دیواری برای همه / دسترسی پذیری یک ارزش است

به گزارش تجارت‌نیوز، دسترسی پذیر بودن و آگاهی از دسترسی‌ پذیری یک وظیفه اجتماعی به حساب می‌آید. معلولان فارغ از هر نوعی در کشور ما چه بسا خیلی از اوقات، از امکانات ابتدایی زیست خود محروم باشند. شهرها موظف‌اند برای شهروندان معلول و کم‌توان امکانات و شرایط حضورشان در جامعه را فراهم کنند. 

دسترسی پذیری یک ارزش است

دسترسی پذیری باید یک شرط به حساب بیاید. ارگان‌ها، نهادها، شرکت‌ها و عموم مردم وظیفه دارند به این مساله توجه جدی نشان دهند. از طرف دیگر نهادهای آموزشی وظیفه دارند با ترویج و فرهنگ‌سازی به صورت عمومی، عموم مردم را از نظر ذهنی و رفتاری آماده کنند. زیرا تعریف کم‌توانی یا معلولیت در گذر سال‌ها دچار تغییر شده و دیگر نباید مثل سابق به کار برده بشود. این تحول به این دلیل رخ داده است که در بین افراد کم‌توان- که البته انواع زیادی دارد، مثلاً نابینایان یا کم‌بینایان و به همین ترتیب معلولان حرکتی، معلولان ذهنی و دیگر موارد- کم دیده نشده که افراد دچار این دست محدودیت‌ها، توانایی‌های قابل و بالایی در انجام کارهای بخصوصی داشته باشند. 

در گذشته معلولیت دلالت بر یک معنای منقضی‌شده داشت. امروز اما این معنا تغییر کرده است. افراد معلول کسانی هستند که برای انجام فعالیت‌های خود نیاز به دسترسی پذیری دارند. دسترسی پذیری مصادیق مختلفی دارد. دسترس پذیر بودن یک مکان، یک سایت یا یک اپلیکیشن در هویت آن تاثیر بسزایی دارد.

همزمان با روز جهانی آگاهی از دسترسی پذیری (GAAD) روز پنجشنبه مورخ 27 اردیبشهت رویدادی با همین محوریت به میزبانی دیوار برگزار شد. در این رویداد بنیان‌گذاران و مدیرعاملان و فعالان انجمن‌ها و جمعیت‌های مختلف حضور داشتند. 

جلسه با صحبت‌های حسام آرمندهی بنیان‌گذار دیوار و کافه‌بازار شروع شد. او از ضرورت اقدام نهادها و شرکت‌ها یا برندهای مختلف در مورد مساله دسترسی پذیری گفت. این موضوع را نباید با هدف‌گذاری‌های اقتصادی سنجید. او افزود: «دسترسی پذیری یک ارزش است.»

برندها باید ارزشمند باشند؛ یعنی پایبند به یک اصول باشند. تامین جمعیت معلولان در نقاط توسعه‌یافته به عنوان یک اصل پیش‌فرض در نظر گرفته می‌شود. ما نیز در ایران مسئولیم با اشاعه فرهنگ برخورد درست با جامعه معلولان، باعث محرومیت‌زدایی شویم. در بسیاری از موارد آنها از ابتدایی‌ترین حقوق شهروندی دور می‌مانند.

حسام آرمندهی گفت: «ما درگیر محدودیت‌هایی هستیم که حاصل زمان و مکان است. این محدودیت‌ها تغییر خواهند کرد و تغییر آنها وابسته به تصمیمات ماست. در مورد یکسری از مسائل نباید حساب و کتاب کرد. ما در مورد اتباع هم خود را مسئول می‌دانیم. هرچند این تصمیمات ممکن است هزینه‌هایی هم داشته باشد اما باید ارزش‌ها را شناخت.»

حسام آرمندهی در ادامه درگیری شخصی افراد با مسائل را به عنوان یک عامل موثر در رشد این ایده و سرمایه‌گذاری در آن و اصرار بر رشدش ذکر کرد. او در پایان صحبت‌های خود به ضرورت ادامه و فعالیت مستمر در این حوزه پرداخت. «دسترسی پذیری باید در تمام ابعاد جامعه اتفاق بیفتد و ما نیز مسئولیم برنامه‌ریزی کنیم و در این راه قدم برداریم.»

