محمد امین سامنی 
«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
خشکسالی در اروپا به حد خطرناک رسیده است؟
بخش‌هایی از قاره سبز به‌ویژه در منطقه مدیترانه، با خشکسالی در زمستان امسال مواجه هستند. خشکسالی در اروپا می‌تواند به امری عادی در این منطقه تبدیل شود.
به گزارش تجارت‌نیوز، تغییرات اقلیمی همچون دمای بالا و بارندگی کم، بخش‌هایی از مدیترانه را در وضعیت بحرانی قرار داده. اما خشکسالی در اروپا تا چه حد نگران‌کننده شده است؟
در اوایل ماه جاری، کاتالونیا وضعیت اضطراری خشکسالی را اعلام کرد. با وجود سطوح پایین 16 درصدی ظرفیت مخازن آبی و عدم بارش باران در برخی مناطق به مدت سه سال، مقامات محدودیت‌هایی را در مورد میزان مصرف آب ساکنان اعمال کردند. اما اسپانیا تنها کشوری نیست که از کمبود منابع آب جنوب اروپا رنج می‌برد.
بر اساس آخرین آمارهای رصدخانه خشکسالی در اروپا، حدود 17 درصد از خاک این اتحادیه اکنون با شرایط خشکسالی جدی مواجه است.
به نقل از یورونیوز، آندریا تورتی، دانشمند ارشد کمیسیون اروپا می‌گوید: «اگر به شرایط فعلی نگاه کنیم، بر اساس آخرین داده‌ها رصدخانه‌های خشکسالی در اروپایی و کوپرنیک، بسیاری از بخش‌های منطقه مدیترانه در واقع در شرایط خشکسالی شدید یا هشدار قرار دارند. ما در سه سال گذشته شاهد مجموعه‌ای از خشکسالی‌های مکرر بوده‌ایم که این مناطق را تحت تاثیر قرار داده‌اند.»
ترکیبی از خشکسالی و موج گرما، بیشترین تأثیر را در چند سال گذشته در منطقه ایجاد کرده است.
خشکسالی در اروپا چه مناطقی را بیشتر تحت تاثیر قرار داده است>
سیسیل یک وضعیت فاجعه طبیعی با سطح مخازن آبی رو به اتمام را اعلام کرد. مقامات گفتند که ژانویه پنجمین ماه متوالی بود که میزان بارندگی کمتر از میانگین در آن دوره ثبت شد. این زنگ خطری جدی برای خشکسالی در اروپا محسوب می‌شود.
بر اساس اعلام رصدخانه منابع آب ANBI، این جزیره در مجموع با نزدیک به هشت ماه خشکی تقریباً کامل مواجه بوده و نیمه دوم سال 2023، خشک‌ترین بازه زمانی در 100 سال گذشته بود.
اگرچه چندی پیش در بخش‌های بزرگی از ایتالیا باران بارید و منابع بسیاری را دوباره پر کرد، اما برای رفع کسری آب و دور شدن خطر خشکسالی در سیسیل کافی نبود. ANBI اشاره می‌کند، باران شدید در زمین‌های از قبل خشک، فرسایش را تسریع می‌کند و خطر بیابان‌زایی را افزایش می‌دهد.
ساردینیا جزیره‌ای دیگر در ایتالیا، نیز با کمبود آب مواجه است و نشانه دیگری را از خشکسالی در اروپا نشان می‌دهد. برخی از مخازن در این جزیره کمتر از 50 درصد ظرفیت آب دارند. تصاویر ماهواره‌ای از سرویس تغییرات اقلیمی کوپرنیک اتحادیه اروپا در ژانویه به وضوح کاهش قابل توجهی در سطح آب دریاچه آلتو دل فلومندوزا را نشان می‌دهد که آب شیرین بخش بزرگی از شرق ساردینیا را تامین می‌کند.
