سلامت از دید بانک جهانی چگونه بررسی می‌شود؟/ بررسی سلامت برای سنجش پیشرفت و توسعه

به گزارش تجارت‌نیوز، زندگی طولانی و سالم می‌تواند به اقتصاد و افراد کمک کند تا ظرفیت‌های خود را به‌درستی به کار گیرند. نظارت بر پیشرفت آمارهای بهداشتی مانند ارزیابی خدمات بهداشتی و شناسایی روندهای نوظهور در مرگ‌ومیر و باروری، تغذیه و سوءتغذیه، شیوع بیماری‌ها و انتخاب سبک زندگی، به پیشرفت و توسعه جوامع کمک می‌کند. در ادامه این گزارش برخی از این شاخص‌ها بررسی می‌شوند.

سوءتغذیه کودکان

تغذیه خوب برای بقا، سلامتی و توسعه بسیار مهم است. کودکانی که به خوبی تغذیه می‌شوند در مدرسه عملکرد بهتری دارند، بزرگ‌سالانی سالم می‌شوند و فرزندانی بهتر به دنیا می‌آورند. زنانی که تغذیه مناسبی دارند، در دوران بارداری و زایمان با خطرات کمتری روبه‌رو هستند.

کودکان کم‌تغذیه یا دارای سوءتغذیه مقاومت کمتری در برابر عفونت دارند و احتمال مرگ ناشی از بیماری‌های رایج دوران کودکی مانند بیماری‌های اسهالی و عفونت‌های تنفسی بیشتر است. بیماری‌های مکرر، سلامت کسانی را که زنده می‌مانند تضعیف می‌کند و آن‌ها را در چرخه معیوب بیماری‌های مکرر و رشد متزلزل حبس می‌کنند.

اهداف جهانی تغذیه مجمع جهانی بهداشت در سال 2025 و اهداف توسعه پایدار 2030 (SDGs) به مقابله با کوتاه‌قدی (قد کم به نسبت سن)، کمبود وزن (وزن کم به نسبت قد) و شیوع اضافه‌وزن (وزن بالا به نسبت قد) در کودکان زیر پنج سال اولویت داده است.

تخمین هدررفت شدید می‌تواند نوسانات زیادی را در بررسی‌های داخل کشورها نشان دهد. برآوردهای بهتر بر اساس آمارهای سالانه است، اما اغلب داده‌های ملی یا منطقه‌ای برای پشتیبانی از آن‌ها وجود ندارد. از آنجایی که آمارهای تخمینی کوتاه‌قدی قابل‌اعتمادتر هستند، استخراج روندها آسان‌تر است. کوتاه‌قدی در دوران کودکی یک پیامد غیرقابل‌برگشت تغذیه ناکافی و حملات مکرر عفونت در هزار روز اول زندگی کودک است.

کوتاه‌قدی تأثیرات بلندمدتی بر افراد (و در نهایت جوامع) از نظر کاهش رشد شناختی و فیزیکی، کاهش ظرفیت تولیدی، به طور کلی سلامت ضعیف و خطر بیشتر بیماری‌های دژنراتیو مانند دیابت دارد.ت داده‌های مربوط به شیوع کوتاه‌قدی از پایگاه داده‌های جهانی رشد کودکان و سوءتغذیه سازمان جهانی بهداشت است.

مرگ‌ومیر زیر 5 سال

در هر سنی، میزان مرگ‌ومیر شاخص مهمی از وضعیت سلامت است. زمانی که داده‌های مربوط به بروز و شیوع بیماری‌ها در دسترس نباشد، می‌توان از نرخ مرگ‌ومیر برای شناسایی جمعیت‌های آسیب‌پذیر استفاده کرد و نرخ مرگ کودکان زیر پنج سال از جمله شاخص‌هایی است که اغلب برای مقایسه توسعه اجتماعی-اقتصادی در کشورها استفاده می‌شود.

