نگاهی به سوابق تیم اقتصادی احتمالی در دولت دوازدهم

علیرضا یوسف‌لاوی: با تحلیف انجام شده در روز 14 مرداد ماه، رئیس‌جمهوری حسن روحانی برای یک دوره چهارساله دیگر کلید خورد و فرصت دو هفته‌ای دولت برای معرفی وزرای پیشنهادی رسما آغاز شد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، در این میان گمانه‌زنی‌های بسیاری در ارتباط با وزرای پیشنهادی رئیس‌جمهور در رسانه‌ها و بین اذعان عمومی صورت گرفت تا اینکه صبح روز گذشته، رئیس دولت دوازدهم با ارسال نامه‌ای رسما وزرای پیشنهادی خود را به مجلس معرفی کرد تا فرصت یک هفته مجلس برای بررسی صلاحیت این افراد آغاز شود.

به گفته دکتر روحانی با توجه به شرایط بحرانی که کشور در ابتدای دولت یازدهم داشت، استفاده از افراد کارکشته و با تجربه در صدر وزارت‌خانه‌ها بیش از پیش احساس می‌شد اما با توجه به ثبات ایجاد شده در دوره اول ریاست‌جمهوری وی، استفاده از وزرای جوان‌تر در برخی از وزارت‌خانه‌ها برای دوره دوم اهمیت بیشتری داشت. همان‌طور که انتظار می‌رفت با توجه به عملکرد قابل قبول دولت یازدهم، تغییرات اساسی در کابینه انتظار نمی‌رفت و بخش قابل توجهی از وزرا در سمت خود ابقا شدند.

نکته قابل توجه در لیست پیشنهادی وی عدم معرفی وزیر علوم و همچنین حضور مسعود کرباسیان به عنوان وزیر پیشنهادی اقتصاد است که تا پیش از این گمانه‌زنی‌های مطرح شده، محمد نهاوندیان و محمدباقر نوبخت را دارای شانس بیشتری برای تکیه زدن بر صندلی ساختمان خیابان صوراسرافیل می‌دانستند.

حال مجلس یک هفته زمان دارد تا وزرای پیشنهادی دولت دوازدهم را بررسی و به آن‌ها رای اعتماد بدهند.

در اینجا 5 وزیر پیشنهادی کابینه دولت دوازدهم که حوزه فعالیتشان مربوط به مسائل اقتصادی است بررسی می‌شود:

بیژن نامدار زنگنه: متولد ۱ تیر ۱۳۳۱ در کرمانشاه است. وی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران از دانشگاه تهران است و فعالیت سیاسی خود را از سال ۱۳۵۹ در کابینه محمدعلی رجایی، در جایگاه معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز نمود.

در دولت‌های سوم و چهارم به نخست‌وزیری میرحسین موسوی، ۵ سال وزیر جهاد سازندگی و یک سال نیز وزیر نیرو بود. همچنین در دولت اکبر هاشمی رفسنجانی، ۸ سال به عنوان وزیر نیرو فعالیت کرد و در دولت‌های هفتم و هشتم -به ریاست محمد خاتمی- نیز ۸ سال عهده‌دار وزارت نفت بود.

سوابق اجرای قوی وی باعث شد تا مجددا برای سکان‌داری وزارت نفت پیشنهاد شود و با ۱۶۶ رای موافق، ۱۳ ممتنع و ۱۰۴ مخالف، موفق به کسب اعتماد نمایندگان مجلس نهم شد و برای سومین بار به‌عنوان وزیر نفت راهی خیابان طالقانی شود.

طرح افزایش تولید نفت از ۲٫۷ میلیون بشکه در روز در سال 92 به بیش از ۳٫۸ میلیون بشکه در سال 95، مذاکره با مدیران بزرگ‌ترین شرکت‌های بین‌المللی حاضر در صنعت نفت و گاز جهان نظیر توتال جهت حضور مجدد در پروژه‌های نفت و گاز ایران، بازگشت به‌کار مدیران ارشد و کارشناسان نفت و گاز کشور، ایجاد ثبات در مدیریت نفت و در نهایت جلوگیری از فروش نفت توسط بخش خصوصی (واسطه‌ها) از نکات مثبت کارنامه وی است.

زنگنه به جهت سابقه طولانی در مدیریت کلان اجرایی و حضور در وزارتخانه‌های دولت‌های مختلف ایران -که زمانی بیش از ۲۲ سال است - به «شیخ الوزراء» مشهور است. وی را موفق‌ترین وزیر نفت ایران در توسعه و جذب سرمایه‌های خارجی در صنایع نفت و گاز ایران می‌دانند.