تمام سخنرانی در حالی اتفاق می‌افتاد که مترجم ناشنوایان در حال ترجمه صحبت‌ها برای حضار کم‌شنوا یا ناشنوا بود. حضور مترجم ناشنوایان در بسیاری از رویدادها ضروری‌ است. بسیاری از افراد ناشنوا شاید به‌واسطه همین دسترسی ناپذیری از چرخه کارهای مختلف حذف می‌شوند. بنابراین باید به اصول اولیه دسترسی پذیری توجه کرد.

بعد از سخنرانی ابتدایی، حسین شرفی، طراح و مشاور در موسسه Kamsol elite، به صورت آنلاین در مورد مقدمات دسترسی پذیری و اصول اولیه فراگیری یک محصول سخن راند. 

چرا باید دسترسی پذیر باشیم؟

حسین شرفی، طراح و مشاور در موسسه Kamsol elite،  دسترسی پذیری را هویت اجتماعی یک برند نامید و به عنوان یک عامل موثر از آن یاد کرد. باید کوشید با دسترسی پذیری اعتماد مشتریان کم‌توان را جلب کرد.

مساله دسترسی پذیری فقط در چارچوب اخلاقیات نمی‌گنجد. بلکه از دیدگاه مارکتینگ هم می‌تواند بسیار موثر و قابل توجه باشد. البته که قوانین زیادی هم در مورد دسترسی پذیری وجود دارد اما معمولاً ابزارهای قانونی کمتر استفاده می‌شوند. 

تعداد افراد دچار معلولیت در ایران بالاست. نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. این مساله نه‌تنها از نظر اخلاقی درست نخواهد بود بلکه از نظر مارکتینگ هم نوعی اشتباه تلقی می‌شود. در جامعه ایران حدود هشت درصد از مردان و نیم درصد از زنان مبتلا به عارضه کوررنگی هستند. از طرف دیگر طبق آماری که البته نمی‌توان اعتبارشان را تایید کرد و بعید نیست آمار حقیقی بیشتر از این باشد، 15 درصد جامعه ایرانی را افراد معلول تشکیل می‌دهند. 

بررسی آمار در این حوزه اطلاعات دیگری به دست می‌دهد. 45 درصد افراد بالای 65 سال به معلولیت‌های گوناگون دچار می‌شوند. جامعه ایرانی در حال پیر شدن است. میانگین سنی در سال 1360، حدود 17 سال بوده و حالا این عدد به 35.5 رسیده است. پیش‌بینی می‌شود میانگین سنی جامعه ایرانی به 39 سال رسیده باشد. بنابراین باید با برنامه‌ریزی درست آماده کهولت سن و معلولیت جمعیت زیادی در آینده باشیم. 

نباید از اسم معلولیت ترسید. 13 میلیون کاربر ایرانی دائم به سبب معلولیت با مشکلاتی در کار مواجه هستند. 70 درصد انسان‌ها حداقل یک بار در طول عمر خود نوعی از معلولیت را تجربه می‌کنند. این می‌تواند از شکستگی‌های ساده شروع شود و دایره وسیعی از معلولیت‌ها را دربر گیرد. مساله دیگر این است که تمام انسان‌ها محدودیت‌های محیطی را تجربه می‌کنند. حتماً برای شما پیش آمده که به خاطر یک سرماخوردگی ساده دیگر قادر به کار کردن نباشید. 

دسترسی پذیری یک ضرورت است. امکان ندارد بدون دسترسی پذیری زندگی کرد. این حتی شامل انسان‌های بدون معلولیت هم می‌شود. فرض کنید جاده‌ها یا راه‌ها چه درون‌شهری و چه برون‌شهری فاقد علائم راهنمایی و راهنمایی باشند، چگونه افراد به مقصد خود می‌رسند؟ اصلاً آیا می‌توان سلامت افراد را تضمین کرد؟ در مورد دسترسی پذیری باید به جزئیات زیادی دقت کرد و نگاه جامعی داشت. خیلی اوقات برخی از سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها دسترسی مناسبی به زنان ارائه نمی‌دهند. باید به این مسائل عمیق‌تر نگاه کرد.  

در ادامه سپیده داودی روی صحنه آمد و از روند و تجربه تیم دسترسی‌ پذیری دیوار گفت.

