بازار ۵۱ میلیارد دلاری تجارت الکترونیک کشور در سال گذشته

به‌ گزارش تجارت‌نیوز،‌ گزارش سال مرکز توسعه تجارت الکترونیک حکایت از آن دارد که ارزش معاملات این بازار از ۳ هزار و ۱۸۸ همت عبور کرده و ۷۴ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است. همچنین بر اساس این گزارش مقدار تراکنش‌هایی که صورت گرفته رشد ۳۱ درصدی کرده و این آمار از سه میلیارد تراکنش در سال گذشته به حدود چهار میلیارد تراکنش رسیده است.

«امین کلاهدوزان» در نشست خبری که پیرامون گزارش سال مرکز توسعه تجارت الکترونیک با حضور اصحاب رسانه برگزار شد اعلام کرد میزان رشد ارزش معاملات در سال ۴۸ درصد بوده و حالا این عدد در سال گذشته به ۷۴ درصد رسیده است. او همچنین پیش‌بینی کرد ارزش معاملات در این بازار تا پایان سال ۱۴۰۳ به بیش از ۶ هزار همت برسد.

بازار ۳۱۸۸ همت تجارت الکترونیکی در کشور حدوداً معادل ۵۱ میلیارد دلار می‌شود که مدیر مرکز توسعه تجارت الکترونیک این رقم را هم‌سطح کشورهای منطقه می‌بیند. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که به‌ عنوان مثال بازار تجارت الکترونیک در کشور ترکیه در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۸۰ میلیارد دلار بوده است. کلاهدوزان اما معتقد است در صورت تسهیل و بهبود فرایندها و امور تجارت الکترونیکی در یک تا دو سال آینده ارزش معاملات این حوزه در ایران به میزان ارزش این معاملات در ترکیه نزدیک می‌شود و شاید حتی روزی برسد که بتواند از آن عبور کند.

در ادامه این نشست رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیک به ساماندهی کسب‌وکارها در قالب اعطای اینماد اشاره کرد و ادامه داد: «تعداد کسب‌وکارهای دارای نماد اینماد به ۲۰۷ هزار عدد رسیده که رشد ۴۷ درصدی داشته است؛ همچنین بیش از چهار میلیون و ۲۵۶ هزار گواهی امضای الکترونیکی نیز صادر شده که نسبت به سال قبل ۱۲۵ درصد رشد کرده است.» ناگفته نماند متوسط ارزش سبد خرید مردم در سال گذشته نیز مبلغ ۸۱۵ هزار تومان بوده است که این عدد نیز ۳۳ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد کرده و باتوجه به تورم حاکم در اقتصاد ایران، رقمی منطقی به‌ نظر می‌رسد.

بر اساس این گزارش تهران سردمدار و رهبر بازار تجارت الکترونیک کشور است. در واقع در حال حاضر ۴۶ درصد مجموعه شرکت‌های دارای اینماد و فعال در زمینه حوزه تجارت الکترونیکی در استان تهران فعال هستند. رتبه‌های بعدی مربوط به استان اصفهان، خراسان رضوی و فارس است. هدف‌گذاری مرکز توسعه تجارت این است که با برنامه‌ریزی، تناسب خوبی بین استان‌ها برقرار شود. همچنین باید بدانید ۶۳ درصد این شرکت‌ها متخصص در فروش کالا، ۳۴ درصد در حوزه خدمات، سه درصد کالا و خدمات را همزمان عرضه می‌کنند.

