۱۰ کتاب فوق‌العاده در مورد علم اقتصاد

شاید از بیرون اقتصاد علمی خشک و حوصله‌سربر به نظر برسد. اما اگر به این وادی وارد شوید آن‌قدر جذب خواهید شد که به‌زحمت می‌توانید از آن بیرون بیایید. به‌خصوص اگر مطالعه در مورد اقتصاد را با کتاب‌های خوب و خواندنی شروع کنید. در اینجا ده کتاب دوست‌داشتنی در مورد اقتصاد را معرفی می‌کنیم. این فهرست نه شامل بهترین کتاب‌های موجود است و نه مهم‌ترین‌های آن‌ها. بلکه فقط ده پیشنهاد است که فکر می‌کنم هرکسی از خواندنشان لذت می‌برد. کتاب‌هایی که هر یک تاثیر زیادی بر تفکر جهانی گذاشته‌اند. اگر تا امروز در مورد اقتصاد مطالعه نکرده‌اید، این 10 کتاب می‌تواند نقطه آغاز خیلی خوبی باشد.

1- کلیات علم اقتصاد- گریگوری منکیو

بهتر است مطالعه در مورد اقتصاد را با این کتاب شروع کنید. کمتر کتابی به‌اندازه این اثر جامعیت دارد. زبان آن ساده است و تا جای ممکن از روابط ریاضی پرهیز می‌کند. منکیو در این کتاب مدام ذهن شما را به چالش می‌کشد و سوال‌هایی می‌پرسد که باید در مورد آن فکر کنید.

کتاب کلیات علم اقتصاد می‌تواند مسیر زندگی شما را برای همیشه تغییر دهد و انگیزه‌ای بشود که مابقی کتاب‌های این فهرست را با اشتیاق بخوانید. مهم نیست به اقتصاد علاقه دارید یا نه، منکیو شما را عاشق اقتصاد می‌کند.

2- ثروت ملل- آدام اسمیت

آدام اسمیت پدر علم اقتصاد است و کتاب ثروت ملل اولین اثر جدی‌ای است که در مورد این علم به رشته تحریر درآمد. بعدها دانشمندان زیادی نظرات او را چالش کشیدند و این علم را پیش بردند. بااین‌وجود بد نیست بدانید که همه‌چیز از کجا شروع شد.

آدام اسمیت، پدر علم اقتصاد و مهم‌ترین اقتصاددان تاریخ است.

برای خواندن این کتاب لازم نیست وقت زیادی بگذارید. تنها یک نگاه گذرا به سرچشمه دانش اقتصاد کافی خواهد بود. به‌خصوص که مطالعه یک علم بدون در نظر گرفتن تاریخ آن کامل نمی‌شود.

3- سرمایه‌داری و آزادی- میلتون فریدمن

در مورد سرمایه‌داری تصورات اشتباه زیادی وجود دارد. بسیاری از مردم سرمایه‌داری را نظامی پلید می‌دانند که تنها به فکر استعمار و استثمار ملت‌ها است.

اما میلتون فریدمن با زبانی شیرین و دل‌چسب توضیح می‌دهد که چطور سرمایه‌داری می‌تواند منجر به آزادی مردم شود و چرا این نظام درنهایت به نفع همه، از ثروتمند تا فقیر است. این کتاب از نقاط درخشان جریانی بود که امروز به نام مکتب شیکاگو شناخته می‌شود.

4- سرمایه- کارل مارکس

همان‌قدر که در مورد سرمایه‌داری برداشت اشتباه وجود دارد، اندیشه‌های مارکس هم آن‌طور که باید شناخته‌نشده‌اند. تا حدی که حتی خود مارکس در جایی می‌گوید «پس به نظر می‌رسد که من مارکسیست نیستم!»

بیشتر این برداشت‌های نادرست از کارل مارکس به‌واسطه کمونیسم شکست‌خورده در شوروی، چین و کره شمالی است. وقتی که اندیشه‌های عدالت‌خواهانه با گلوله و اعدام پیوند خورد.

بجای آن که مارکس را از آینه غبارگرفته تعابیر نادرست بشناسید، شاید بد نباشد نگاهی بیندازید به کتاب خود او. کتابی که یکی از تاثیرگذارترین کتاب‌های تمام تاریخ بشریت بود.

