شیوا رحیمی 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
کابوس فدرال رزرو برای سیستم بانکی/ چرا بانک‌ها وارد بحران شدند؟
با افزایش نرخ بهره فدرال رزرو، قیمت اوراق قرضه‌ای که بانک‌های ایالات متحده خریداری کرده بودند، سقوط کرد و باعث شد این بانک‌ها وارد زیان هنگفتی شوند. سیاست‌های بانک مرکزی آمریکا، سیستم بانکی این کشور را وارد بحران کرده و این بحران در حال سرایت است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، حدود 10 روز پیش مشخص شد که سیستم بانکی نتوانسته از تکرار بحران مالی سال 2008 فرار کنند. اکنون مشخص است که بانک‌ها هنوز هم قدرت ایجاد یک ترس مهیب را در سیستم مالی دارند.
آغاز این بحران با فرار یک روزه 42 میلیارد دلار سپرده از بانک سیلیکون ولی در روز 9 مارس بود. بانک سیلیکون ولی تنها یکی از سه وام‌دهنده آمریکایی بود که در عرض یک هفته سقوط کرد. رگولاتورها در چند روز اخیر به شدت مشغول طراحی یک راه نجات بودند؛ با این حال، مشتریان شک دارند که پول آنها در امنیت باشد.
آنطور که مجله اکونومیست در مقاله خود اشاره می‌کند، سرمایه‌گذاران ترسیده‌اند و در مجموع 229 میلیارد دلار از ارزش بازار بانک‌های آمریکا در همین ماه کم شده است که کاهش 17 درصدی را نشان می‌دهد. بازدهی خزانه‌داری آمریکا کاهش یافته است و بازارها اکنون بر این باورند که فدرال رزرو در تابستان کاهش نرخ بهره را آغاز خواهد کرد.
قیمت سهام بانک‌ها در اروپا و ژاپن نیز کاهش یافته است. بانک کردیت سوئیس که با مشکلات دیگری روبرو است، 15 مارس کاهش 24 درصدی سهام خود را تجربه کرد و 16 مارس به دنبال دریافت حمایت نقدینگی از بانک مرکزی سوئیس بود.
14 سال از بحران مالی 2008 می‌گذرد و اکنون بار دیگر سوالاتی در خصوص شکنندگی بانک‌ها و گرفتاری که رگولاتورها درگیر آن شده‌اند، در جریان است.
فروپاشی سریع سیلیکون ولی یک خطر سیستمی را که تاکنون نادیده گرفته شده بود، روشن کرده است. زمانی که نرخ‌های بهره پایین و قیمت دارایی‌ها بالا بود، این بانک کالیفرنیایی اوراق قرضه بلندمدت را خریداری کرد.
سپس فدرال رزرو نرخ بهره را با بالاترین سرعت خود در چهار دهه اخیر افزایش داد، قیمت اوراق قرضه سقوط کرد و این بانک با زیان هنگفتی روبرو شد.
طبق قوانین سرمایه آمریکا، اکثر بانک‌ها ملزم نیستند که قیمت اوراق قرضه‌ای را که قصد دارند تا زمان سررسید نگه‌دارند، در نظر بگیرند. فقط بانک‌های بسیار بزرگ باید همه اوراق قرضه خود را که برای معامله در دسترس هستند علامت‌گذاری کنند. اما، همانطور که سیلیکون ولی نشان داد، اگر یک بانک متزلزل شود و مجبور شود اوراق قرضه را بفروشد، زیان تحقق نیافته محقق می‌شود.
زیان سیستم بانکی آمریکا در سال 2022
در سراسر سیستم بانکی آمریکا، این زیان‌های تحقق نیافته بسیار زیاد و معادل حدود 620 میلیارد دلار در پایان سال 2022 است که برابر با حدود یک سوم کل زیربنای سرمایه‌ای بانک‌های آمریکا در نظر گرفته می‌شود. بانک‌های دیگر تا دچار شدن به سرنوشت سیلیکون ولی راه زیادی دارند، اما افزایش نرخ بهره سیستم را آسیب‌پذیر کرده است.
بحران مالی سال 2007 تا 2009 نتیجه وام‌دهی بی‌پروا و رکود مسکن بود. بنابراین، مقررات وضع‌شده پس از بحران به دنبال محدود کردن ریسک اعتباری و تضمین این بود که بانک‌ها دارایی‌هایی را در اختیار دارند که خریداران قابل اعتمادی داشته باشند. آنها بانک‌ها را تشویق به خرید اوراق قرضه دولتی کردند. بانک‌ها نیز به دولت آمریکا اعتماد کامل داشتند و در زمان بحران فروش هیچ چیز آسان‌تر از اوراق خزانه نیست.
سال‌های متمادی تورم پایین و نرخ‌های بهره کم به این معنی بود که کسی فکر نمی‌کرد که در صورت تغییر سیاست مالی جهان و کاهش ارزش اوراق قرضه بلندمدت، بانک‌ها چه آسیبی خواهند دید. این آسیب‌پذیری در طول همه‌گیری کرونا حتی بدتر شد، زیرا سپرده‌ها به بانک‌ها سرازیر شدند و محرک‌های فدرال رزرو پول نقد را به سیستم پمپاژ کردند. بسیاری از بانک‌ها نیز از این سپرده‌ها برای خرید اوراق قرضه بلندمدت و اوراق بهادار رهنی با ضمانت دولت استفاده کردند.
