انحراف ضریب فزاینده نقدینگی ۱۴۰۲

به گزارش تجارت نیوز، نقدینگی اصلی‌ترین متغیر تورمساز در بلندمدت عنوان می‌شود. به‌طور کلی هر واحد پولی که توسط بانک مرکزی به چاپ می‌رسد، از جریان شبکه بانکی عبور کرده و با توجه به قدرت خلق شبه پول توسط بانک‌ها چند برابر می‌شود. 

به نسبتی که هر یک واحد پول چاپ شده توسط بانک مرکزی تبدیل به نقدینگی در شریان اقتصاد می‌شود، ضریب فزاینده نقدینگی گفته می‌شود. بنابراین هرچقدر ضریب فزاینده بالاتر باشد، یک واحد پول چاپ شده در بانک مرکزی با شدت بیشتری نقدینگی موجود در اقتصاد را افزایش می‌دهد و تورم بیشتری ایجاد می‌کند. 

بر اساس مطالعات مشاهده می‌شود ضریب فزاینده طی سال‌های 1390 تا 1401 هرچند نوساناتی در کوتاه مدت تجربه کرده اما روندی صعودی در پیش گرفته و از 4.4 واحد به حدود 8 واحد رسیده است. این درحالیست که طی سال 1402 از این کانال صعودی خارج شده و از روند بلندمدت صعودی خود منحرف شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد ضریب فزاینده درابتدای سال 1390 معادل 4.37 بوده است و تا اواخر سال 1393 با سرعت زیادی افزایش پیدا کرده به گونه‌ای که در آذر ماه این سال حتی به نزدیک 6.5 واحد می‌رسد. سپس از این تاریخ تا سال 1396 سرعت رشد ضریب فزاینده کمتر می‌شود اما همچنان درحال افزایش بوده و بر اساس آمارها در اواخر 1396 این متغیر حتی به مرز 7.3 واحد رسیده است. 

این درحالیست که از سال 1397 تا اوایل 1399 ضریب فزاینده تا حدودی حول 7.2 درصد ثابت شد و با کاهش ناگهانی در فروردین 1399 و رسیدن به 6.9 واحد که ناشی از رشد شدید پایه پولی بود، از ابتدای تابستان سال مذکور به بالای 7.5 واحد جهش کرد. از این پس تا اواخر سال 1401 نسبت نقدینگی به پایه پولی رو به افزایش نهاد و از مرز 8 واحد نیز عبور کرد. این درحالیست که از زمستان 1401 ضریب فزاینده کاهش پیدا کرد و نهایتا در انتهای 1402 مجددا به 7.1 واحد رسید، عددی که از اوایل سال 1399 در هیچ ماهی تجربه نشده بود.

به‌طور کلی ضریب فزاینده صرفا نشانه‌ای از این است که هر یک واحد پول پرقدرت به چند واحد نقدینگی تبدیل می‌شود. بنابراین ممکن است در کوتاه مدت تحت تاثیر تغییر رشد پایه پولی یا نقدینگی دچار تغییرات زیادی شود اما روند بلندمدت آن می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که طی سال‌های 1390 تا 1402 تقریبا تا سال 1401 روندی صعودی داشته اما طی سال 1402 این ضریب کمی از روند صعودی خود منحرف شده و در کانال پایین‌تری درحال نوسان است.