سهم استارتاپ های نوپا از وام های دولتی چقدر است؟

به گزارش تجارت‌نیوز، در دهه اخیر، رشد تولید و اشتغال‌آفرینی با عناوین گوناگون در شعارهای سال نقش پررنگی داشته است؛ به طوری که واژه «تولید»، 6 سال پیاپی در شعارهای سال حضور داشته و گاهی هم غیرمستقیم و همچون عنوان سال 97، با شعار «حمایت از کالای ایرانی» مطرح شده است.

بنابراین تاکید و اهمیت موضوع، می‌توان گفت که در این سال‌ها سیاستگذاران کلان اقتصاد ایران به دنبال ترویج فضای کارآفرینی بوده‌اند و در سال‌های اخیر در همین راستا تسهیلات مختلفی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها در نظر گرفته است.

برای مثال مرداد سال جاری، بسته حمایت از رشد تولید محصولات دانش‌بنیان از سوی صندوق نوآوری، با شعار «۱۰۰۰ شرکت، ۱۰۰۰ محصول، ۱۰۰۰ هزار میلیارد ریال رشد فروش» منتشر شد.

این فراخوان که نخستین فراخوان این برنامه محسوب می‌شد، با دارا بودن چند محور به «حمایت از رشد تولید محصولات دانش‌بنیان» از طریق اعطاء تسهیلات و ضمانت‌نامه با شرایط ویژه اختصاص دارد.

این برنامه از شرکت‌های دانش‌بنیانی حمایت می‌کند که فروش کل آن‌ها (اعم از دانش بنیان و غیردانش‌بنیان) مطابق اظهارنامه مالیاتی سال ۱۴۰۱ بیش از میلیارد تومان باشد؛ این حمایت‌ها تنها به شرکت‌هایی اعطا می‌شود که یا دارای برنامه منسجم برای افزایش فروش محصولات دانش‌بنیان خود در سال ۱۴۰۲ باشند و یا قصد افزایش ۳۰ درصدی صادرات رسمی این دسته از محصولات خود در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ را دارند.

 آمارها نشان می‌دهد بانک مرکزی طی هفت ماهه نخست امسال بیش از 128 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی در قالب 12 هزار و 441 فقره وام به 2 هزار و 172 شرکت دانش بنیان پرداخت کرده است. اما آیا این تسهیلات به راحتی در اختیار همه استارتاپ‌ها قرار می‌گیرد؟

 مانوئل اوهانجانیانس، موسس و مدیر ایسمینار، مشاور و منتور کسب‌وکار استارتاپ‌ها در خصوص چالش‌های گرفتن وام توسط استارتاپ‌ها می‌گوید، استارتاپ‌ها برای تامین مالی خود با دو هدف به سمت وام می‌روند، یکی هدف جذب سرمایه است و یک هدف دیگر اخذ وام و تبدیل آن به سهام؛ اما مشکلی که در ایران وجود دارد این است که این وام‌ها به اشخاص حقوقی عمدتا و با تضامین گوناگون پرداخت می‌شود و این در حالی است که استارتاپ‌ها در اوایل فعالیت خود حقوقی نیستند.

به گفته او، این وام‌ها به هرکسی اعطا نمی‌شود و استارتاپ‌ها حتما باید یک طرحی داشته باشند، قبولی در آن طرح سخت است چرا که شرایط ویژه‌‌ای دارد؛ اگر نتوانند تضامین مورد نیاز را فراهم کنند، شانس در دریافت وام کاهش می‌یابد.

همچنین گفتنی است که میزان حدودی وامی که شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند بدون این شروط خاص دریافت کنند، در برخی از انواع وام‌ها، بسته به تعداد بیمه‌شدگان متغیر است؛ اما بنا به اظهارات «مدیر ایسیمینار»، در شرایط استاندارد برای استارتاپ‌ها به چند صد میلیون تومان می‌رسد و نمی‌تواند کمک چندانی به رشد کسب‌وکارهای نوپا کند.

تغییر نقشه راه فقط برای گرفتن وام

 اوهانجانیانس می‌گوید: چند چالش برای اخذ وام استارتاپ‌ها وجود دارد، یکی اینکه دسترسی‌پذیری برای همه‌ی تیم‌ها وجود ندارد و شرایط اخذ آن سخت است و دوم اینکه حجم ریالی آن کم است و زمان رسید به وام هم طولانی است، در مجموع در ایران شرایط اخذ وام‌های استارتاپی سخت‌ است و جذابیتی ندارد مگر اینکه تعداد دفعات اخذ آن بالا باشد.

وی در گفت‌وگو با اکوایران تصریح کرد: این طرح‌های تشویقی با هدف توسعه‌ و اشتغالزایی باعث می‌شود که استارتاپ در اوایل فعالیت خود با چالش‌های مختلف روبه‌رو شود و مجبور می‌شود برای اخذ یک وام، طرحی را انجام دهد که در نقشه راه خود نبوده است و باید با فعالیت خود منطبق کند.

 وقتی رابطه‌ جای ضابطه را می‌گیرد

این کارآفرین با اشاره به اینکه مسیر اخذ وام توسط استارتاپ‌ها فرسایشی است می‌گوید: حجم وام‌های بلاعوض بسیار کم است و شرایطی وجود ندارد که عندالاستطاعه باشد و استارتاپ‌ها مدام با این استرس درگیرند که مبادا نتوانند اقساط آن را پرداخت کنند. استارتاپ‌ها یا باید خلاق باشند یا دانش‌بنیان و مشمول شرایط وام شدن برای استارتاپ‌های نوپا سخت است و وقتی رابطه‌ جای ضابطه را بگیرد این شرایط سخت‌تر نیز می‌شود و استارتاپ‌ها قید گرفتن وام را می‌زنند.

 مشاور و منتور کسب‌وکار استارتاپ‌ها در پایان تصحیح کرد: در اینجا منظور یک استارتاپ، تیمی جوانی است که هیچ رابطه، عقبه بیزینسی و گردش مالی بالایی ندارد و می‌خواهد با کمک وام تامین مالی بکند، اما کسب‌وکارهایی هستند که به واسطه رانت وام‌های چند هزار میلیاردی می‌گیرند؛ برای مثال استارتاپ ما که یک مجموعه خصوصی است هیچ ارتباطی با دولت ندارد؛ در طول چهار الی پنج سال اخیر، در مجموع توانسته است یک میلیارد تومان وام در چند مرتبه بگیرد.