مالیات بر عایدی سرمایه؛ هزینه ناکارآمدی دولت بر دوش مردم/ نرخ مالیات املاک، خودرو، طلا و ارز چقدر است؟

به گزارش تجارت‌نیوز، در ادامه عزم جدی دولت و مجلس شورای اسلامی برای افزایش درآمدهای مالیاتی، بهارستان‌نشینان در جلسه علنی روز گذشته، طرح مالیات بر عایدی سرمایه را تصویب کردند تا پس از تبدیل این مصوبه به قانون و اجرای آن، خرید و فروش املاک، خودرو، طلا و ارز مشمول پرداخت مالیات شود.

دولت سیزدهم هدف اصلی طرح مالیات بر عایدی سرمایه را جلوگیری از سوداگری در بازارها عنوان کرده است؛ با وجود این، در اقتصاد ایران و تورم افسارگسیخته‌اش، اجرای قانون مالیات بر عایدی سرمایه به معنی تخریب سنگر دارایی‌هایی از جمله ملک، خودرو، طلا و ارز است که مهم‌ترین سرپناه مردم در برابر تورم به شمار می‌روند.

نرخ مالیات بر عایدی سرمایه املاک، خودرو، طلا و ارز

نرخ مالیات بر عایدی سرمایه بسته به نوع دارایی مورد معامله و مدت‌زمان نگهداری آن متفاوت است. در حوزه املاک، اگر زمان نگهداری این دارایی کمتر از یک سال باشد، سود حاصل از فروش آن مشمول مالیات 60 درصدی می‌شود. همچنین این نرخ برای مدت دوساله معادل 40 درصد، برای سه سال 20 درصد، برای چهار سال 10 درصد و برای فروش با مدت نگهداری پنج سال یا بیشتر معادل پنج درصد است.

از سویی اگر مدت نگهداری طلا و ارز کمتر از یک سال باشد، نرخ مالیات بر سود انتقال آن 30 درصد، بین یک تا دو سال 20 درصد و بیش از دو سال 10 درصد است. نرخ مالیات بر عایدی انتقال خودرو نیز همچون طلا و ارز است؛ با این تفاوت که معامله خودرو پس از سه سال از مالیات معاف است.

مالیات بر تورم

اقتصاد ایران در نیم قرن اخیر همواره درگیر تورم دورقمی بوده و این تورم در سال‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است. این تورم، نوعی مالیات پنهان محسوب می‌شود که با ناکارآمدی دولت در مدیریت بودجه، سبب استقراض از بانک مرکزی، افزایش پایه پولی و در نتیجه افزایش قیمت‌ها شده است. با این حال، هزینه ناشی از این ناکارآمدی بر دوش مردم و به‌ویژه قشرهای کم‌درآمد جامعه است.

حال با تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه، مردمی که برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به بازار املاک، خودرو، طلا و ارز پناه آورده‌اند باید به دلیل افزایش قیمت این دارایی‌ها که نشأت‌گرفته از تورم ساخت دست دولت‌هاست، مالیات بپردازند.

تورم در محاسبات مالیات بر عایدی سرمایه تعدیل می‌شود؟

اگرچه دولت ادعا می‌کند در محاسبات مالیات بر عایدی سرمایه، نرخ تورم محاسبه و تعدیل می‌شود، بعید به نظر می‌رسد این ادعا بتواند در عمل، اثر تورم در این مالیات را از بین ببرد؛ چراکه بررسی‌ها نشان می‌دهند دولت با پرداخت یارانه به کالاهایی از جمله بنزین، نان و دیگر کالاهایی از این دست که سهم بیشتری در سبد مصرفی خانوار دارند، قیمت این کالاها را کنترل می‌کند و در نتیجه، نرخ تورم اعلام‌شده کمتر از تورم احساس‌شده است. از همین روی، افزایش قیمت دارایی‌های مشمول پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه، در برخی مواقع اختلاف چشمگیری با نرخ تورم اعلام‌شده دارد.

معافیت بورس از مالیات بر عایدی سرمایه

بر اساس تبصره هفت ماده 12 مصوبه مالیات بر عایدی سرمایه، عایدی سرمایه حاصل از انتقال اوراق بهادار یا کالای مورد معامله در بورس‌ها و بازار‌های خارج از بورس مانند صندوق‌های کالایی، صندوق‌های املاک و مستغلات و گواهی سپرده سکه طلا، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نخواهد بود.

به نظر می‌رسد هدف از معافیت بورس از مالیات بر عایدی سرمایه حمایت از بازار سرمایه و همچنین تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در این بازار به‌ جای بازارهای موازی مثل طلا و ارز است. این در حالی است که مردم خاطره خوبی از این سیاست ندارند و بسیاری از آنها، پس از ورود به معاملات بورس با تشویق دولت، در ریزش سال 99 شاهد زیان‌های نجومی بودند. پس از آن نیز بورس هیچ‌گاه نتوانست اعتماد ازدست‌رفته خود را به دست آورد و بسیاری از مردم دیگر تمایلی به سرمایه‌گذاری در این بازار ندارند.

برای مطالعه بیشتر، صفحه اقتصاد کلان در تجارت‌نیوز را دنبال کنید.