مصائب ایرانیان درباره اقامت گرجستان / فرصت‌های سرمایه‌گذاری در گرجستان

ایوسب چاخواشویلی، سفیر گرجستان در ایران به سوال‌هایی پیرامون وضعیت فعلی و آینده این کشور به ویژه در ارتباط با مسائل سرمایه‌گذاران ایرانی در گرجستان پاسخ داد. در ادامه، سوالات خبرنگار تجارت‌نیوز و پاسخ‌های سفیر گرجستان را می‌خوانید.

عمان مقصد جدید سرمایه‌گذاران ایرانی است؟

در خبرها چنین آمده که با توجه به مشکلاتی که در گرجستان برای سرمایه‌گذاران ایرانی به وجود آمده، آنها مسیر خود را از این کشور به مقصد عمان تغییر داده‌اند. آیا صحت این خبرها را تائید می‌کنید؟

از شما بابت این سوال تشکر می‌کنم. من هم این خبرها را شنیده‌ام اما شخصا هیچ‌وقت ندیده‌ام که مسئولان عمانی هم چنین حرفی زده باشند. البته این انتخاب خود ایرانی‌هاست به عمان یا کشورهای دیگر سفر کنند و در آنجا سرمایه‌گذاری انجام دهند. من ترجیح می‌دهم در مورد کشور خودم صحبت کنم.

وقتی سرمایه‌گذاران تصمیم می‌گیرند در یک کشور سرمایه‌گذاری انجام دهند، حتما باید رتبه‌بندی سازمان‌های بین‌المللی را درباره آن کشور مشاهده کنند. بدیهی است وقتی می‌بینند که کشوری مساعد و مناسب سرمایه‌گذاری است، تصمیم خودشان را می‌گیرند.

تنها چیزی که من می‌توانم بگویم این است که از یک طرف حکومت ما در شرایط فعلی، خارجی‌ها را برای سرمایه‌گذاری در گرجستان تشویق و به آنها کمک می‌کند. اما از طرف دیگر،در تجارت دخالت نمی‌کند. در واقع حکومت گرجستان به جز تشویق این سرمایه‌گذاران، نقش دیگری ندارد.

قوانین سرمایه‌گذاری در گرجستان و اقامت گرجستان

ارزیابی شما از مشکلاتی که اخیرا برای ایرانیان به وجود آمده چیست؟ آیا ابهام در قوانین باعث به وجود آمدن این سردرگمی‌ها شده است؟

درباره سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات، طبق مقررات موجود، اگر خارجی‌ها و البته ایرانیان در گرجستان یک ملکی (به جز زمین‌های کشاورزی) با قیمت بیش از 100 هزار دلار خریداری کنند، به ایشان اجازه اقامت کوتاه‌مدت (1 ساله) داده می‌شود. اما در صورت فروش این ملک، به همان ترتیب، اجازه اقامتشان لغو می‌شود.

در صورتیکه سرمایه‌گذار خارجی به دنبال ایجاد کسب‌وکار و راه‌اندازی فعالیت تجاری باشد، حداقل میزان سرمایه‌گذاری در گرجستان باید 300 هزار دلار باشد. در این شرایط به صاحب کسب‌و‌کار یا نماینده او پنج سال اقامت گرجستان داده می‌شود.

در این پنج سال، دولت فعالیت این شرکت را تحت نظارت قرار می‌دهد و زمانی که فعالیت سیر طبیعی و قانونی خود را ادامه دهد (به عنوان مثال مالیات را در موعد مقرر و شفاف پرداخت کنند)، اقامت آنها پنج سال دیگر تمدید می‌شود.

در مورد مشکلات ایرانیان برای اقامت گرجستان، این مورد را باید بگویم که برخی از ایرانیان می‌خواهند بدون اخذ قانونی اقامت گرجستان در کشور بمانند. در خصوص این مشکل، لازم به ذکر است که بعضی ایرانی‌ها مایلند در گرجستان بدون مبنای قانونی بمانند.

همانطور که مستحضر هستید، در حال حاضر توافق‌نامه‌ای بین کشورهای ایران و گرجستان وجود دارد که براساس آن، شهروندان ایرانی می‌توانند 45 روز به عنوان توریست در گرجستان بمانند و موظفند پس از پایان این مدت کشور را ترک کنند. در همین توافق‌نامه به وضوح آمده است که اگر شهروندان ایرانی قصد دارند بیش از 45 روز در گرجستان بمانند، باید ویزای بلندمدت اقامت گرجستان (از جمله ویزای کار) را از قبل دریافت کنند.

