در اینوتکس ۲۰۲۴ چه گذشت؟ / جای خالی دولتی‌ها، بین‌المللی‌ها و مابقی قضایا

به گزارش تجارت‌نیوز، سیزدهمین دوره از اینوتکس در پارک فناوری پردیس برگزار شد و آن‌طور که اعلام شد بیش از ۱۰۰ هزار نفر از این نمایشگاه بازدید کردند. دستاوردهای دیگر اینوتکس به انعقاد قرارداد بیش از ۱۵۲ تفاهم‌نامه به ارزش ۲۳۰۰ میلیارد تومان برمی‌گردد و نکته‌ای که در این میان برای اکوسیستم استارتاپی کشور مهم است اینکه نزدیک به ۲۰ درصد تیم‌های حاضر در اینوتکس را تیم‌های استارتاپی تشکیل می‌دادند. این موضوع نشان می‌دهد اینوتکس بیش از پیش ارتباط بین شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپی را پررنگ کرده و شاید بتواند این مرز را به‌زودی در هم بشکند.

نمایشگاهی نه‌ برای عموم

نمایشگاه اینوتکس امسال هم مانند سال‌های قبل در پارک فناوری پردیس برگزار شد و افتتاحیه آن تقریباً همزمان با نمایشگاه مهم دیگری در کشور یعنی نمایشگاه کتاب بود. شاید از خود بپرسید ارتباطی بین این دو رویداد وجود ندارد اما واقعیت اینجاست که در وهله اول باید به مفهوم «نمایشگاه» فکر کنیم. نمایشگاه در ایران برای بسیاری از مردم یک تفریح است و افراد زیادی هستند که «نمایشگاه‌گردی» می‌کنند. آنها به شوق گرفتن وسایلی از غرفه‌ها یا خوردن خوراکی‌ها در یک محیط شلوغ و سرسبز یا معاشرت کردن با مردم به دیدن این نمایشگاه‌ها می‌روند بدون آنکه لزوماً «مشتری» یا «مخاطب» آن نمایشگاه باشند. تفاوتی که اینوتکس با نمایشگاه‌هایی نظیر نمایشگاه کتاب یا حتی همتای آن یعنی الکامپ دارد این است که نمی‌تواند میزبان افراد «نمایشگاه‌گرد» باشد. 

اینوتکس در پارک فناوری پردیس برگزار می‌شود؛ پارکی در جاده دماوند و چندین کیلومتر دورتر از تهران. جایی که اینوتکس برگزار می‌شود نه سرویس رفت و برگشتی با وسایل نقلیه دارد و نه مسیر سرراستی است. عمده کسانی که به اینوتکس می‌آیند نام آن را برخلاف الکامپ یا سایر نمایشگاه‌های مهم دیگر روی بیلبوردهای شهری و جراید و… ندیده‌اند و اخبار آن را از قبل دنبال کرده‌اند. همه اینها دست به دست هم می‌دهد تا اینوتکس یک نمایشگاه تخصصی باشد و بتوان امیدوار بود کمتر کسی صرفاً برای بازدید و گردش به آن سر می‌زند.

با نگاهی به بازدیدکنندگان و صحبت با آنها نیز می‌توان به این نکته پی برد. عمده بازدیدکنندگان اینوتکس جوانانی هستند که با امید در کشور مانده‌اند تا کاری را پیش ببرند. صحبت با بازدیدکنندگان حکایت از این دارد که این افراد عمدتاً در اکوسیستم استارتاپی یا فناورانه و دانش‌بنیان کشور فعالیت دارند یا دست‌کم قصد فعالیت در این فضاها را دارند. اشتیاقی که این افراد برای صحبت با غرفه‌داران و سایر تیم‌ها دارند، بارقه‌های امیدی را در آدمی می‌دمد. انتقادات تند و تیزی هم که این افراد از سیاست‌های اشتباه در اقتصاد دیجیتال دارند شنیدنی است و گاه صحبت‌هایی رد و بدل می‌شود که از منظر همه رسانه‌ها مغفول مانده است. همه این موارد نشان از فضایی پویا دارد که برای دوستداران فناوری و خلاقیت در کشور، بستر مناسبی است.

