«تجارت نیوز» گزارش می‌دهد:
اکوسیستم استارتاپی ایران در کجای منطقه قرار دارد؟
بررسی آخرین دستاوردهای استارتاپ‌های دیگر کشورها، همواره باعث فهم دقیق وضعیت و نقاط ضعف و قدرت آن‌ها می‌شود؛ اکوسیستم استارتاپی ایران نیز در گزارش پیش رو در مقایسه با عملکرد نمونه‌های مشابه در منطقه بررسی شده است.
امیرحسین جعفری/ به گزارش تجارت‌نیوز، کافی است نگاهی کوتاه به آمار‌های موجود داشته باشیم تا فاصله اکوسیستم استارتاپی ایران با کشور‌های امارات و ترکیه ما را به فکر وادارد که باید بیشتر بر توانمندی‌های خود سرمایه‌گذاری کنیم.
کارشناسان اکوسیستم استارتاپی ایران چه می‌گویند؟
استارتاپ‌ها در ایران از نگاه فعالان این حوزه دچار وضعیت بغرنجی شده‌اند. وضعیتی که ایران را با فاصله بسیار زیاد از ترکیه قرار داده است، در حالیکه از نظر تاریخی ایران زودتر از ترک‌ها شروع به فعالیت استارتاپی کرده بود. این عقب‌افتادگی تکنولوژیک نشان می‌دهد که نگاه از بالا به مسأله استارتاپ‌ها تا چه حد نیازمند اصلاح است.
برای بررسی موضوع فوق گفتگویی کردیم با آرش جهانگیری، فعال استارتاپی، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
آرش جهانگیری، فعال استارتاپی، درباره شاخص مقایسه اکوسیستم استارتاپی ایران با منطقه به «تجارت‌نیوز» گفت: «شاخص‌های مختلفی برای مقایسه استارتاپ‌ها می‌توان تعریف کرد. اصلی‌ترین شاخص بحث میزان سرمایه‌ای است که وارد این فضا می‌شود. میزان سرمایه‌ای که سرمایه‌گذاران خطرپذیر وارد اکوسیستم استارتاپی کشورشان می‌کنند. با این شاخص‌ها ما اصلاً قابل مقایسه با کشور‌های دیگر نیستیم. امارات، ترکیه، قطر و عربستان، کشور‌هایی هستند که در این حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر بسیاری انجام داده‌اند. ما از نظر ارزش یک الی دو صفر از پایین‌ترین کشورها، در زمینه سرمایه گذاری خطر پذیر پایین‌تر هستیم. البته اعداد در ایران شفاف نیست. در هر حال مهم‌ترین شاخص، سرمایه موجود در استارتاپ‌هاست که ایران نسبت به کشور‌های منطقه رتبه پایینی دارد.»
وی در ادامه در رابطه با فقدان استارتاپ‌های بزرگ در ایران بیان کرد: «استارتاپ‌ها روی مفهوم رفاه کار می‌کنند؛ وقتی شما در این فضا کار می‌کنید، جمعیت کشور یک شاخص جذاب است. کشورما در این حوزه شرایط خوبی نسبت به امارات و قطر دارد؛ ولی میزان نقدینگی وارد شده و سود خارج شده با وجود بستر بزرگ بازار قابل مقایسه نیست. دومین شاخص در این موضوع بحث استارتاپ‌هایی است که می‌گوییم به یونیکورن رسیده‌اند و ارزششان از یک میلیون دلار بالا‌زده است. ما در ایران اصلاً یونیکورن نداریم اما ترکیه 4 عدد دارد. ما با وجود اینکه استارتاپ‌های زیادی داریم و حواشی بسیاری نیز اطرافمان هست، تاکنون موفق به رسیدن به این جایگاه نشدیم. یونیکورن داشتن یکی از شاخص‌های اصلی موفقیت استارتاپ هر کشور است.»
