کسری بودجه ۱۴۰۱؛ دروغ بزرگ یا واقعیتی آشکار/ ماجرای اختلاف بر سر کسری بودجه چیست؟

به گزارش تجارت‌نیوز، داستان بودجه 1401 هنوز ناتمام باقی مانده؛ آن هم از این منظر که کسری دارد یا ندارد؟ این در شرایطی که است که دعوای پینگ‌پنگی دولت و مجلس بر سر لایحه بودجه 1402 هم بالا گرفته است؛ مجلس اعلام وصول لایحه را منوط به ارائه برنامه هفتم توسعه کرده و دولت هم می‌گوید پای انگیزه‌های جناحی در میان است.

واکنش‌ها به کسری 400هزار میلیاردی ادامه دارد

نزدیک به دو ماه مانده به پایان سال، هنوز واکنش‌ها به کسری بودجه 1401 ادامه دارد. کارشناسان می‌گویند دولت فقط روی کاغذ با لطایف‌الحیل درآمد و هزینه را برابر می‌کند اما در عمل کسری رخ می‌دهد. با اینحال حامیان دولت کسری بودجه را یک دروغ بزرگ می‌خوانند.

اخیرا، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس از نشست مشترک این کمیسیون با مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه خبر داده که ظاهرا در این نشست رئیس سازمان طی سخنانی اعلام کرده است که تا پایان سال کسری بودجه نخواهیم داشت. همچنین، آنطور که میرکاظمی گفته درآمدهای بودجه سال ۱۴۰۱ به طور کامل محقق شده است.

با اینحال، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی می‌گوید: اشتباه سازمان برنامه و بودجه در بودجه سال جاری در میزان درآمدها مزید بر علت است و موجب کسری بزرگ حداقل ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی در قانون بودجه سال جاری شده است.

در ادامه اما دیگر نماینده مجلس کسری بودجه را رد کرده است. حمیدرضا حاجی‌بابایی هم با اشاره به گزارش مشترک کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی و سازمان برنامه و بودجه گفته است که تاکنون ۱۰۰درصد منابع دولت در بودجه محقق شده است و کسری بودجه در سال ۱۴۰۱ نداریم.

رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه هر نوع گزارشی مبنی بر کسری بودجه سال 1401 تکذیب می‌شود، گفت: براساس گزارش مشترک کمیسیون برنامه و بودجه و سازمان برنامه و بودجه ما در سال 1401 کسری بودجه نخواهیم داشت و این مساله نقطه مثبتی در روند ثبات اقتصادی کشور و کنترل نرخ تورم در آینده‌ای نزدیک خواهد شد.

در حالی تمام این اظهارات مطرح شده است که محمدرضا پورابراهیمی بر این باور است که در ناترازی بودجه انتظار می‌رود تا در بودجه امسال دولت احکام خوبی در نظر بگیرد تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه را مدیریت کنیم. هرچند گفته او مهر تاییدی بر کسری 400 هزار میلیارد تومانی است اما رئیس کمیسیون اقتصادی نگفته که منظورش از احکام خوب دقیقا چه احکامی است؟

مرکز پژوهش‌ها کسری بودجه را چقدر اعلام کرد؟

اما در شرایطی‌که بازار تایید و تکذیب‌ها در ارتباط با این موضوع که آیا بودجه سال جاری با کسری همراه است یا خیر داغ است، پیشتر یعنی در سال گذشته مرکز پژوهش‌های مجلس نسبت به این موضوع هشدار داد و رقم احتمالی کسری را بین 300 تا 600 هزار میلیارد تومان عنوان کرده بود.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی تحت عنوان «بودجه به زبان ساده» به بررسی بودجه 1401 پرداخته است. آنطور که بررسی این مرکز نشان می‌داد کسری بودجه ۱۴۰۱ بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار میلیارد تومان است. نویسندگان این پژوهش پیش‌بینی کردند که این امر دولت را با سه‌گانه سختی مواجه می‌کند. اول اینکه، دولت نمی‌تواند تعداد کارمندان خود را کاهش دهد. دوم اینکه، بخش اصلی کسری بودجه مربوط به افزایش حقوق و دستمزد است و تامین آن از محل خلق پول یعنی تورم شدیدتر. آخر اینکه، اگر حقوق بالا نرود، فشار بیشتری به کارمندان تحمیل می‌شود.

با اینحال، دولت فعلا منکر کسری بودجه بالاتر در پایان سال جاری است. این در حالی است که کارشناسان نسبت به کسری بودجه 1402 نیز هشدار داده‌اند. هرچند دولت راهکار را در افزایش درآمدهای مالیاتی -به استناد برخی گزارش‌ها تا 800 هزار میلیارد تومان- می‌داند، اما گروهی از اقتصاددانان بر این باورند که اگر مساله تحریم حل نشود و در عین حال دولت بخواهد با فشار مالیاتی کشور را اداره کند و حقوق از تورم 50 درصدی عقب بماند، نتیجه آن کاهش بیشتر قدرت خرید مردم و کوچک شدن سفره آنها خواهد بود. پیامد اصلی هم خودش را به صورت سقوط افراد بیشتری به زیر خط فقر نشان خواهد داد. این در حالیست که طبق گفته یک فعال کارگری در حال حاضر حدود 35 درصد از مردم جامعه زیر خط فقر مطلق قرار دارند.