«تصاویری از کاهش سطح آب دریاچه آلتو دل فلومندوسا که خشکسالی در اروپا را نشان می‌دهد»
در چندین منطقه فرعی در مرکز جزیره، مقامات محلی در 12 ژانویه استفاده از آب را برای آبیاری ممنوع کردند. کشاورزان همچنین زنگ خطر اضطراری آب را در بقیه ساردینیا به صدا در آورده‌اند.
شمال آفریقا نیز با بحران خشکسالی مکرر درگیر شده و مراکش برای ششمین سال متوالی با مشکل تامین آب مواجه است. به گفته وزرای آب و کشاورزی این کشور، میزان بارندگی 70 درصد کمتر از میانگین سالانه است.
آیا امیدی به بارندگی بیشتر در اروپا هست؟
خشکسالی در اروپا مناطق مختلفی را درگیر کرده است و پیش‌بینی‌های فصلی از این مناطق، احتمال گرمتر شدن دمای معمول آنها را در ماه‌های آینده نشان می‌دهد. حتی اگر سطح نرمال بارندگی وجود داشته باشد، دمای غیرعادی همچنان می‌تواند به معنای بحرانی‌تر شدن وضعیت در سراسر دریای مدیترانه باشد.
در برخی از این مناطق، بهبودی کامل از شرایط خشکسالی وجود ندارد. اکنون ما دوباره شاهد کمبود بارندگی و همچنین دمای گرمتر از حد معمول هستیم. یکی دیگر از عواملی که باید در مورد خشکسالی در اروپا در نظر گرفت ذوب برف است.
تورتی دانشمند ارشد کمیسیون اروپا می‌گوید: «داده‌هایی که اکنون در اختیار داریم نشان می‌دهد که شرایط حتی بدتر از سال 2022 است.»
گذشته از آب در دسترس مردم برای نوشیدن یا آبیاری محصولات زراعی، این امر همچنین مشکلاتی را برای تولید انرژی از انرژی آبی، ایجاد می‌کند.
آیا تغییرات اقلیمی خشکسالی اروپا را بدتر می‌کند؟
تورتی می‌گوید: «آنچه در مورد خشکسالی در اروپا در حال رخ دادن است، بخشی از تغییرات اقلیمی به دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای محسوب می‌شود. در واقع این قاره با تغییر رژیم‌های بارش مواجه شده. زمستان زمانی است که این مناطق معمولاً فرصتی برای بهبود وضعیت کمبود آب در فصول گرمتر پیدا می‌کنند و برای تابستان آماده می‌شوند. امروزه این نوع تعادل به هم خورده است.»
اگرچه بدون مطالعات دقیق‌تر در مورد شرایط خشکسالی در اروپا، نمی‌توان آن را مستقیما به تغییرات اقلیمی نسبت داد، اما او می‌گوید که وضعیت با آنچه پیش‌بینی‌ها برای شرایط آب‌وهوایی آینده در مدیترانه نشان می‌دهد مطابقت دارد.
این دانشمند ارشد کمیسیون اروپا گفته است: «اگر اکنون اقدام جهانی بهتری انجام ندهیم، اروپا با خطر بسیار بالاتری در ارتباط با خشکسالی مواجه می‌شود. ما باید با امواج گرما و همچنین با بارش‌های سنگین مقابله کنیم.»
پیش‌بینی می‌شود که همه این بحران‌ها افزایش و شدت بیشتری نیز پیدا کنند؛ «خشکسالی در اروپا آن هم به صورت مکرر، چیزی است که اگر در حال حاضر اقدام نکنیم، ممکن است تا اواسط قرن به یک امر عادی تبدیل شود.»
برای اطلاعات بیشتر مطالعه دو گزارش «خشکسالی زمستانی، کابوس اروپا و آفریقا» و «درس‌هایی برای ایران از خشکسالی زمستانی اروپا» پیشنهاد می‌شود.
اخبار حوزه محیط زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.
نظرات