چالش‌های قانونی اکوسیستم استارتاپی ایران
او در رابطه با چالش‌های قانونی در اکوسیستم استارتاپی ایران گفت: «می‌توان گفت که در سال‌های اول راه افتادن استارتاپ‌ها چالش قانون را داشته‌ایم. هنوز هم خیلی پررنگ با این چالش دست و پنجه نرم می‌کنیم. همین ماجرای عجله دارم اسنپ آخرین نمونه است. در حوزه سلامت نیز وزارت بهداشت بار‌ها آمده و استارتاپ‌های این حوزه را محدود کرده است. استارتاپ‌های محتوا محور نیز بار‌ها شاهد دادگاهی شدنشان بودیم. قانون وقتی شناخت کافی از استارتاپ ندارد رفتار پلیسی می‌کند. این رفتار را بار‌ها و بار‌ها دیده‌ایم. بحث قانون‌گذاری یکی از بحران‌های بزرگ کسب و کار آنلاین در ایران است.»
او افزود: «تحریم‌ها و فیلترینگ هم بحران‌های جدی برای استارتاپ‌های ایران هستند. در بحث پهنای باند و محدودیت‌های آن هم مشکلاتی داریم که محدودیت تکنیکال کسب و کار‌های آنلاین است. تاریک‌ترین نقطه استارتاپ در ایران بودجه، اینترنت و زیرساخت نیست؛ بحث امیدواری نسل آینده برای ورود به این بازار مهم است. ده سال پیش ما با یک پول اولیه در حد 100 میلیون می‌شد استارتاپ راه انداخت. الان اینقدر شکست‌ها زیاد است و پول مورد نیاز زیاد است و آنقدر نیروی کار آینده را در مهاجرت می‌بیند، که نرخ ورود نیروی کار جدید و نرخ ورود ایده‌های جدید به شدت پایین آمده است. ما تا چند سال آینده دچار یک رخوت و پیری فضای اکوسیستم خواهیم بود. اگر بدنه تقویت نشود و بدنه ایده پرداز وارد نشود دچار مرگ استارتاپ می‌شویم. آنجا دیگر مهم نیست اینترنت خوب باشد یا نباشد.»
این فعال استارتاپی در رابطه با وضعیت استارتاپ‌های پاکستان و افغانستان بیان کرد: «همین الان هم پاکستان از لحاظ دانش و تکنولوژی در جایگاه بسیار خوبی قرار دارد. به خاطر آن رگ و ریشه‌های اختلافی با هندوستان، تمایل به داشتن دانش در حوزه تکنولوژی در پاکستان بسیار قوی است. حتی کسب و کار‌های پاکستانی زیادی در دنیا وجود دارد که شرایط خوبی دارند. از این منظر ما و پاکستان شبیه به یکدیگر هستیم. از لحاظ اشراف و دانش به تکنولوژی شرایط بهتری هم از ما دارند. در مورد افغانستان تا دو سال اخیر فضا به این سمت می‌رفت که اکوسیستم استارتاپی ایران در افغانستان فعال شود. الان این مسیر قطع شده و آنجا هم فضا را مثبت نمی‌بینم. این منزوی شدن و ناامیدی باعث کاهش انگیزه کاری می‌شود.»
جهانگیری درباره الگوبرداری از ترکیه در اکوسیستم استارتاپی ایران گفت: «من فکر می‌کنم که ترکیه مدل بسیار خوبی برای ماست. البته باید بگویم که ما زودتر از ترکیه شروع کردیم. حتی تولد‌ها و زایش‌های استارتاپ‌ها در ایران خیلی بالاتر از ترکیه بود. ما از یک نقطه عقب افتادیم و آن‌ها جلو رفتند. یک الگو خوب برای تکرار، ترکیه است. آن‌ها نشان دادند که چقدر توانایی موفقیت دارند و یونیکورن متولد کنند. ما تشابهات فرهنگی زیادی داریم البته آن‌ها مثل ما رادیکال نیستند اما مدلی هستند که می‌توان از آن‌ها الگو برداشت. این غم‌انگیز است که باید از روی آن‌ها نگاه کنیم اما بالاخره یک مدل‌سازی خوب برای ایران است.»
اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه استارتاپ تجارت نیوز بخوانید.
نظرات