5- چرا ملت‌ها سقوط می‌کنند- دارون عجم‌اغلو

چرا برخی از کشورها ثروتمندتر هستند؟ چرا زندگی در سوئیس آسان‌تر از سومالی است؟ آلمان چه طور آلمان شد؟ اگر بخواهیم کشوری پیشرفته مثل ژاپن داشته باشیم باید چه کار کنیم؟

اگر یک کشور مثل ژاپن، آلمان یا نروژ توانسته است اقتصادی بسیار پویا و توانا درست کند، به نظر می‌رسد که دیگر کشورها می‌توانند به سادگی دستاوردهای آن‌ها را سرمشق خود قرار بدهند. به‌این‌ترتیب جهان می‌تواند از شر فقر نجات پیدا کند. اما چرا این اتفاق نمی‌افتد؟ چرا تکرار تجربه ژاپن برای ایران مفید نخواهد بود؟ عجم‌اغلو، اقتصاددان ترک، در کتابی خواندنی به این پرسش‌های مهم در حوزه اقتصاد توسعه می‌پردازد.

6- مسیر بردگی- فردریش هایک

مارکس و فریدمن تنها دو قطب موجود در اقتصاد نیستند. این‌طور نیست که هر کشوری فقط دو انتخاب داشته باشد، سرمایه‌داری یا کمونیسم. در این میان مکاتب فکری مختلفی یافت می‌شود که هر یک نکات درخشان خود را دارند. مکتب اتریش یکی از این مکتب‌ها است و فردریش هایک یکی از مهم‌ترین پرچم‌داران این خط فکری.

هایک نقش پررنگی در در تاریخ علم اقتصاد دارد.

کتاب مسیر بردگی یکی از مهم‌ترین آثار هایک است. این کتاب که در گروه اقتصاد سیاسی دسته‌بندی می‌شود حتی در ایالات‌متحده خیلی پرطرفدار شد و مسیر هایک را برای رسیدن به تالار نوبل هموار کرد. البته هایک و به طور کلی مکتب اتریش دریای عظیمی است که با یک کتاب نمی‌شود به تمام ابعاد آن دست پیدا کرد.

7- فکر کردن، سریع و آرام- دنیل کانمن

اصول علم اقتصاد می‌تواند رفتارهای آدم‌ها را به طور کامل توضیح دهد، اگر و تنها اگر تمام آدم‌ها عاقل و منطقی باشند. اما شاید پیدا کردن فقط یک آدم عاقل در تمام جهان کار دشواری باشد. آدمی که فقط منطق محض دارد و احساساتش هیچ تاثیری بر انتخاب‌هایش نمی‌گذارد.

روانشناس معروف، دنیل کانمن با گزاره‌هایی از این دست بنیان اقتصاد را به لرزه در آورد و دریچه‌ای نوین در مقابل چشم بشریت گشود. دریچه‌ای که بعدها به اسم اقتصاد رفتاری معروف شد.

کتاب تفکر کردن، سریع و آرام می‌تواند بر نحوه فکر کردن شما و تصمیم‌های اقتصادی و غیراقتصادی‌تان اثر بگذارد.

8- تلنگر- ریچارد تالر

کتابی که شاگرد خلف کانمن نوشته است و از پرفروش‌های بازار کتاب در آمریکا بود. درست است که مردم همه منطقی نیستند. اما اوضاع این‌قدرها هم بد نیست. یک طراحی درست می‌تواند باعث شود که مردم رفتارهایی منطقی‌ داشته باشند.

کتاب تلنگر انقلابی در اقتصاد رفتاری و بازاریابی بود. چه مالک شرکتی چندمیلیاردی باشید و چه بخواهید فرزندان خود را تربیت کنید، می‌توانید بجای ممنوعیت و محدودیت‌های آزاردهنده تلنگر بزنید. تلنگر ابزاری است قوی با نتایجی شگفت‌انگیز.

9- اقتصاد فقیر- آبیجیت بنرجی

اقتصاد فقط علمی برای ثروتمندان نیست. بلکه فقرا نقش بسیار مهمی در اقتصاد دارند. پرسش اساسی این است که اقتصاد برای مردم فقیر چه کارهایی کرده است؟ آیا اصلا برنامه‌ای برای فقرزدایی وجود دارد؟

اقتصاد فقیر کتابی بود که مسیر تفکر اقتصادی را تغییر داد و سیاست‌های حامی فقر را به ادبیات سیاسی جهان وارد کرد. دنیای فقر دنیای عجیبی است که شناختی درست از آن می‌تواند نگاه ما را به جهان متحول کند.

10- سرمایه در قرن 21م- توماس پیکتی

می‌دانیم که سرمایه‌داری مقداری بی‌عدالتی به همراه دارد. اما این عدالتی با فرض حداکثر شدن کارایی قابل‌پذیرش است. اما آیا مطمئن هستیم که کارایی نظام سرمایه در بیشینه مقدار ممکن است؟

کتاب سرمایه در قرن بیست‌ویکم نتایج اعجاب‌آوری دارد که جهان اقتصاد را به لرزه وا داشت. از طرف دیگر این کتاب نشان می‌دهد که درهای نقد باز است و علم اقتصاد، با پویایی هنوز دانش ما از گذشته را به چالش می‌کشد.