وی چهارمین‌بار برای تصدی‌گری وزارت نفت به مجلس پیشنهاد شده است. وزارتخانه‌ای که انگار شخص دیگری به غیر از زنگنه را به خود نمی‌بیند.

محمد شریعتمداری: در ۳ تیر ۱۳۳۹ در تهران به دنیا آمد. او در سال ۱۳۵۶ در رشته الکترونیک وارد دانشگاه شد پس از اتمام مقطعی از تحصیل در رشته الکترونیک، با تغییر گرایش تحصیلی به رشته مدیریت، کارشناسی ارشد خود را در سال ۱۳۸۲ گرفت و از همان سال در خارج از ایران در مقطع دکترا به ادامه تحصیل پرداخت.

وی با دعوت حجت الاسلام والمسلمین خاتمی به‌عنوان نامزد تصدی وزارت بازرگانی به مجلس شورای اسلامی معرفی و با کسب رای اعتماد از مجلس پنجم تایید و به سمت وزیر بازرگانی منصوب شد.

اختیار تعیین روسای پنج بانک مهم تجاری (ملی، صادرات، تجارت، سپه، ملت) به وزارت بازرگانی را باید یکی از اقدامات شریعتمداری در دوره وزارت بازرگانی دانست.

در این دوره سازمان غله ایران و سازمان قند و شکر ایران منحل شد. همچنین سازمان گسترش خدمات بازرگانی ایران و سازمان تعاون مصرف شهر و روستا نیز منحل شد و اهداف مهم و وظایف اساسی آن‌ها به شرکت بازرگانی دولتی ایران منتقل شد. سازمان بازرسی و نظارت هم در سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ادغام شد.

پنجاه و یک درصد از سهام شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به بخش غیردولتی واگذار شد. در حوزه اقدامات تاسیسی و توسعه‌ای، مرکز توسعه صادرات ایران با ادغام در معاونت بازرگانی خارجی، به سازمان توسعه تجارت ایران بدل شد و رئیس‌کل آن عنوان معاون توسعه روابط اقتصادی خارجی نام یافت.

در این دوره ایران به عضویت ناظر WTO درآمد و قانون جدید تجارت الکترونیک، قانون جدید گمرکی، قانون جدید حمایت از مصرف‌کنندگان، قانون جدید صدور گواهی امضا دیجیتالی به تصویب مجلس رسید.

اطلاعات بیشتر در ارتباط با محمد شریعتمداری در لینک زیر در دسترس است:

عباس احمد آخوندی: متولد ۱۳۳۶ در نجف اشرف (عراق) است. او پیش از این از در زمان وزارت علی اکبر ناطق نوری، معاون سیاسی وزارت کشور، و در کابینه دوم دولت اکبر هاشمی رفسنجانی وزیر مسکن و شهرسازی بوده است.

وی فارق‌التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی است و پس از دریافت مدرک کارشناسی ارشد مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه تهران به انگلستان رفت و در کالج رویال هالووی لندن، در رشته اقتصاد سیاسی به ادامه تحصیل پرداخت و موفق شد مدرک دکترای خود را نیز دریافت کند.

در سابقه فعالیتی وی قائم مقامی مدیر عامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، عضویت در شورای عالی پول و اعتبار و همچنین عضویت در شورای رقابت به چشم می‌خورد. در کابینه اول حسن روحانی نیز عباس آخوندی برای تصدی‌گری وزارت راه و شهرسازی به مجلس معرفی شد و در نهایت توانست با کسب ۱۵۹ رای از ۲۸۴ رای ماخوذه تصدی وزارت مزبور را بدست بیاورد.

وی در دولت یازدهم دو بار توسط مجلس استیضاح شد که در هر دوبار در سمت خود ابقا شد. نخستین بار در سه شنبه ۱۴ مهر ۱۳۹۴، جلسه استیضاح عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در مجلس شورای اسلامی برگزار شد که نهایتا استیضاح وزیر راه و شهرسازی با ۷۲ رای موافق، ۱۷۵ رای مخالف و ۵ رای ممتنع از مجموع ۲۵۲ رای ماخوذه، رای نیاورده و عباس آخوندی به عنوان وزیر راه و شهرسازی ابقا شد.

در ۱ اسفند ۱۳۹۵ و یک سال بعد از روی کار آمدن مجلس دهم، آخوندی برای با دوم استیضاح و به مجلس فراخوانده شد، اما استیضاح با ۷۴ رای موافق، ۱۷۶ رای مخالف و ۵ ممتنع، استیضاح از مجموع ۲۵۷ نماینده حاضر در مجلس رای نیاورده و آخوندی در وزارت راه و شهرسازی ماندنی شد.