متأسفانه موارد زیادی وجود دارد که برخی افراد توافق‌نامه فوق‌الذکررا نقض می‌کنند و سعی می‌کنند با دور زدن مراحل قانونی در کشور ما بمانند که این نقض قانون است. وزارت امورخارجه ایران از این امر آگاه است. ما با آنها مشورت می‌کنیم و مشغول حل این مسائل و مشکلات هستیم. در حال حاضر مشاوره‌ها و مذاکرات دوجانبه به منظور تکمیل توافق‌نامه موجود در حال انجام است تا در آینده قوانین جامع‌تری وضع و به مخاطبان ارائه کنیم.

شرایط فعلی اقتصاد گرجستان

اوضاع سرمایه‌گذاری خارجی در گرجستان چگونه است؟ آیا قوانین این کشور برای سرمایه‌گذاری خارجی، رشد واقعی در اقتصاد گرجستان ایجاد کرده است؟

همانطور که مستحضر هستید، اقتصاد گرجستان طی 15 سال اخیر رو به رشد پایداراست. طی 10 سال اخیر رشد توليد ناخالص داخلی (GDP) کشور ما سالیانه 4 تا 5 درصد است.

اجازه بدهید مثالی بزنم. ما در دهه‌های قبل نیاز به تامین دو میلیارد مکعب گاز طبیعی داشتیم. اما اکنون به اندازه کافی گاز نداریم. زیرا احتیاج فعلی ما به مراتب بیشتر شده است. ما به گاز طبیعی بیشتری احتیاج داریم، چون اقتصاد ملی ما رو به رشد است. ما اکثر گاز طبیعی کشورمان را از کشور آذربایجان تامین می‌کنیم و مقداری از آن را هم از کشور روسیه می‌گیریم. نیاز روزافزون ما به گاز طبیعی و انرژی نشان‌دهنده رشد اقتصادی کشور ماست.

در حال حاضر، زمینه‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری در گرجستان وجود دارد و ایرانیان می‌توانند در حوزه‌های گوناگون سرمایه‌گذاری انجام دهند. ساخت‌وساز در گرجستان بسیار رونق پیدا کرده است. می‌دانم که دو شرکت ایرانی در زمینه ساخت‌وساز مسکن فعالیت‌های خوبی دارند. طبق محاسبات ما تنها 2 درصد از تمامی املاکی که خارجی‌ها در گرجستان خریده‌اند، متعلق به ایرانی‌هاست.

در زمینه تجارت هم ایرانیان آزادند و می‌توانند در چارچوب قوانین ما به فعالیت بپردازند. البته این فقط ایرانیان نیستند که در کشور ما سرمایه‎گذاری می‌کنند. ما سرمایه‌گذاران بسیاری از کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریفایی و منطقه آمریکا جذب کرده‌ایم.

سرمایه‌گذار خارجی به رتبه‌بندی‌های بین‌المللی و شرایط داخلی ما نگاه می‌کند و وقتی می‌بیند که همه چیز آماده و مهیاست تصمیم می‌گیرد که سرمایه‌گذاری کند.

مشکلات ایرانیان در گرجستان

آیا تجربه دبی برای سرمایه‌گذاران ایرانی که در گرجستان ملک خریده‌اند تکرار نمی‌شود؟

من این قول را به شما می‌دهم که در گرجستان مهم‌ترین چیز قوانین و مقررات است. من قبول دارم در برخی موارد، مشکلاتی به وجود آمده است. اما این مشکلات از کجا ناشی شده است؟ به عنوان مثال ایرانیان در گرجستان ملک خریده‌اند و بدیهی است که صاحبان ملک هستند. این خانه‌ها مادام‌العمر در اختیار ایرانیان خواهد بود و هیچ‌کس حق ندارد نسبت به حقوق مالکیتی آنها تعرض کند. مالکیت و دفاع کردن از ملک، از جمله مهم‌ترین اصول کشور گرجستان است.

من این را به ایرانیان می‌گویم که در کشور گرجستان هیچ‌کس جز خود آنها، یعنی مالکان، حق تصمیم‌گیری در مورد املاکشان را ندارد. به جز خریداران ملک، مشکلات حقوقی دیگری هم برای ایرانیانی که فعالیت اقتصادی در گرجستان دارند به وجود آمده است.