ممکن است برخی معتقد باشند که زیان‌های تحقق نیافته، اهمیت چندانی ندارند. اما مشکل اول این است که بانک اوراق قرضه را با پول اشخاص دیگری خریداری کرده و این پول معمولاً سپرده مشتریان است. نگهداری اوراق قرضه تا زمان سررسید مستلزم تطبیق آن با میزان سپرده‌هاست و با افزایش نرخ‌ها، رقابت برای سپرده‌ها افزایش می‌یابد.
چرا قیمت سهام برخی بانک‌ها سقوط کرد؟
در بزرگترین بانک‌ها، مانند JPMorgan Chase یا Bank of America، مشتریان ثابت هستند، بنابراین افزایش نرخ‌ها به لطف وام‌هایی با نرخ شناور باعث افزایش درآمد آنها می‌شود. در مقابل، تقریباً 4700 بانک کوچک و متوسط با مجموع دارایی‌های 10.5 تریلیون دلار، باید به سپرده‌گذاران پول بیشتری بپردازند تا مانع از خروج آنها شوند. این امر سود نهایی آنها را کاهش می‌دهد. همین امر مشخص می‌کند که چرا قیمت سهام برخی بانک‌ها سقوط کرده است. مشکل دیگری که بر همه بانک‌ها صرف نظر از میزان بزرگی آنها تأثیر می‌گذارد.
در یک بحران، سپرده‌گذارانی که زمانی وفادار بودند، می‌توانند فرار کنند و بانک را مجبور کنند که خروج سپرده‌ها را با فروش دارایی‌ها جبران کنند. اگر چنین باشد، زیان بانک متبلور خواهد شد. زیربنای سرمایه بانک نیز به زودی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
این چشم انداز نگران‌کننده مشخص می‌کند که چرا فدرال رزرو در آخر هفته گذشته اینطور هیجانی عمل کرد. این نهاد از 5 روز پیش آماده است تا وام‌ها را در برابر اوراق قرضه بانک‌ها محافظت کند. در حالی که قبلاً ارزش وثیقه را تعدیل می‌کرد، اکنون وام‌هایی تا سقف ارزش اسمی اوراق، ارائه می‌دهد. در مورد برخی از اوراق قرضه بلندمدت، این سقف می‌تواند بیش از 50 درصد بالاتر از ارزش بازار باشد. با توجه به این بزرگی، کاملا قابل انتظار است که ضررهای تحقق نیافته اوراق قرضه یک بانک، باعث سقوط آن شود. و این بدان معناست که سپرده‌گذاران بانک هیچ دلیلی برای خارج کردن سپرده خود از بانک ندارند.
فدرال رزرو حق دارد در برابر وثیقه خوب وام دهد تا از خروج سپرده جلوگیری کند. اما این کار هزینه‌هایی در پی دارد. فدرال رزرو با ایجاد این این انتظار که ریسک نرخ بهره را در یک بحران به عهده می‌گیرد، بانک‌ها را تشویق به رفتار بی‌پروا می‌کنند. برنامه اضطراری قرار است فقط یک سال طول بکشد، اما حتی پس از اتمام آن، بانک‌هایی که برای جذب سپرده‌ها رقابت می‌کنند، ریسک‌های بسیار زیادی می‌پذیرند تا به بازدهی بالا برسند. برخی از سپرده‌گذاران با علم به اینکه فدرال رزرو یک بار وارد عمل شده است، دلیل زیادی برای تمایز قائل شدن بین ریسک خوب و بد نخواهند داشت.
تقویت سپر ایمنی سیستم بانکی
بنابراین رگولاتورها باید از سال پیش رو برای ایمن‌تر کردن سیستم استفاده کنند. یکی از مراحل این کار حذف بسیاری از معافیت‌هایی است که برای بانک‌های متوسط در نظر گرفته می‌شود، که برخی از آنها نتیجه قوانین پس از بحران بود که با لابی‌های زیاد در سال‌های 2018 و 2019 لغو شدند.
نجات سپرده‌گذاران بانک سیلیکون ولی نشان می‌دهد که سیاست‌گذاران فکر می‌کنند که چنین بانک‌هایی خطرات سیستماتیک دارند. اگر اینطور باشد، آنها باید مانند آنچه در اروپا انجام می‌گیرد، با قوانین حسابداری و نقدینگی مشابه مگابانک‌ها روبرو شوند و ملزم شوند در صورت شکست، برنامه‌های فدرال رزرو را برای حل و فصل منظم خود تسلیم کنند. در واقع، این قانون آنها را مجبور می‌کند تا سپرهای ایمنی خود را تقویت کنند.
البته بانکداران از این ایده چندان استقبال نخواهند کرد، اما دستاوردهای آن بسیار زیاد است یکی از این دستاوردها این است که کابوس سپرده‌گذاران و مالیات‌دهندگان سیلیکون ولی، سیگنچر و کردیت سوئیس تکرار نخواهند شد و ترس از سیستم بانکی و ورشکستگی از بین خواهد رفت.
نظرات