مسعود کرباسیان: 61 ساله و رئیس‌کل پیشین گمرک در دولت یازدهم نیز به عنوان وزیر پیشنهادی اقتصاد در دولت دوازدهم معرفی شده است. وی دارای مدرک کارشناسی برنامه‌ریزی، کارشناسی ارشد مدیریت با گرایش سیستم‌ها و دکتری مدیریت بازرگانی است. در رزومه تحصیلی وی نگارش، تالیف و ترجمه 12 کتاب و بیش از 47 مقاله علمی دیده می‌شود. همچنین وی سابقه تدریس در دانشگاه‌های علوم اقتصادی، صنعتی امیرکبیر و علامه طباطبائی را در کارنامه خود دارد.

کرباسیان در دولت اول حسن روحانی و با حکم وزیر اقتصاد به عنوان رئیس‌کل گمرک و جانشین عباس معمارنژاد شد. اجرای طرح جامع گمرک الکترونیک یکی از مهم‌ترین اقدامات وی در کاهش هزینه و زمان در امر صادرات و واردات و کنترل قاچاق بود. همچنین خریداری و مجهز کردن گمرکات مهم کشور به دستگاه ایکس‌ری گمرکی زمینه‌ساز کاهش 12 هزار میلیاردی قاچاق در دوران چهارساله ریاست وی شد.

محمد جواد آذری جهرمی: برای وزارت ارتباطات پیشنهاد شده است، در صورت رای اعتماد مجلس جوان‌ترین وزیر تاریخ کشور لقب خواهد گرفت. وی در حال حاضر رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، و همچنین معاون وزیر ارتباطات است.

در ابتدای سال ۹۵ و با انتصاب جهرمی که در سال ۱۳۶۰ متولد شده است، سکان هدایت شرکت ارتباطات زیرساخت را به دست گرفت و بر اساس نظرات شرکت‌های اینترنتی داخل کشور، دوره مدیریت موفقی را سپری کرده است. جوان‌ترین مدیر ارشد حوزه ارتباطات کشور، قبل از کسب عنوان مدیرعاملی شرکت زیرساخت، به مدت شش سال سابقه مدیریت در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با سمت مدیرکل، دو سال سابقه عضویت در هیات‌مدیره شرکت رایتل، و بیش از دو سال سابقه عضویت در هیات‌مدیره شرکت زیرساخت را در کارنامه کاری خود دارد.

پیش از وی محمود واعظی 65 ساله که سرپرست مرکز ملی فضای مجازی و دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی ایران و معاون پژوهش‌های سیاست خارجی مجمع تشخیص مصلحت نظام بود، سکان هدایت وزارت ارتباطات را در دست داشت. وی دارای مدرک‌های تحصیلی دکترای روابط بین‌الملل و هم چنین فوق‌لیسانس مهندسی الکترونیک است.

علی ربیعی: متولد ۱۳۳۴ و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران در دولت یازدهم بود. در سابقه فعالیتی وی مشاور مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضو شورای سیاست‌گذاری مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری با حکم رئیس‌جمهور، رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی و عضو کمیته‌های فنی پروژه‌های تحقیقاتی در مرکز تحقیقات استراتژیک نیز دیده می‌شود. وی در ۴ آذر ۱۳۹۳، برای پاسخ به سوالات نمایندگان در مجلس حضور یافت اما با کسب ۹۸ رای موافق، ۹۵ رای مخالف و ۱۱ رای ممتنع از مجموع ۲۱۹ رای ماخوذه نتوانست آنان را قانع کند و اولین کارت زرد خود را کسب کرد. او یک سال بعد نیز در قانع کردن نمایندگان مجلس ناتوان بود تا دومین کارت زرد خود را نیز از مجلس نهم دریافت کند.

باید دید وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت یازدهم، با توجه به دو کارت زردی که در دوره قبل وزارت خود گرفته است، آیا برای بار دوم می‌تواند نمایندگان مجلس را قانع کند یا خیر؟

محمود حجتی نجف آبادی: در ۱۷ مهر ۱۳۳۴ در شهرستان نجف آباد اصفهان به دنیا آمد. وی در سال ۱۳۵۴ وارد دانشگاه شد و در رشته مهندسی عمران فارغ‌التحصیل شد. او بعد از حضور در اداره جهاد سازندگی به عنوان استاندار سیستان و بلوچستان انتخاب شد و با شروع عملیات اجرایی عظیم سد کرخه به عنوان مدیر اجرایی این پروژه تا زمان بهره‌برداری ارائه خدمت نمود.