واقعیت این است که فعالیت برخی از ایرانیان در کشور ما در چارچوب قوانین جاری ما نیست. طبق عرف همه کشورها، این افراد باید طبق قوانین کشور پاسخگو باشند. مثلا در مواردی بدون داشتن مجوز یا قبل از اخذ مجوز، فعالیت می‌کنند. اگر در ایران شرکتی بدون مجوز فعالیت کند آیا قوه قضاییه آنها را مجرم نمی‌داند؟ ما هم همین کار را کردیم. با عده‌ای از ایرانیانی که مخالف قانون عمل کرده‌اند، برخورد کردیم و فعالیت آنها را متوقف کردیم. این قوانین کشور ماست. اگر طبق قانون فعالیت ‌کنند، هیچکس به هیچ عنوان و در هیچ زمانی در کار آنها دخالت نمی‌کند.

فعالیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری در گرجستان

شما سال گذشته در یک سخنرانی که ویدئوی آن هم از سایت تجارت‌نیوز منتشر شد، گفتید که گرجستان از تجارت اشباع شده است. آیا منظور شما این بوده که بازرگانی از اولویت‌های اقتصادی شما خارج شده است؟

من به عنوان سفیر در اینجا یک مقام دولتی هستم. همان‌طور که می‌دانید دولت کشور ما دیگر در این فعالیت‌ها هیچ‌گونه دخالتی ندارد. ما فقط نقش مشوق را نسبت به فعالیت‌های اقتصادی داریم.
هر کالایی که از کشورهای مختلف وارد می‌شود، مطابق قانون وارد می‌شود و هر کالایی هم که از گرجستان خارج می‌شود، آن هم طبق قوانین خارج می‌شود.

ما شرایط آزادی را به وجود آورده‌ایم. اما دولت در اینجا نقش و دخالتی ندارد. در آن سخنرانی من گفتم به این دلیل که کشور ما رو به رشد است، مایل هستیم که سرمایه‌گذاران خارجی در کشور ما سرمایه‌گذاری انجام دهند. منظور من از این سرمایه‌گذاری، ایجاد کارخانه‌های مختلف بوده است برای این که صنایع رشد کنند و اشتغال‌زایی به همراه داشته باشد.

ما صنایع مختلفی اعم از صنایع سبک و سنگین داریم و از احداث کارخانه‌های مختلف و استفاده از تجربه ایرانیان استقبال و البته آنها را حمایت و تشویق می‌کنیم. اما ترجیح ایرانیان بازرگانی است و هنوز رغبتی به سرمایه‌گذاری صنعتی در گرجستان نشان نداده‌اند.

گرجستان و قضیه الحاق به اتحادیه اروپا

الحاق گرجستان به اتحادیه اروپا در چه مرحله‌ای است و چرا پروسه الحاق طولانی شده است؟

این قضیه شامل دو مرحله است. در مرحله اول تجربه کشورهای بلوک شرقی را در نظر می‌گیرم. مثلا کشورهای لهستان، مجارستان، چک، اسلواک، بلغارستان و رومانی موفق به عضویت در اتحادیه اروپا شدند. این مرحله، بستن قرارداد وابسته به اتحادیه اروپا است. ما این مرحله را چهار سال پیش به خوبی انجام دادیم. در همین راستا، سال 2015 قرارداد وابسته به اتحادیه اروپا را منعقد کردیم. طبق این قرارداد ما امتیازاتی از اتحادیه اروپا گرفته‌ایم.

این امتیازات چیست؟

اول انتقال پول، به معنی انتقال سرمایه‌گذاری، دوم انتقال نیروی انسانی و سوم انتقال کالا و خدمات. این امتیازاتی است که اتحادیه اروپا به ما داده است.

غیر از این قرارداد، ما به طور موازی یک قرارداد دیگر با اتحادیه اروپا به اسم DCFTI منعقد کردیم. به این معنی که اگر ما مایل باشیم کالاهای تولید شده در گرجستان را به اروپا بفرستیم، هیچ تعرفه‌ای به آن تعلق نمی‌گیرد. در واقع تعرفه این انتقال صفر است.

درصورتی که به عنوان مثال اگر ایرانیان بخواهند کالایی را به اتحادیه اروپا ارسال کنند، 30 تا 35 درصد تعرفه شامل آن می‌شود و این هزینه انتقال را بیشتر می‌کند. حالا اگر ایرانیان این کالاها را در گرجستان تولید کنند و به اروپا بفرستند، تعرفه‌ای به آن تعلق نمی‌گیرد. من در این چندسال که در ایران زندگی می‌کنم، سعی کرده‌ام روی این فرصت‌های سرمایه‌گذاری در گرجستان تاکید کنم، اما متاسفانه تا به حال تمایل جدی برای ایجاد شرکت‌های مشترک‌المنافع ندیده‌ام. امیدوارم در آینده نزدیک به این سطح از روابط اقتصادی دست پیدا کنیم.