وقتی استان فارس خاموش شود

تصور کنید استان فارس ناگهان از تمامی امکانات خود محروم شود. افراد مستقر یا ساکن در این استان، چه در شهر و چه در روستا، از محیط‌های اجتماعی خود دور شوند؛ چه اتفاقی می‌افتد اگر تمام این جمعیت همگی نتوانند از خانه بیرون بروند؟ برای امور اداری خود دچار مشکل شوند و به وسایل نقلیه دسترسی نداشته باشند. نتوانند به مدرسه بروند. نتوانند تلویزیون نگاه کنند. موسیقی بشنوند. نتوانند فیلم ببینند. و هزار نتوانستن دیگر که در اینجا ذکر آنها ممکن نخواهد بود. چه اتفاقی می‌افتد اگر استان فارس خاموش شود؟

جمعیت استان فارس حدود 4/8 میلیون نفر است. در حالی که جمعیت معلولان کشور به همین میزان است. حدود پنج میلیون نفر در کشور از حقوق شهروندی تا حد زیادی محروم می‌شوند. عدم دسترسی پذیری مانند فیلتر بودن یک مجموعه است. در واقع یک مجموعه وجود دارد اما شما نمی‌توانید به آن دسترسی داشته باشید. البته بحث دسترسی پذیری با پیچ و خم‌های فیلترینگ نباید مقایسه شود اما می‌تواند مثال ملموسی باشد.

سپیده داودی، طراح محصول دیوار، در ارائه‌اش از پروسه تکمیل و تشکیل تیم دسترسی پذیری دیوار و تجربه خود در این مدت گفت. بسیاری از استارتاپ‌ها با در نظر گرفتن این محدودیت‌ها می‌توانند در تغییر این فرهنگ تاثیرگذار باشند. از طرف دیگر هر فرد می‌تواند با ارائه یک طرح جامع و یک برنامه دقیق، مجموعه را نسبت به این وظیفه اجتماعی آگاه کند و اگر این مهم محقق شود، حمایت مدیران و گردانندگان یک سازوکار به شما برای ایجاد تحول بسیار کمک خواهد کرد. 

برای تسهیل سرمایه‌گذاری در مساله دسترسی پذیری شما باید اهداف تجاری را با مساله اخلاقیات مربوط به دسترسی پذیری هم‌راستا و منطبق کنید. به یاد داشته باشید که شاید ده‌ها مدل برای گسترش بازار طرح شود و هیچ‌کدام به جمعیت نزدیک به پنج میلیون نفری معلولان توجه‌ای نداشته باشد.  

سپیده داودی گفت: «مسیر تحول در حوزه دسترسی پذیری در سایت و اپلیکیشن دیوار، از سال 98 آغاز شد. یعنی تلاش جدی برای تدوین پروپوزال دسترسی پذیری از آن زمان در دستور کار قرار گرفت. دسترسی پذیری دیجیتالی یک مسیر مداوم است و محدود به یک دوره کوتاه نیست.»

رویداد دسترسی دیجیتال برای همه

این رویداد با حضور افراد حوزه‌های مختلف و فعالان اکوسیستم استارتاپی جامعه معلولین کشور به میزبانی دیوار برگزار شد. لزوم نیل به دسترسی برای همه، عبور از محدودیت‌ها و تامین کم‌توانان به منظور استفاده از تمام ظرفیت‌ها محل تاکید بود. 

ارتباط موثر با فعالان جامعه معلولان می‌تواند تاثیر بسزایی در این مهم داشته باشد. سهند سلیمان فتاح، به عنوان فعال و نماینده جامعه ناشنوایان، از نبود ارتباط درست، بی‌توجهی و بی‌مسئولیتی افراد در این حوزه گفت و صدای افراد را به گوش فعالان و رسانه‌ها رساند. امید هاشمی هم به عنوان کارشناس دسترسی پذیری از تیم دیوار نیز در مورد مشکلات و چالش‌های نابینایان صحبت کرد. 

لزوم برگزاری چنین رویدادهایی شکل‌گیری ارتباط درست بین اجزای مختلف اکوسیستم و تعامل و همکاری بین آنهاست. انتقال تجربه یکی دیگر  از مزایای برگزاری این دست از رویدادها به شمار می‌آید. افراد زیادی در پنل انتقال تجربه به گفت‌وگو پرداختند. 

هرچند شرح کاملی از این رویداد ذکر نشد و بسیاری از موارد از قلم افتاد اما در آینده با پیگیری بیشتری به مساله دسترسی پذیری خواهیم پرداخت و با فعالان این حوزه به بحث و گفت‌وگو خواهیم نشست. 

اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه استارتاپ تجارت‌نیوز بخوانید.