متاسفانه در گزارشی که امسال منتشر شده اشاره‌ای به حجم و اندازه بازار سوشال کامرس (تجارت اجتماعی) نشده است. کلاهدوزان دراین‌باره به‌ تجارت‌نیوز گفت: «ما پارسال عددی را در‌این‌باره اعلام کردیم که پس از ما هم مرکز ملی فضای مجازی عددی تقریباً مشابه برای بازار سوشال کامرس ارائه کرد. واقعیت این است که شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های چندین کارکرد در بازار تجارت الکترونیکی کشور دارند و بررسی‌های ما نشان می‌دهد این پلتفرم‌ها بیشتر در حکم ابزار تبلیغاتی برای بازیگران اصلی این حوزه کاربرد دارند. در واقع فروشندگان اینترنتی از شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغات و برگزاری کمپین‌های آنلاین خود و همچنین تعاملات با مشتری استفاده می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد عددی که در این بازار رد و بدل می‌شود با عدد ۳۱۸۸ همتی فاصله معناداری دارد و نمی‌توان گفت بازار سوشال کامرس در ایران نقش بسزایی در رشد تجارت الکترونیکی دارد.»

کلاهدوزان در ادامه به تجارت‌نیوز گفت: «در میان انواع رسانه‌های مکمل که کسب‌وکارها از آن استفاده می‌کنند، سهم شبکه‌های اجتماعی ۴۳ درصد، تلفن (مرکز پشتیبانی تماس) ۲۵ درصد، پیام‌رسان‌ها ۲۲ درصد و اپلیکیشن‌های موبایلی ۱۰ درصد بوده است.»

آمار فوق در حالی مطرح می‌شود که بر اساس شنیده‌ها سهم فروشگاه‌های اینترنتی کاهش چشمگیری در سال گذشته پیدا کرده و به‌رغم فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام، سهم سوشال کامرس افزایش محسوسی پیدا کرده و کاربران بیشتر از قبل به سمت خرید اینترنتی از پلتفرم‌ها کشیده شده‌اند.

در میان صاحبان کسب‌وکارها، سهم مردان ۸۱ درصد و سهم زنان ۱۹ درصد است. همچنین اطلاعات مندرج در این گزارش نشان می‌دهد بازار تجارت الکترونیکی در کشور یک بازار جوان‌گرا بوده چراکه بیش از ۶۱ درصد از فعالان این صنعت بین ۲۰ تا ۴۰ سال دارند. 

یکی از نکات مهم در حوزه تجارت الکترونیکی که جزو ضعف‌های کسب‌وکارهای این عرصه محسوب می‌شود، موضوع تامین مالی آنهاست. ۸۷ درصد از این تامین مالی به‌ صورت شخصی، چهار درصد از طریق شتاب‌دهنده‌ها و صندوق‌های خطرپذیر سرمایه‌گذاری، دو درصد به‌شیوه دولتی و دو درصد با جمع‌سپاری مالی انجام می‌شود. این آمار نشان‌دهنده کاهش محسوس شتاب‌دهنده‌ها در کشور است و به‌ نظر می‌رسد شتاب‌دهنده‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری کمتری در این اکوسیستم نسبت به گذشته فعالیت دارند و این موضوع می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. مشکلات و موانعی که در این بازار وجود دارد و رگولاتوری ناقصی که برای فعالان بازار در جریان است و همچنین آینده نه‌چندان امیدوارانه اکوسیستم استارتاپی که باعث شده شتاب‌دهنده‌ها کار خود را تعطیل کنند و از این بازار خارج شوند تنها چند مورد از این عوامل است.

بر اساس گفته‌های کلاهدوازان، شرکت ملی پست رهبر بازار لجستیک در دنیای کسب‌وکارهای تجارت الکترونیکی است. او دراین‌باره به تجارت‌نیوز گفت: «در بخش زیرساخت تجارت الکترونیکی اکنون بیش از ۶۳ درصد اولویت اول شرکت‌ها برای ارسال بسته شرکت ملی پست است. ۱۵ درصد اولویت‌ها مربوط به شرکت‌های پست خصوصی، ۱۰ درصد باربری‌هاست و ۶ درصد را خود شرکت انجام می‌دهد.»

گزارش مشروح تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۲ به‌زودی از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیک منتشر خواهد شد.

برای مشاهده اخبار حوزه تکنولوژی و فناوری اطلاعات صفحه استارتاپ تجارت‌نیوز را بخوانید.