توضیحات گمرک درخصوص ضعف‌های سامانه امور گمرکی

گمرک ایران در پی انتشار گزارشی با موضوع «دو ضعف سامانه گمرک که بذر قاچاق را می‌نشانند» توضیحاتی ارائه داد و اعلام کرد: درحال حاضر تمامی پرونده‌های قاچاق به کمک سامانه جامع گمرکی کشف می‌شود.

به گزارش تجارت‌نیوز، در توضیحات گمرک آمده است: بیانات مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی در ابتدای سال جاری و توجه ایشان به سامانه گمرک نشان داد که گمرک با بهره‌گیری از توانمندی جوانان و دانش پژوهان داخلی در الکترونیکی کردن تشریفات گمرکی و مبارزه جدی با قاچاق کالا مسیر درستی را پیموده، به نحوی که اقدامات گمرک در مبارزه با قاچاق کالا به کمک سامانه جامع گمرکی مورد توجه مقام معظم رهبری قرار گرفت و ایشان فرمودند که این سامانه برای جلوگیری از قاچاق بسیار مهم است و این کار را دنبال کنند.

علاوه بر فرمایشات مقام معظم رهبری و تاکید بر اهمیت سامانه جامع گمرک و پنجره واحد تجارت فرامرزی و دستور ایشان مبنی بر ادامه روند استقرار و تکمیل سامانه‌های مذکور، کسب جایگاه برتر در توسعه دولت الکترونیک و ارائه خدمات الکترونیک به ذی‌نفعان و همچنین اعلام پروژه استقرار پنجره واحد تجارت فرامرزی و سامانه جامع به عنوان پروژه ملی در اقتصاد مقاومتی و معرفی این سازمان به عنوان سازمان برتر در پیشبرد ۱۰۰ درصدی اهداف مندرج در پروژه مذکور، دلالت بر کارایی و عملکرد مناسب پنجره واحد تجارت فرامرزی و سامانه جامع گمرک در مبارزه موثر با قاچاق کالا، مدیریت منابع ارزی تخصیص یافته به حوزه تجارت و جلوگیری از خروج ارز، افزایش درآمدهای گمرکی و مالیاتی، شناسایی دقیق آسیب‌های حوزه تجارت و کاهش هزینه‌ها را بدنبال داشته و به همین دلیل گزارش ارائه شده منطبق بر واقعیت‌های موجود و عملکرد سامانه نمی باشد.

گزارش مذکور بر خلاف مطالب فوق ارائه شده و قصد دارد تا عملکرد مناسب گمرک و سامانه‌های عملیاتی گمرک در حوزه تجارت را زیر سوال ببرد که بنابر گزارش اخیر بانک جهانی صعود ۳۲ پله‌ای جایگاه ایران در شاخص لجستیک و ۴۵ پله‌ای را در شاخص تجارت فرامرزی بدنبال داشته است و برخی آگاهانه قصد دارند این دستاوردهای گمرک به کمک سامانه جامع گمرکی را مخدوش نمایند که به دلایل آن در ادامه خواهیم پرداخت:

در حال حاضر تبادل اطلاعات گمرک و صمت بر خط شده و اخذ اطلاعات مربوط به ثبت سفارشات به صورت الکترونیک و برخط توسط سامانه گمرک از سامانه تجارت صورت می گیرد.

همچنین دسترسی‌ها به سامانه جامع گمرکی در اختیار مسئولان سامانه جامع تجارت قرار گرفته و مکاتبات با وزارت صنعت، معدن و تجارت درخصوص ارائه دسترسی‌های لازم به کلیه سرویس های موجود اطلاعاتی این سازمان و دستیابی به سامانه گزارشات برخط متصل به بزرگترین بانک اطلاعات تجارت کشور موجود است.

بنا بر اعلام گمرک ایران؛ درحال حاضر اتصال سامانه گمرک به بنادر انجام شده و از سال ۱۳۹۶ امکان مشاهده الکترونیکی بیجک‌های صادر شده در گمرک برای سازمان بنادر فراهم شده است. همچنین با راه‌اندازی سامانه مدیریت لجستیک در کلیه گمرکات، ثبت اطلاعات حامل‌ها برای ورود به محوطه انجام و این اقدام کنترل و نظارت دقیق بر حامل ها را به همراه داشته است و انتخاب کارشناس و ارزیاب بر اساس شاخص‌های مدیریت ریسک در سالن ارزیابی سامانه جامع گمرکی صورت می گیرد و همچنین فهرست عدلبندی به صورت تصادفی انجام می گردد.

گمرک ایران در خصوص دقت و هوشمندی سامانه جامع گمرکی جهت کنترل وزنی کالاها هم توضیح داد و اعلام کرد: کنترل وزنی کالاها در سامانه جامع گمرکی به صورت هوشمند انجام می شود و البته با توجه به تنوع کالایی، برخی کالاها به صورت تعدادی محاسبه شده و در زمان بارگیری و ارائه اسناد حمل در صورتیکه با وزن موجود در ثبت سفارش مغایرت داشته باشد طبق تفاهمات اخیر با وزارت صنعت این اختلافات می‌تواند با تغییرات مثبت و منفی ۱۰ درصد ترخیص شود.