وی در دوره اول ریاست جمهوری هفتم به عنوان وزیر راه و ترابری و دوره هشتم به عنوان وزیر جهاد کشاورزی از مجلس رای اعتماد گرفت و تا پایان دولت در این سمت باقی‌ماند. با آغاز کار دولت یازدهم، حجتی بار دیگر برای تصدی وزارت جهاد کشاورزی توانست با کسب ۱۷۷ رای از ۲۸۴ رای ماخوذه تصدی وزارت جهاد کشاورزی را برای چهار سال بدست بیاورد. حجتی در دوران وزارتش بنا به درخواست حضرت آیت‌الله خامنه‌ای طرح افزایش تولید گندم را تدوین و اجرا کرد. در این راه وی قیمت خرید تضمینی گندم را افزایش داد تا کشاورزان به تولید گندم تشویق شوند. با اجرای این طرح، تولید گندم با ۷۳درصد رشد از ۸ میلیون تن به ۱۴ میلیون تن رسید و واردات بیش از ۶٫۴ میلیون تن گندم در سال به صفر رسید و خودکفایی در تولید این محصول اساسی حاصل شد و جشن خودکفایی گندم در کشور برگزار شد.

ولی‌الله سیف: متولد ۱۳۳۱، در نهاوند است. او دارای دکتری حسابداری و امور مالی از دانشگاه علامه طباطبایی و لیسانس و فوق لیسانس حسابداری از دانشکده حسابداری و علوم مالی شرکت ملی نفت ایران است. در سوابق فعالیتی وی ریاست هیات مدیره و مدیرعاملی بانک‌های کارآفرین، ملت، صادرات ایران، سپه، ملی ایران، و فیوچر بانک (بانک المستقبل بحرین) دیده می‌شود.

او همچنین نگارش و انتشار مقالات متعدد علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی و تخصصی در حوزه های مختلف اقتصاد و بانک‌داری،نظام بانکی، بانکداری اسلامی، مشتری مداری و سلامت بانکی را در کارنامه علمی و دانشگاهی خود دارد.

در بیست و سومین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی که در سال 92 برگزار شد، ولی‌اله سیف، مدیرعامل بانک کارآفرین، به عنوان چهره ماندگار صنعت بانک‌داری ایران معرفی شد.

سیف در جلسه سوم شهریور ماه ۱۳۹۲هیئت دولت ایران، با پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تائید مجمع عمومی بانک مرکزی با حکم رئیس‌جمهور به عنوان رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منصوب شد. بحث تک‌نرخی شدن ارز و ادغام و انحلال موسسات مالی از حاشیه‌ها و اقداماتی است که در زمان ریاست وی در بانک مرکزی مطرح شده است.

گفتنی است، از سال 1339 تا کنون بانک مرکزی ایران 18 رئیس کل را به خود دیده که هر کدام سیاست‌ها و عقاید متفاوتی در خصوص بانک‌داری و بازار پولی و ارزی داشتند و همین امر موجب شد تا اقتصاد ایران در سال‌های مختلف شاهد وقایع متفاوت ارزی و پولی باشد.

با این حال احتمال می‌رود با توجه به سیاست‌های پولی در پیش گرفته شده توسط دولت، تغییری در ریاست بانک مرکزی رخ ندهد و ولی‌الله سیف بازهم در تیم اقتصادی دولت حضور داشته باشد.

محمدباقر نوبخت حقیقی: متولد ۱۳۲۹ در رشت است. سیاست‌مدار اعتدال‌گرای ایرانی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، سخن‌گوی دولت ایران و دبیرکل حزب اعتدال و توسعه است. او پیش از این نماینده مردم رشت در ادوار سوم تا ششم مجلس شورای اسلامی و معاون پژوهش‌های اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است.

وی دارای دکتری تخصصی مدیریت از دانشگاه آزاد اسلامی تهران، دکتری تخصصی اقتصاد از دانشگاه Paisley, U.K و دوره بعد از دکتری در توسعه اقتصادی از مرکز مطالعات کاربردی CASIN (ژنو، سوئیس) است. همچنین در سابقه تحصیلی او چندین جلد کتاب و مقاله نیز دیده می‌شود. گمانی‌زنی‌های مطرح شده پیرامون دولت دوازدهم او را یکی از کاندیداهای تصدی‌گری پست وزارت اقتصاد قلمداد می‌کردند که با معرفی مسعود کرباسیان به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت اقتصاد، نوبخت بار دیگر ریاست سازمان برنامه و بودجه را به عهده خواهد داشت.