منابع اصلی داده‌های مرگ‌ومیر، سیستم‌های ثبت حیات و برآوردهای مستقیم یا غیرمستقیم بر اساس بررسی‌های نمونه یا سرشماری هستند. یک سیستم ثبت حیات کامل که حداقل 90 درصد از رویدادهای حیات در جمعیت را پوشش می‌دهد، بهترین منبع داده‌های مرگ‌ومیر مربوط به سن است. در کشورهای با درآمد کم و متوسط، سیستم‌های کامل ثبت حیات معمولاً کم و نادر هستند؛ بنابراین، تخمین‌ها باید از بررسی‌های نمونه به‌دست آیند یا با استفاده از روش‌های تخمین غیرمستقیم در داده‌های سرشماری یا پیمایش استخراج شوند (توجه داشته باشید که داده‌های نظرسنجی در معرض سوگیری یادآوری هستند).

برای اطمینان از مقایسه و سازگاری برآوردهای تولیدشده توسط آژانس‌های مختلف، گروه بین سازمانی سازمان ملل برای برآورد مرگ‌ومیر کودکان که شامل صندوق کودکان ملل متحد، سازمان بهداشت جهانی، بانک جهانی، بخش جمعیت سازمان ملل متحد و دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی است، یک روش آماری را اتخاذ کرده است که از اطلاعات موجود مرتبط برای تطبیق تفاوت‌ها استفاده می‌کند. خطوط روند با برازش یک مدل رگرسیونی خاص کشور از نرخ مرگ‌ومیر در برابر تاریخ‌های مرجع آن‌ها به دست می‌آید.

مرگ‌ومیر مادران

اندازه‌گیری مرگ‌ومیر مادران در معرض انواع مختلفی از خطاها است. در کشورهایی که سیستم‌های ثبت حیات ناقص دارند، ممکن است مرگ زنان در سنین باروری یا وضعیت بارداری آن‌ها گزارش نشود یا علت مرگ مشخص نباشد. حتی در کشورهای پردرآمد با سیستم‌های ثبت حیاتی قابل‌اعتماد، طبقه‌بندی نادرست مرگ‌ومیر مادران باعث دست کم گرفتن جدی می‌شود.

نظرسنجی‌ها و سرشماری‌ها را می‌توان برای اندازه‌گیری مرگ‌ومیر مادران با پرسش از پاسخ‌دهندگان در مورد زنده ماندن خواهران استفاده کرد، اما تخمین‌ها گذشته‌نگر هستند و به دوره‌ای تقریباً پنج سال قبل از نظرسنجی اشاره می‌کنند و ممکن است تحت تأثیر سوگیری یادآوری قرار گیرند.

علاوه بر این، آن‌ها منعکس‌کننده مرگ‌های مرتبط با بارداری هستند (مرگ در دوران بارداری یا طی 42 روز پس از ختم حاملگی، صرف نظر از علت مرگ) و باید به گونه‌ای تنظیم شوند که با تعریف دقیق مرگ مادری مطابقت داشته باشند که عبارت است از مرگ زن در حین بارداری یا ظرف 42 روز پس از ختم بارداری به هر علت مرتبط یا تشدید شده با بارداری و مدیریت آن.

نسبت‌های مرگ‌ومیر مادران هم برای تخمین‌های ملی و هم برای تخمین‌های مدل‌سازی شده بر اساس کار WHO، یونیسف، صندوق جمعیت سازمان ملل، بانک جهانی و بخش جمعیت سازمان ملل در دسترس هستند. برای کشورهایی که داده‌های ثبت حیات کامل ندارند اما انواع دیگری از داده را دارند و برای کشورهایی که داده‌ای ندارند، مرگ‌ومیر مادران با مدل رگرسیون چندسطحی با استفاده از هر داده ملی مرگ‌ومیر مادران در دسترس و اطلاعات اجتماعی-اقتصادی تخمین زده می‌شود؛ از جمله باروری، عوامل زایمان و تولید ناخالص داخلی. از آنجایی که روش با روش مورداستفاده برای برآوردهای قبلی متفاوت است، داده‌های ارائه‌شده در اینجا نباید بین نسخه‌ها مقایسه شوند.

