«رصدخانه» دولتی به دادِ اقتصاد ایران می‌رسد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، روز دوشنبه بود که از رصدخانه اقتصاد ایران رونمایی شد؛ با حضور ابراهیم رئیسی در محل وزارت اقتصاد. آنطور که پایگاه اطلاع‌رسانی دولت خبر داده این رصدخانه شامل سامانه داشبورد جامع اطلاعاتی اقتصاد ایران و سامانه متمرکز اطلاعات بنگاه‌ها و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی است.

همچنین یکپارچگی در داده‌ها و اطلاعات اقتصادی کشور، امکان رصد دقیق و به‌روز این اطلاعات، ایجاد شفافیت در عملکرد وزارتخانه‌های اقتصادی و کلیه شرکت‌های تحت کنترل دولت و همچنین امکان رصد روزانه آخرین وضعیت سازمان‌های تابع وزارت اقتصاد از جمله ویژگی‌ها و کاربردهای این سامانه عنوان شده است.

اما در شرایطی دولت از این رصدخانه رونمایی کرده که پروژه‌های ناتمام قبلی کم نیستند. در ضمن این رصدخانه همانطور که در بالا اشاره شد در محل وزارتخانه تاسیس شده و حالا سوال این است که چطور می‌تواند به صورت مستقل به ایجاد شفافیت و یکپارچگی داده‌ها اقدام کند.

در حالی خبرگزاری دولت عنوان کرده که رصدخانه اقتصاد ایران می‌تواند به اتخاذ تصمیمات مطلوب‌تر و دقیق‌تر به سیاستگذاران کمک رساند که به دلیل سرنوشتی که دیگر سامانه‌ها یا رصدخانه‌ها داشته‌اند، تاسیس یک رصدخانه جدید از سوی افکار عمومی خیلی جدی گرفته نمی‌شود.

پیشتر صحبت از راه‌اندازی سامانه رصد سبک زندگی مردم بود اما کنکاش و بررسی کارشناسان خبر از این می‌‌داد که این سامانه باید دارای ویژگی‌هایی باشد که بتواند اعتماد عمومی را جلب کند. برای مثال آمار جمع‌آوری شده باید انتشار عمومی داشته باشند.

اما این روزها در کنار واژه «آمار» واژه دیگری به گوش می‌رسد که درباره رصدخانه جدید هم می‌تواند نگران‌کننده به نظر برسد؛ واژه «حبس».

برای مثال، عملکرد بانک مرکزی در این باره قابل ذکر است. آمارهایی که از سوی این نهاد طی ایام گذشته منتشر شده یا ناقص بوده یا با تاخیر به اطلاع عموم رسیده که دیگر به درد تحلیل کارشناسی نمی‌خورد. حتی این موضوع داد خود رئیس کل بانک مرکزی نیز را درآورد و جالب بود که او نیز لب به شکایت گشود.

موضوع دیگری که درباره اینگونه ایده‌ها مطرح می‌شود این است که باید بی‌طرف و مستقل عمل کنند. اما رصدخانه فعلی در مجموعه وزارت اقتصاد راه‌اندازی شده است.

پروژه‌هایی که به فراموشی سپرده شدند

جدای از این مباحث، در حالی صحبت از انواع و اقسام رصدخانه‌های جدید مثل رصدخانه حکمرانی یا رصدخانه اقتصاد می‌شود که پروژه‌های ناتمام در این بخش کم نیستند. می‌توان به رصدخانه مهاجرت ایران اشاره کرد که حالا دیگر فعالیتی ندارد.

کار این رصدخانه هم در یک سال گذشته به میزان مهاجرت ایرانیان و توزیع جمعیتی آنها در کشورهای مختلف اختصاص داشته است. آنطور که روزنامه هم‌میهن هم در این باره نوشته، مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران یا همان ایسپا، مرکز دیگری است که پاییز سال گذشته با تغییر مدیریت مواجه شد و مدت‌هاست پژوهشی در زمینه موضوعات اجتماعی انجام نداده است.

به همین دلیل چون معمولا جمع‌آوری داده و رصد بر آنها به نتیجه‌ای ختم نشده، این احتمال تقویت می‌شود که رصدخانه اقتصاد ایران هم به‌رغم بزرگنمایی، بعد از مدتی به فراموشی سپرده شود.