معرفی جایگزین نفت از نگاه اسحاق جهانگیری

به گزارش تجارت‌نیوز، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری، صبح امروز یکشنبه در نوزدهمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برگزیده کشور در سالن اجلاس سران سخنرانی کرد. بخشی از صحبت‌های وی را در ادامه می‌خوانید.

*به صورت طبیعی توسعه علمی یکی از عرصه‌های اساسی توسعه پایدار و همه‌جانبه کشور است و همواره نقطه امید تاریخی در مردم وجود داشته که از آغاز مواجهه با دنیای جدید بتوانیم به سطحی از توسعه دست یابیم تا مردم از اقتصاد، رفاه و شرایط سیاسی و اجتماعی مناسب و متناسب با ظرفیت‌های کشور برخوردار باشد.

*هیچ اقدام توسعه‌ای در دو سده گذشته انجام نشده که در آن نگاه به توسعه علمی وجود نداشته باشد، در دو سده قبل ایرانیان همواره نگاهی به توسعه علمی داشته‌اند و امروز نیز که ما مسئولیت اداره کشور را بر عهده داریم به این نتیجه رسیده‌ایم که توسعه علمی یکی از اصول توسعه کشور است.

*گاهی گفته می‌شود توسعه علمی بیشتر برای دوران فراغت از مشکلات، تنگناها و شرایط بی‌مساله‌گی کشور است و حال که کشور با مشکلاتی مواجه شده و وضعیت اقتصاد، آب و محیط زیست در شرایط خوبی قرار ندارد، صحبت کردن درباره توسعه علمی و پیگیری فناوری‌های روز نیاز کشور نیست. این در حالی است که اتفاقا توسعه علمی دقیقا برای روزهای سخت و شرایطی است که کشور با چالش‌های بسیار مواجه می‌شود و زمانی که دشواری‌ها بیشتر می‌شود بیش از سایر ایام باید به توسعه علمی توجه کنیم.

*در اقتصاد، مسائل اجتماعی و روابط بین‌المللی زمانی که با مسائل جدی و مشکلات مواجه می‌شویم حتما توسعه علمی و توجه به فناوری‌های روز و پژوهش‌های کاربردی می‌تواند ما را در غلبه بر مشکلات کمک کند. امروز شرایط کشور ایجاب می‌کند که به دنبال کشف فرصت‌ها و ظرفیت‌های جدید برای توسعه علم باشیم.

*باتوجه به اعمال تحریم‌های جدید از سوی دولت وقت آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، امروز در شرایطی هستیم که به دلیل تحریم‌های ظالمانه دولت آمریکا بخش‌هایی از کشور با مشکلاتی مواجه شده‌اند، البته هدف و برنامه تحریم‌کننده، ناکارآمدکردن بنگاه‌های اقتصادی، فروپاشی اقتصاد کشور و مواجهه زندگی مردم با مشکلات جدی به گونه‌ای که به اعتقاد خودشان مردم دست به اعتراض علیه حکومت بزنند، است.

*باید بودجه کشور از درآمدهای نفتی مستقل باشد، زمانی می‌گوییم درآمدهای اصلی کشور حداقل در بخش ارز متکی به نفت است یعنی با شرایطی مواجه هستیم که همواره هم می‌توانیم از آن درآمد کسب کنیم و هم اگر قدرت‌های جهان اراده کنند و به ما فشار آورند می‌توانند بر درآمدهای ارزی کشور تمرکز کنند و مانع صادرات نفت ما شوند؛ گرچه تاکنون توفیق چندانی در این زمینه نیافتند، اما موضوع را نیز رها نکردند و حتما مقداری از صادرات نفت ما را کاهش داده‌اند.

*اقتصادی که قادر است منابع خود را از در معرض تهدید قرار دادن حفظ کند و خود را نگه دارد اقتصاد مقاومتی است، در اقتصاد مقاومتی پنج محور اصلی، درون‌زایی، برون‌نگری، عدالت‌محوری، دانش‌ بنیان‌محوری و مردمی‌بودن مورد توجه است و ما بر اساس آن هدف‌گذاری کرده‌ایم تا در برابر تکانه‌های خارجی از خود مقاومت نشان دهیم. از میان این پنج رویکرد دانش‌بنیان بودن اقتصاد جهت‌گیری‌ اصلی است که باید به آن توجه داشته باشیم. از نظر من اگر گفته می‌شود کشور باید به دنبال اقتصادی حرکت کند که اتکایش را بر درآمدهای نفتی کم کند و در داخل منابع درآمدی ایجاد نماید، اقتصاد دانش‌بنیان است.

*برنامه اقتصاد دانش‌بنیان باید به عنوان مهم‌ترین اولویت توسعه‌ای کشور در شرایط فعلی باشد، این برنامه باید در دولت نیز مورد حمایت قرار بگیرد این حمایت باید در اشکال مختلف اعم از بودجه‌ای و صندوق‌های حمایتی و سایر شیوه‌های حمایتی انجام شود. همچنین ارتقای پژوهشگران و ظرفیت‌ دانشگاه‌ها باید در اولویت کار قرار بگیرد.

* امروز اقتصاد دانش‌بنیان و حرکت به سمت آن باید سرلوحه کارها قرار بگیرد و چنانچه در این زمینه نیاز است باید اصلاحات مورد توجه انجام شود؛ اگر امروز قصد حمایت از کارآفرینان را داریم باید کارآفرینانی در اولویت قرار گیرند که فعالیت‌شان در راستای اقتصاد دانش‌بنیان است. همچنین در توسعه دانشگاه‌ها نیز باید به این موضوع توجه کنیم؛ حتما باید به ظرفیت دانشگاه‌های نسل چهارم یا همان دانشگاه‌های کارآفرین توجه شود و این موضوع باید در همه شرایط در دستور کار وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و همچنین معاونت علمی ریاست جمهوری قرار بگیرد.

*امروز در وزارت صنعت، معدن و تجارت و معاونت علمی از شرکت‌های دانش‌بنیانی که در بازارها و نمایشگاه‌های بین‌المللی محصولات خود را بازاریابی و معرفی می‌کنند حمایت می‌شود. گرچه هنوز در این زمینه در ابتدای مسیر هستیم و گفته می‌شود که صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان حدود 400 میلیون دلار است، اما باید این روند با شتاب بیشتری انجام شود تا این شرکت‌ها بتوانند جایگزین صادرات نفت شوند.

*جایگزینی صادرات محصولات دانش‌بنیان به جای نفت اقدامی دور از دسترس نیست، کشورهایی مشابه ما وجود دارند که این اقدام را در سال‌های گذشته آغاز کرده‌اند و در دوره‌ای حداکثر 25 ساله توانستند رشد علمی بالایی کسب کنند و به اهداف خود دست یابند.

*در اقتصاد مقاومتی حتما حمایت از مالکیت فیزیکی دیگر اصل نیست، بلکه حمایت از مالکیت فکری و ساماندهی و ثبت اختراعات از موضوعات مورد توجه است.

*زمانی که کشور در حال حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان است، همه دستگاه‌های مسئول باید ساز و کارهای مناسب از جمله زیرساختی و قوانین و مقررات مورد نیاز را تهیه، تدوین و تصویب نمایند تا بتوانیم اقتصاد را از شرایط پیشرو به شرایط مطمئن‌تر حرکت دهیم.

منبع: ایسنا