محدودیت‌های عجیب اینوتکس برای سخنرانان

اینوتکس امسال شامل بخش‌هایی چون معرکه، استیج و… بود که هر یک به‌نوعی فعالیت خود را طی این چند روز ادامه دادند. برخی از این بخش‌ها مانند معرکه اینوتکس جایی هستند که تیم‌های بسیار کوچک خودشان را معرفی می‌کنند و یک تمرین مناسب برای آینده کاری خود را سپری می‌کنند و برخی از بخش‌ها مانند گفتمان حاکمیت و دولت درباره موضوع‌های دانش‌بنیان و فناورانه بحث‌های کلان‌تری را مطرح می‌کنند. این بخش میزبان چند تن از نمایندگان دولت و مجلس بود و با اینکه برخی از سخنرانان آن با سیاست‌های غلط پارک فناوری پردیس از برگزاری جلسه محروم شدند (مانند حامد بیدی بنیان‌گذار مجموعه کارزار که هر دو سخنرانی‌اش از سوی حراست پارک فناوری پردیس لغو شد) اما صحبت‌های مهمی درباره دیدگاه حاکمیت به موضوع فناوری در آن بازگو شد. هرچند بسیاری از این صحبت‌ها تکراری و شعارگونه به‌ نظر می‌رسد اما صحبت نکردن درباره آنها یعنی سانسور بیشتر، و به‌ نظر می‌رسد با وجود همین سیاست‌های غلط نظیر لغو کردن جلسات برخی سخنرانان، کماکان باید به گفت‌وگو ادامه داد.

از آن سو اینوتکس امسال برای اولین بار رویداد اینونایت را نیز در دسترس عموم مردم قرار داد. اینونایت یا شب‌های اینوتکس مراسمی بود که در سالیان گذشته فقط برای مهمانان خارجی و مدیران شرکت‌های مستقر در پارک برقرار بود اما امسال میزبان عموم مردم شد. این مراسم‌ها به‌ تقلید از برگزاری چنین رویدادهایی در کشورهای دیگر در اینجا برگزار شده و واقعیت این است که فضایی به‌جز سرگرمی ندارد. اینونایت توانست یک محیط سرگرم‌کننده برای دوستداران فناوری باشد و دستاورد خاصی به‌جز سرگرم کردن مردم در شب‌های پرستاره آسمان شهر پردیس نداشت و به‌ نظر می‌رسد مقصود از راه‌اندازی آن هم همین سرگرمی بوده و به‌دنبال دستاورد بیشتری نبوده است.

حضور مدیران در پنل‌های استیج، نبود دولتی‌ها در اینوتکس 2024

​

در استیج امسال که مهم‌ترین بخش اینوتکس است شاهد برگزاری پنل‌های مختلفی بودیم که افراد مهمی از بدنه اکوسیستم استارتاپی، شرکت‌های سنتی و همچنین نهادهای حاکمیتی حضور داشتند. متاسفانه یا خوشبختانه نقش دولتی‌ها در این رویدادها بسیار کمرنگ بود و اساساً به‌ نظر می‌رسد دیگر معاونان دولت تمایل چندانی بهحضور در اینوتکس نداشتند؛ از غیبت وزیر ارتباطات گرفته که احتمالاً درگیر مراسم افتتاح فیبر نوری در قم و تمرکز روی درست برقرار شدن انتخابات دور دوم مجلس بودند گرفته تا سایر معاونان و روسای وزارتخانه‌ها که از اینوتکس بازدیدی نکردند. روز آخر این نمایشگاه سخنگوی دولت به نیابت از تمامی ارکان‌های دولتی در نمایشگاه حضور پیدا کرد و متاسفانه بدون گفت‌وگو با خبرنگاران، این رویداد را ترک کرد. رئیس مجلس نیز بدون هیچ گفت‌وگوی رسانه‌ای نمایشگاه را ترک کرد و باید گفت پاسخگو نبودن مسئولان به خبرنگاران و بازدیدکنندگان بذر امید جوانانی را که با تمام شرایط سخت مانده‌اند تا بسازند نابود می‌کند. 

