های Pitchbook، در سال 2022 و در آمریکا، شرکت‌هایی که صرفاً توسط زنان تأسیس شده‌اند، تنها 2 درصد از کل سرمایه وی سی ها را به خود اختصاص داده‌اند. در اروپا، این درصد حتی کمتر بوده است یعنی چیزی نزدیک به 0.9 درصد.

البته وقتی پای یک ‌هم‌بنیانگذار مرد در کنار هم‌بنیان‌گذار زن در میان باشد، میزان جذب سرمایه‌ خطرپذیر به چنین استارتاپی تا 14درصد رشد می‌کند!

نابرابری در دسترسی به سرمایه اولیه برای راه‌اندازی کسب‌وکار، موجب شده تا حوزه سرمایه گذاری خطرپذیر را یک بازی مردانه بدانند. چون شرکت‌هایی که تنها توسط زنان تأسیس شده‌اند، کمتر از 3 درصد از کل سرمایه گذاری‌ خطرپذیر در سطح جهان را دریافت کرده‌اند.

سهم زنان از بنیانگذاری استارتاپ‌ها در مناطق جغرافیایی جهان

در تحقیق استارتاپ ژنوم آمده است که در مورد زن بودن بنیانگذاران استارتاپ‌ها، تفاوت‌های قابل‌توجهی بین مناطق جغرافیایی جهان نیز مشاهده می‌شود. منطقه اقیانوسیه با 21.6 درصد بالاترین درصد بنیانگذاران زن را دارد. این نکته به شدت تحت تأثیر زن بودن 43 درصد از بنیانگذاران در بریزبن استرالیا قرار دارد.

آمریکای شمالی با میانگین 15.7 درصد در رتبه بعدی قرار دارد. این عدد تحت تأثیر 31 درصد از بنیانگذاران زن در میان استارتاپ‌های شیکاگو است.

بعد از آمریکای شمالی، آسیا قرار دارد؛ در قاره کهن 14.9 درصد از بنیانگذاران استارتاپ‌ها را زنان تشکیل می‌دهند. در آفریقایی جنوبی به‌طور میانگین 14 درصد از بنیانگذاران استارتاپ‌ها را زنان تشکیل می‌دهند. کیپ تاون با 15.3 درصد، بالاترین رتبه را در منطقه دارد. بعد از آن، منطقه منا یعنی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارند. این منطقه کمترین بنیان‌گذاران زن را دارد و تنها 10 درصد از بنیانگذاران استارتاپ‌ها در این منطقه زن هستند.

وضعیت زنان بنیانگذار استارتاپ در کشورهای اروپایی

پایین بودن سهم زنان از بنیانگذاری استارتاپ‌ها، ویژه یک منطقه از جهان نیست. در اروپا نیز این مسئله به چشم می‌خورد؛ مثلا تنها 5.6 درصد از بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها در شهر مونیخ آلمان، زن هستند. در پاریس هم یک اکوسیستم فناوری پیشرو در سطح جهان محسوب می‌شود، میانگین تعداد بنیان‌گذاران زن استارتاپ‌ها تنها 8 درصد است.

در سایر نقاط اروپا عملکرد کمی بهتری وجود دارد. مثلا تا 24 درصد از بنیانگذاران استارتاپ‌ها در شهر دوبلین ایرلند، زن هستند. گزارش استارتاپ ژنوم نشان می‌دهد که به‌طور کلی در 50 درصد از اکوسیستم‌های استارتاپی جهان، بین 11 تا 17 درصد از بنیانگذاران را زنان تشکیل می‌دهند.

البته وضعیت زنان در اروپا رو به بهبود است. به طوری که در سال 2021، تعداد زنان در سمت رهبری کسب‌وکارها تا 15 درصد بود اما سهم زنان از مشاغل حوزه فناوری 25 درصد است.

کدام مناطق جهان بیشترین بنیانگذاران زن را دارند؟

از 67 اکوسیستم مورد بررسی در تحقیق استارتاپ ژنوم، تنها در بریزبن استرالیا و مانیل فیلیپین، بیش از 50 درصد استارتاپ‌ها دارای یک یا چند مؤسس زن هستند. (به ترتیب 72 درصد و 52.6 درصد) شیکاگو با 46 درصد، نیوزلند با 45 درصد، دوبلین با 42 درصد، دیترویت با 41 درصد و هالیفاکس کانادا با 40 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

هشت اکوسیستم یعنی 12 درصد از جامعه مورد بررسی این تحقیق، کمتر از 20 درصد از استارتاپ‌ها را با حداقل یک بنیانگذار زن داشته‌اند، از جمله ادمونتون کانادا و مونیخ آلمان هر کدام با تنها 14 درصد.

با تصویری که این آمار و ارقام از وضعیت حضور زنان در مقام بنیانگذاران استارتاپ‌ها نشان می‌دهند، می‌توان گفت که اکوسیستم استارتاپی و فناوری جهان، از برابری جنسیتی فاصله زیادی دارد.