باروری نوجوانان

سلامت باروری وضعیتی از رفاه جسمی و روانی در ارتباط با دستگاه تناسلی و عملکردها و فرآیندهای آن است. می‌توان از طریق آموزش پیشگیری ایمن و مؤثر از بارداری و همچنین از طریق آموزش پیشگیری و درمان بیماری‌های مقاربتی، از افراد مبتلا حمایت کرد. عوارض بارداری و زایمان علت اصلی مرگ‌ومیر و ناتوانی زنان در سنین باروری در کشورهای با درآمد کم و متوسط ​​است.

بارداری نوجوانان هم برای مادر و هم برای کودک پرخطر است. به احتمال زیاد منجر به زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد، عوارض زایمان و مرگ می‌شود. بسیاری از بارداری‌های نوجوانان ناخواسته است، اما دختران جوان ممکن است به بارداری خود ادامه دهند، فرصت‌های تحصیل و اشتغال را از دست بدهند یا به دنبال سقط جنین ناایمن باشند. تخمین نرخ باروری نوجوانان بر اساس سیستم‌های ثبت حیات یا در صورت عدم وجود سیستم‌های قابل اعتماد، سرشماری یا بررسی‌های نمونه است. در جایی که هیچ اطلاعات تجربی در مورد نرخ باروری خاص سنی در دسترس نیست، یک مدل برای تخمین سهم تولد در نوجوانان استفاده می‌شود. برای کشورهایی که سیستم‌های ثبت حیات ندارند، نرخ باروری عموماً بر اساس برون‌یابی روندهای مشاهده‌شده در سرشماری‌ها یا بررسی‌های قبلی است. داده‌ها از بخش جمعیت سازمان ملل متحد است که داده‌های سالانه به صورت خطی توسط گروه داده توسعه بانک جهانی درون‌یابی می‌شود.

شیوع ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)

ویروس HIV (Incidence of human immunodeficiency virus)، سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند و در نهایت منجر به سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) می‌شود. میزان شیوع آن مساوی است با میزان عفونت‌های جدید HIV در میان جمعیت غیر آلوده در یک دوره زمانی معین. افرادی که قبل از آن دوره آلوده شده‌اند بخشی از شیوع نیستند. میزان شیوع، نرخ فعلی انتقال HIV را منعکس می‌کند و معیاری برای پیشرفت در جهت پیشگیری از انتقال بعدی فراهم می‌کند.

داده‌های مربوط به بروز HIV از برنامه مشترک سازمان ملل متحد در مورد HIV/AIDS است که به کشورها کمک می‌کند تا تخمین‌های جهانی، منطقه‌ای و ملی را سالانه تهیه کنند. به دلیل چالش‌های موجود در جمع‌آوری معیارهای مستقیم بروز HIV، برآوردهای مدل‌سازی شده استفاده می‌شوند.

این مدل‌ها داده‌های مربوط به شیوع HIV را از نظرسنجی‌های جمعیت عمومی، شرکت‌کنندگان در کلینیک‌های دوران بارداری، و جمعیت‌هایی در معرض خطر ابتلا به HIV (مانند کارگران جنسی، مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند و افرادی که مواد مخدر تزریق می‌کنند) و تعداد افرادی که درمان ضد رتروویروسی دریافت می‌کنند، ترکیب می‌کنند که شیوع HIV را افزایش می‌دهد زیرا افراد مبتلا به HIV اکنون بیشتر زنده می‌مانند.

در کشورهایی که سیستم‌های اطلاعات بهداشتی با کیفیت بالا دارند، مدل‌ها نیز از طریق گزارش مورد و داده‌های ثبت حیاتی مطلع می‌شوند. تخمین‌ها شامل محدوده‌های قابل قبولی است که در ابرداده در پایگاه داده شاخص‌های توسعه جهانی موجود است که میزان اطمینان مرتبط با هر برآورد را منعکس می‌کند. هرچه محدوده یک تخمین گسترده‌تر باشد، عدم اطمینان بیشتر است.