اینوتکس 2024 در رسانه‌ها

پوشش رسانه‌ای اینوتکس در سایت‌های خبری دولتی و خصوصی رخ داد و بیش از هزار خبر از این نمایشگاه در تمامی رسانه‌ها منتشر شد. در کشور ما هر حوزه‌ای رسانه‌های تخصصی خودش را دارد و حتی حوزه‌ای مثل اسب و اسب‌دوانی چندین نشریه و وب‌سایت خبری فعال دارد. در حوزه فناوری نیز این اتفاق رایج است و نشریات چاپی و وب‌سایت‌های خبری مختص در این حوزه فعال هستند که غیبت برخی از اسامی مهم این فعالان در نمایشگاه‌هایی چون اینوتکس، منطقی به‌ نظر نمی‌رسد. واقعیت اینجاست که اینوتکس جایی است که معمولاً تیم‌های کوچک‌تر حضور دارند و برخی از رسانه‌ها تنها در صورت انتشار رپورتاژ خبری برای گرفتن گزارش از برخی غرفه‌ها حاضر می‌شوند. استدلال آنها این است که این نمایشگاه مهم نیست و ۲۳۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری را نادیده می‌گیرند و به‌ازای آن خبر جذب سرمایه چند ۱۰ میلیارد تومانی یک استارتاپ از یک VC را تیتر یک می‌کنند چراکه به‌ عنوان رپورتاژ آن خبر را دریافت کرده‌اند. با وجود این، هاب رسانه اینوتکس امسال میزبان وب‌سایت‌های خبری‌ای نظیر گروه راه‌کار، نشریه شنبه، خبرگزاری آنا بود و خود هاب رسانه نیز بیش از ۲۰۰ خبر را در چهار روز نمایشگاه منتشر کرد. 

مهمانان خارجی اینوتکس امسال از کشورهای نه‌چندان مهم قاره آفریقا بودند که با توجه به شرایط کشور و ارتباطات محدود بین‌المللی ایران، به‌ نظر می‌رسد همین برقراری ارتباط جهانی هم کار سختی بوده باشد. با این حال باید در این مورد تلاش بیشتری برای رویدادهای آینده اینوتکس صورت گیرد و نمایشگاهی که نام بین‌المللی بودن را یدک می‌کشد، باید میزبان مهمانان خارجی بیشتری باشد تا بتواند فرصت صادرات محصول را برای تیم‌های استارتاپی و فناورانه کشور فراهم کند. فرصت صادرات محصول برای این تیم‌ها مدت‌هاست از زمان به‌اصطلاح «گلدن تایم» خود گذر کرده و همین الان هم برای رسیدگی به این موضوع بسیار دیر شده است و معاونت علمی و وزارت ارتباطات باید بیشتر برای تحقق این اتفاق همفکری کنند.

به امید فردایی بهتر

برگزارکنندگان اینوتکس باید بدانند این نمایشگاه سال به سال اهمیت بیشتری پیدا می‌کند چراکه اقبال جوانان به موضوع‌های فناورانه و دانش‌بنیان بیشتر می‌شود و سهم اقتصاد دیجیتال نیز روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند. ورود نسل زد به نمایشگاه اینوتکس حکایت از این دارد که مخاطبان این رویداد حالا یک نسل جدید هستند و با این نسل باید برخوردی از نوع دیگر صورت گیرد تا بتوان آنها را با خود همراه ساخت. تیم اتاق فکر اینوتکس نیازمند یک خانه‌تکانی برای میزبانی از نسل زد است تا بتواند میزبان بهتری برای این افراد باشد و همچنین باید تمرکز خود را معطوف به این قشر مهم و سرنوشت‌ساز در آینده سهم شرکت‌های دانش‌بنیان و دیجیتال کند.

اینوتکس ۲۰۲۴ توانست طی چهار روز به ماموریت خود خاتمه دهد و حقیقت این است که این ماموریت بدون مشکل و نقص برگزار نشد اما به‌ طور کلی این رویداد توانسته بیش از صد هزار نفر را میزبانی و آنها را با تیم‌های مستقر در نمایشگاه آشنا کند. باور دارم اگر از دل این نمایشگاه‌ها چند تیم کوچک به تیم متوسط تبدیل شوند هم کاری کارستان انجام شده است. محدودیت برای سخنرانان، حضور کشورهای بین‌المللی، بی‌محتوا بودن برخی از سخنرانی‌ها و تعبیه نشدن وسایل حمل‌ونقل از بزرگ‌ترین مشکلات اینوتکس امسال بود که امید می‌رود در کنار تمامی خوبی‌ها و دستاوردهای آن، به این مشکلات برای سال‌های آینده رسیدگی بهتری شود تا این نمایشگاه با کمترین نقص به ماموریت خود خاتمه دهد.

برای دنبال کردن اخبار تکنولوژی و استارتاپ در ایران و جهان صفحه اخبار فناوری در تجارت‌نیوز را دنبال کنید.