ضمن اینکه در گمرک و توسط سامانه جامع گمرکی این میزان ۳ درصد لحاظ شده و سامانه در درب خروج با محاسبات بسیار ساده، وزن اظهاری و وزن خروجی را بر اساس آخرین حامل محاسبه و پیام‌های لازم را به کارشناس مربوطه ارائه می‌دهد تا با کنترل اسناد نسبت به انجام مراحل بعدی اقدام نماید.

ایجاد بسترهای امن تبادل اطلاعات در سامانه جامع گمرکی با درج امضای دیجیتال با کلیه دستگاه‌های دخیل در حوزه تجارت که قابل ردگیری است منجر به ایجاد بستر سالم برای انجام تشریفات گمرکی گردیده و شرایط را برای کنترل و نظارت دقیق بر نحوه انجام تشریفات و صدور مجوزهای ورود و ترخیص کالا فراهم نموده است. از جمله همین موارد وجود اسناد و ومدارک الکترونیک با امضای دیجیتال درخصوص خودروهای دارای ثبت سفارشات غیر قانونی بوده که علاوه بر ارسال الکترونیک با امضای دیجیتال این ثبت سفارشات از طریق سامانه تجارت به گمرک، کلیه شماره‌های VIN مورد تایید نمایندگی‌های مربوطه نیز در سامانه جامع گمرکی ثبت و بارگذاری شده است.

گمرک همچنین در رابطه با آخرین وضعیت ورود گوشی‌های مسافری اعلام کرد: مسئولیت گمرک راه‌اندازی سامانه اظهار گوشی‌های مسافری بوده که این اقدام صورت گرفته و حقوق و عوارض گمرکی تمامی گوشی‌های مسافری که در سامانه گمرک اظهار شده اخذ و کد رهگیری صادر گردیده است اما اطلاعاتی از مسافر، گذرنامه و اطلاعات ورود توسط واحدهای ذیربط در اختیار این سازمان قرار نگرفته و با توجه به این موضوع کنترل و راستی آزمایی اطلاعات گوشی‌های مسافری در حوزه مسئولیت‌های گمرک نیست.

این درحالی است که در حال حاضر ارتباط الکترونیکی سامانه جامع گمرکی حتی با خود وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات درخصوص اخذ مجوز ارتباطات رادیویی و همچنین سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مجوز دهنده وجود دارد و تبادل اطلاعات به راحتی صورت می‌پذیرد.

در گزارش گمرک آمده است: تبادل اطلاعات میان گمرک و سایر سازمان‌ها در حوزه انجام تشریفات گمرکی از طریق پنجره واحد تجارت فرامرزی با موفقیت درحال انجام است چرا که در صورت عدم اتصال به دستگاه‌های مرتبط جهت اخذ مجوزهای الکترونیک از زمان ورود محموله به محوطه‌های گمرکی تا زمان ترخیص کالا به قصد انبارهای داخلی و یا خروج از کشور منجر به توقف فرآیند تشریفات در گمرک خواهد شد و این مستندات نشان می‌دهد برخی ادعاها درخصوص عدم اتصال و تبادل اطلاعات گمرک با سایر دستگاهها کذب محض است.

گمرک ایران با اشاره به اینکه درصورت نظارت دقیق بر شبکه توزیع کالا هیچ کالای قاچاق امکان ورود به سطح عرضه را نخواهد داشت، تاکید کرده است: خبرسازی و فرافکنی درخصوص عدم اتصال به اطلاعات پنجره واحد تجارت فرامرزی بهانه‌ای بیش نیست چرا که گمرک بارها در مکاتبات دسترسی به اطلاعات این سامانه را رسما اعلام کرده و مستندات آن موجود است.

در جوابیه گمرک به این گزارش آمده است: طبق قانون امور گمرکی که همچنان قابل اجرا و استناد می‌باشد اظهارنامه گمرکی می‌بایست توسط ذی نفع صرفا به گمرک تسلیم شده و وظیفه کنترل کلیه مجوزها و مدارک موجود نظیر ثبت سفارش، اسناد بانکی و مجوزهای ترخیص به عهده گمرک می‌باشد که این مهم به خوبی با هوشمند سازی سامانه جامع گمرکی قابل انجام بوده و دستاورد‌های حاصل از سامانه جامع در حوزه ملی و بین‌المللی موید این مطلب است که در یک نمونه قابلیت‌های موجود در سامانه جامع گمرک منجر به کشف بزرگترین تخلف در حوزه واردات گردید و اگر سامانه گمرک نبود پرونده فساد خودرو کشف نمی‌شد.

منبع:مهر