روایت بلومبرگ از تاثیر ویروس کرونا بر اقتصاد ایران

چند روزی است که ویروس کرونا فراتر از مرزهای چین رفته و یکی از این کشورها هم ایران است. تا لحظه تنظیم گزارش و طبق آمار رسمی، 95 نفر در ایران به این ویروس مبتلا شده و 16 نفر جان خود را از دست داده‌اند.

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از بلومبرگ ، تمامی کشورهای همسایه از جمله عراق و ترکیه (بزرگ‌ترین واردکنندگان کالا از ایران) مرزهای خود را با این کشور بسته و سفرهای هوایی را لغو کرده‌اند.

این محدودیت‌ها ممکن است ماه‌ها برقرار باشد. تحت این شرایط، اقتصاد ایران که پس از 18 ماه رکود عمیق ناشی از تحریم‌های آمریکا، نشانه‌هایی از بهبود در آن دیده‌ می‌شد، باز در معرض تهدید قرار می‌گیرد.

درحالی‌که صندوق بین‌المللی پول برآورد کرده بود که اقتصاد ایران در سال 2019 حدود 9.5 درصد کوچک‌ شده، اما به لطف رونق تولید، بخش‌های غیرنفتی در ایران در سه‌ماهه پایانی سال میلادی، 0.9 درصد رشد کردند.

صادرات غیرنفتی ایران در سال 2019، به‌طور متوسط به ماهانه 3.5 میلیارد دلار رسید.

درحالی‌که صادرات ماهانه ایران به عراق طی این مدت، 650 میلیون دلار بوده، صادرات به کشور ترکیه به‌طور میانگین حدود 400 میلیون دلار گزارش شده است.

حالا اما با شیوع ویروس کرونا در ایران و بسته‌ شدن مرزها، بازار محصولات غیرنفتی ایران و صادرات به کشورهای همسایه تحت‌الشعاع قرار گرفته است.

نگرانی‌ها از وضعیت اقتصادی، بازار ارز را در ایران ملتهب است. از تاریخ 19 فوریه (30 بهمن‌ماه)، زمانی‌که اعلام شد دو مورد مبتلا به ویروس کرونا در این کشور جان خود را از دست داده‌اند، ارزش ریال در برابر دلار هفت درصد کاهش یافته است. البته بخشی از این افت ریال، به قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF مربوط می‌شود؛ هرچند بسیاری از تحلیلگران این تصمیم گروه ویژه اقدام مالی را پیش‌بینی کرده بودند.

نویسنده گزارش مدعی شده است که تشدید نگرانی‌ها از شیوع این بیماری و تاثیر آن بر اقتصاد، بی‌ثباتی‌های بیشتری را در بازار ارز به‌دنبال دارد و نرخ تورم را که برای مدت زمانی کنترل شده بود، افزایش می‌دهد.

حتی علی‌رغم نرخ تورم 40 درصدی، در طول سال گذشته میزان مصرف به‌شکل چشمگیری پایدار بوده است. تجار ایرانی همواره بر روی فروش محصولاتشان پیش از تعطیلات نوروزی که از 20 مارس آغاز می‌شود، حساب می‌کردند. امسال اما با خانه‌نشین‌شدن مردم، میزان مصرف مانند سال‌های گذشته نخواهد بود.

به‌گفته زهرا کریمی، اقتصاددان، شیوع این ویروس موجب شده مردم کمتر از خانه‌هایشان برای خرید و سفرهای غیرضروری بیرون بیایند؛ روندی که اقتصاد ایران را در شرایط بدتری قرار می‌دهد.

گزارش‌ها نشان می‌دهد، تقاضا برای قالیشویی، 40 درصد کاهش یافته است.

خسارت‌های اقتصادی اخیر، انتقادهای شدیدی را از سوی مدیران کسب‌وکارها و اقتصاددانان متوجه مسئولان کرده است.

بلومبرگ مدعی شده، در روزهای ابتدایی شیوع ویروس، ظاهرا مقامات ایرانی نگران روابط تجاری خود با چین بودند. حتی پروازها به چین و از این کشور به ایران ادامه یافت. این در حالی است که تمامی کشورها تجارت و پروازهای خود را با چین به حالت تعلیق درآوردند. گفته می‌شود، طی این مدت ایران مواد بهداشتی مورد نیاز را به پکن صادر کرده و با نورپردازی در میدان آزادی، ابراز همدردی و حمایت خود را با چین برای مبارزه با ویروس کرونا به نمایش گذاشته است.

به‌ ادعای بلومبرگ، با این اقدامات به‌نظر می‌رسد ابراز همدردی و همبستگی مسئولان، اولویت بیشتری در مقایسه با کاهش تهدیدهای ناشی از این ویروس در داخل کشور داشته است.

علی شریعی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در حساب توییتری خود نوشته است: برای مصالح ملی پروازهای ماهان به چین برقرار بود و دو میلیون ماسک هم فرستادیم. اکنون هم کرونا ویروس داریم و هم ماسک نداریم… زیبا نیست؟

پدرام سلطانی، نائب‎رئیس اتاق بازرگانی، این اقدام مسئولان را ناشی از وابستگی بیش از حد اقتصاد ایران به کشور چین می‌داند.

او می‌گوید: نیاز نامتعادل ما به کشور چین و نقش این کشور در اقتصاد ایران و از سوی دیگر احیانا نگاه ایران به این کشور در تصمیم‌گیری روی موضوعاتی نظیر FATF سبب شده است که ایران بیش از دیگر کشورها خود را در معرض ریسک قرار دهد.

به‌نوشته بلومبرگ، ایران در اقدامی اشتباه برای حفظ روابط تجاری خود، یک بحران تمام‎عیار را به کشور وارد کرده است. چنین اشتباهاتی آن هم زمانی که موج قابل توجهی از بی‌اعتمادی به مقامات وجود دارد، آسیب‌های بیشتری را به کشور وارد خواهد کرد.

عباس عبدی، جامعه‌شناس و سیاستمدار برجسته، گفته است: اقدامات دولت برای مهار این ویروس ممکن است خانواده‌ها به ویژه طبقه متوسط و پایین را دچار فشارهای روحی و روانی زیادی کند. بنابراین وارد کردن استرس به این خانواده‌های در حال فشار از عوارض ویروس کرونا خطرناک‌تر است. ویروس‌های فقر و بی‌عدالتی و ناامیدی و…‌ بسیار کشنده‌تر و مسری‌تر است و هر روز قربانیان زیادی را می‌گیرد که به مراتب از این ویروس بیشتر است.

حالا به‌نظر می‌رسد مقامات ایرانی که به‌دنبال درمان اقتصاد بیمار این کشور بودند، در تکاپو برای درمان چند بیماری به‌طور هم‌زمان هستند.