دو نرخ رشد اقتصادی از دو نهاد/ مرکز آمار یا بانک مرکزی، کدام راست می‌گویند؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، در چند روز گذشته، بانک مرکزی و مرکزآمار ایران دو روایتی نزدیک به هم اما متفاوت از نرخ رشد اقتصادی ایران داشتند.

تفاوت این دو نرخ چیست و کدام یک با واقعیت‌های اقتصادی کشور تطابق بیشتری دارند؟ پاسخ به این پرسش تاحدی به تکنیک‌های مختلف دو مرجع یادشده در مواجهه با یک جامعه آماری مشخص مربوط می‌شود.

در روایت نخست، بانک مرکزی از تحقق رشد اقتصادی ۴٫۴ درصدی در سال ۱۴۰۰ خبر داد.

در قسمتی از این گزارش بانک مرکزی آمده است: بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی نشان می‌دهد، رشد عملکرد تولید ناخالص داخلی در سه ماهه چهارم سال ۱۴۰۰ حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده گروه‌های «خدمات»، «صنایع و معادن» و «نفت و گاز» به ترتیب معادل ۷.۰، ۵.۰ و ۰.۲ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن می‌باشد. با این حال، گروه‌ «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری»، طی همین مدت با کاهش عملکردی معادل ۳.۴ درصد مواجه بوده است.

در روایت مستقل دوم اما مرکز آمار ایران میزان نرخ رشد اقتصادی کشور در سال ۱۴۰۰ را ۴٫۳ درصد اعلام کرد.

مرکز آمار ایران نیز در گزارش مفصل خود از رشد اقتصادی ایران راجع به جزئیات آماری اینطور نوشت: در سال ١۴٠٠ رشته فعالیت‌ها گروه کشاورزی به میزان منفی ٣,٧ و در مقابل گروه صنایع و معادن شش و گروه خدمات به میزان مثبت ۴.۵ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل، رشد داشته است.

ماجرا چیست؟

مشخص است که هر دو مرجع رسمی آمارگیری مستقل از یکدیگر، وجود رشد اقتصادی در کشور را با یک میزان اختلاف جزئی تایید کرده‌اند.

به بیان دیگر میان برآورد بانک مرکزی از نرخ رشد اقتصادی سال ۱۴۰۰ کشور با بررسی‌هایی که مرکز آمار ایران در این رابطه داشت تنها ۰٫۱ دصد اختلاف است. در واقع بانک مرکزی به نسب همتای دیگری خود نرخ رشد بیشتری برای اقتصاد کشور قائل شده.

در شرایط عادی این اختلاف جزئی شاید برای متخصصان حوزه برنامه‌ریزی‌های توسعه اقتصادی اهمیتی حیاتی داشته باشد اما بعید است در وضعیت کنونی چندان مهم محسوب شود.

با این حال در فاصله همین چند روزی که از انتشار گزارش‌های جداگانه مرکز آمار ایران و بانک مرکزی می‌گذرد، برخی برای تشخیص گزارش دقیق‌تر و صحیح‌تر به صرافت افتادند.

واقعیت این است که در سال‌های اخیر اختلاف نظر میان این مرجع آمارگیری باعث شد تا بانک مرکزی از انتشار عمومی گزارش‌های خود منع و در مقابل مرکزی آمار ایران مرجع رسمی اعلان شاخص‌های آماری قلمداد شود.

۰٫۱ درصد رشد چه تاثیری دارد؟

اما فارغ از این موضوع اختلاف ۰٫۱ درصدی نرخ رشد اقتصادی که حول ۴ درصد ثبت شده است چه تاثیری بر احوال اقتصادی کشور دارد؟

در همین رابطه داوود سوری، اقتصاددان چندی پیش راجع به برآوردهای بانک جهانی و صندوق بین المللی پول از رشد ۲٫۴ درصدی تا ۳٫۷ درصدی اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۲ به تجارت‌نیوز گفت: این مقدار رشدی به خودی خود تاثیری بر زندگی مردم ندارد. برای بهبود این وضعیت به چندین سال رشد مستمر اقتصادی بالای ۵ تا ۶ درصد نیاز است.

او ادامه داد: پیش‌بینی رشد ۳ درصدی بانک جهانی و صندوق بین المللی پول برای اقتصاد ایران در حد صفر درصد است. اگر اتفاق بدی رخ ندهد به دلیل نفت و رشد جمعیت با چنین رشدی مواجه خواهیم بود. در بهترین حالت وضعیت موجود به صورت نسبی حفظ می‌شود.

با این توضیحات سوری یک موضوع مشخص است، برآورد ۴٫۴ یا ۴٫۳ درصدی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران از نرخ رشد اقتصادی سال ۱۴۰۰ هنوز تا میزان رشدی که بتواند به حال اقتصاد ایران تاثیر گذار باشد فاصله دارد.