خط فقر مطلق برای هر ایرانی چقدر است؟

خط فقر در ایران یکی از شاخص‌هایی است که همواره بر سر چگونگی محاسبه آن بحث‌های زیادی صورت می‌گیرد. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش جدید خود اقدام به بررسی شیوه‌های محاسبه خط فقر و محاسبه آن برای سال 95 کرده است.

به گزارش تجارت‌نیوز، روش مورد استفاده برای محاسبه خط فقر مطلق در این گزارش «روش هزینه حداقل نیازهای اساسی تکراری» است.

آن گونه که بازوی پژوهشی مجلس گزارش داده در این روش یک سبد خوراکی به عنوان مرجع انتخاب می‌شود. در مطالعه مرکز پژوهش‌های مجلس سبد خوراکی تامین‌کننده 2100 کیلو کالری، انتخاب شده است. سپس هزینه دستیابی به این سبد برای فقرا براساس داده‌های موجود استخراج شده و با مشخص شدن هزینه تامین سبد مذکور، خط فقر مطلق به دست آمده است.

گزارش مذکور برخلاف بسیاری از گزارش‌های دیگر که خط فقر مطلق را محاسبه می‌کنند، تفاوت‌های جغرافیایی مختلف در کشور را در نظر گرفته است که از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به شهری یا روستایی بودن و تفاوت شهرهای کوچک با کلان‌شهرها پرداخت.

آن گونه که باوزی پژوهشی مجلس روایت کرده، در گزارش مذکور به جای یک خط فقر مطلق کشوری، معادل 9 خط فقر در نظر گرفته شده که 4 خط فقر شهری و 5 خط فقر روستایی است. یکی دیگر از نوآوری‌های جدید برای محاسبه خط فقر در این گزارش این است که استان‌های که به لحاظ مواد غذایی و مسکن در یک طیف قیمتی مشابه قرار می‌گیرند، در یک خوشه قرار گرفته‌اند.

هسته پژوهشی مجلس روایت می‌کند که نتایج حاصل از محاسبه خط فقر مطلق در مناطق شهری سال 95 نشان می‌دهد خوشه شامل شهرستان تهران با خط فقر مطلق سرانه معادل ماهانه حدود 770 هزار تومان، دارای نرخ خط فقر مطلق 12 درصد است.

گزارش مذکور در مورد خط فقر سرانه توضیح می‌دهد که این مقدار به ازای هر نفر است. همچنین این مقدار برای هر نفر بر حسب سن، متفاوت خواهد بود. به گونه‌ای که بر اساس استاندار مورد استفاده در مطالعه مذکور، نفر اول بزرگسال ضریب 1، نفر دوم بزرگسال ضریب 0.7 و بچه‌ها هر کدام ضریب 0.5 خواهند داشت. با این اوصاف، خط فقر مطلق سرانه برای یک خانواده چهار نفره در شهر تهران طی سال 95، معادل دو میلیون و 79 هزار تومان بوده است.

اما بر اساس گزارش مذکور، خوشه دیگر که خط فقر مطلق برای آن محاسبه شده، شامل شهرهای پرجمعیت کشور است. خط فقر سرانه برای این خوشه در سال 95، معادل ماهانه حدود 500 هزار تومان بوده و نرخ خط فقر حدود 14.5 درصد بوده است. همچنین دو خوشه دیگر برای مناطق شهری سایر استان‌ها در نظر گرفته شده که خط فقر سرانه در این دو خوشه به ترتیب معادل ماهیانه 360 و 410 هزار تومان بوده است. این دو خوشه همچنین دارای نرخ فقر حدود 15 درصد هستند.

در نهایت براساس نتایج حاصل از تعیین خط فقر مطلق در مناطق روستایی سال 95 نشان می‌دهد که خوشه شامل استان‌های سيستان و بلوچستان، ایلام و کهگيلویه و بویراحمد با خط فقر سرانه معادل ماهانه حدود 200 هزار تومان (کمترین مقدار خط فقر در خوشه‌های روستایی) نرخ فقری حدود 13.5 درصد دارند.

همچنین خوشه شامل مناطق روستایی استان‌های تهران و البرز نيز با خط فقر سرانه معادل ماهيانه حدود 430 هزار تومان و نرخ فقر حدود 14.5 درصد بيشترین فقرا را در خود جای داده است. سه خوشه دیگر نيز دارای خط فقر بين دو خوشه مذکور هستند. نرخ فقر کل در مناطق روستایی نيز 11.6 درصد برآورد شده است.