سهیل بانی 
پرونده بانک سرمایه زیر ذره‌بین تجارت‌نیوز:
بررسی عملکرد بانک سرمایه/همه گیری بحران زیاندهی
بانک سرمایه گرفتار کوهی از زیان انباشته شده و این زیاندهی ادامه دارد. همچنین کفایت سرمایه فاجعه‌بار این بانک می‌تواند تهدید بزرگی برای سپرده‌گذاران آن باشد.
به گزارش تجارت‌نیوز ، بانک سرمایه در دی ماه سال 1384 و به عنوان ششمین بانک خصوصی ایران، فعالیت خود را آغاز کرد. در طول 17 سالی که از تاسیس بانک سرمایه می‌گذرد، روند آن به شکلی پیش رفته که باعث شده این بانک به یکی از زیان‌ده‌ترین بانک‌ها در اقتصاد ایران تبدیل شود و وضعیت قابل قبولی نداشته باشد.
روند زیاندهی بانک سرمایه از ابتدای سال 1396
بانک سرمایه در بورس
بانک سرمایه در اردیبهشت ماه سال 1390 با نماد «سمایه» در فرابورس ایران پذیرفته شد و معاملات آن در خرداد ماه همان سال آغاز شد. با این حال نماد بانک سرمایه در شهریور سال 97 به بازار پایه زرد فرابورس منتقل شد و همچنان در این تابلو معامله می‌شود.
بن‌بست افزایش سرمایه
بانک سرمایه در زمان تاسیس با سرمایه 353 میلیارد تومانی آغاز به کار کرد و سرمایه این بانک پس از یک مرحله افزایش سرمایه در سال 1393 به 400 میلیارد تومان رسید. هیات مدیره بانک سرمایه، دو بار و در سال‌های 95 و 99 به مجمع این بانک پیشنهاد افزایش سرمایه داد اما این موضوع به سرانجام نرسید.
مالک اصلی بانک سرمایه کیست؟
در حال حاضر شرکت لیزینگ و رفاه فرهنگیان با مالکیت حدود 10 درصد از سهام «سمایه» سهامدار اصلی بانک سرمایه به شمار می‌رود. شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان نیز 9.9 درصد از سهام بانک سرمایه را در اختیار دارد.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری توسعه پایدار صدف و سایه گستر سرمایه، شرکت مدیریت فرآیندهای نیروگاهی ایرانیان و تامین مسکن فرهنگیان نیز از دیگر سهامداران عمده بانک سرمایه به شمار می‌روند. همچنین حدود 31.6 درصد از سهام «سمایه» در اختیار سهامداران خرد یا به اصطلاح شناور است.
سهامداران بانک سرمایه
زیان هفت هزار میلیارد تومانی بر دوش بانک سرمایه
بر اساس صورت‌های مالی بانک سرمایه که در سامانه کدال منتشر شده، این بانک از پرداخت وام در سال 1400 حدود 450 میلیارد تومان درآمد کسب کرد. با این وجود سود پرداختی بانک سرمایه به سپرده‌گذارانش به سه هزار میلیارد تومان رسید تا این بانک زیان ناخالص دو هزار و 571 میلیارد تومانی را به ثبت برساند. گفتنی است که زیان ناخالص بانک سرمایه در مقایسه با سال گذشته حدود 14 درصد افزایش یافته است.
به این ترتیب زیان عملیاتی بانک سرمایه نیز در مقایسه با سال گذشته 38 درصد بیشتر شد و به هزار و 836 میلیارد تومان رسید. علاوه بر رشد زیان ناخالص، از مهم‌ترین عوامل افزایش زیان عملیاتی بانک سرمایه نسبت به سال 99 می‌توان به کاهش 23 درصدی سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌های بانک سرمایه اشاره کرد.
بانک سرمایه در سال 1400 بیش از 6 هزار و 916 میلیارد تومان زیان خالص شناسایی کرده که این زیان در مقایسه با سال 99 حدود 10 درصد افزایش یافته است. به این ترتیب هر سهم «سمایه» در پایان سال 1400 معادل 1,730 تومان زیان شناسایی کرد.
اضافه برداشت ادامه دارد
دلیل اصلی اختلاف بالای زیان عملیاتی و خالص بانک سرمایه، هزینه‌های مالی نجومی بانک است. تقریبا کل هزینه مالی چهار هزار و 364 میلیارد تومانی بانک سرمایه نیز مربوط به اصافه برداشت‌های این بانک از بانک مرکزی است.
اضافه برداشت‌های شبکه بانکی از منابع بانک مرکزی یکی از اصلی‌ترین عوامل رشد پایه پولی و در نتیجه افزایش نرخ تورم است. توقف اضافه برداشت‌های بانک‌ها یکی از موضوعاتی است که همه دولت‌ها و بویژه دولت سیزدهم بر آن تاکید داشته‌اند.
با این حال به نظر می‌رسد که عملکرد این این دولت‌ها در این زمینه ناموفق بوده است. برای نمونه اضافه برداشت بانک سرمایه در سال‌های اخیر همواره روندی صعودی را پشت سر گذاشته است. به طوری که حجم آن از هزار و 631 میلیارد تومان در سال 96 به چهار هزار و 354 میلیارد تومان جهش یافته است.
بانک سرمایه در سال 1401
آخرین صورت مالی منتشر شده توسط بانک سرمایه، مربوط به 6 ماه نخست سال 1401 است. زیان خالص بانک سرمایه در پایان شهریور ماه از چهار هزار میلیارد تومان عبور کرد و با رشد 9.6 درصدی نسبت به 6 ماهه سال 1400 مواجه شد.
همچنین اضافه برداشت بانک سرمایه در نیمه نخست امسال به دو هزار و 330 میلیارد تومان رسید که حدود 200 میلیارد تومان بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است. با این تفاسیر، به نظر می‌رسد که سیاست‌های دولت سیزدهم در قبال اضافه برداشت بانک مرکزی نیز کار ساز نبوده است. همچنین اگر بانک سرمایه در ادامه سال، روند 6 ماهه ابتدایی خود را ادامه دهد، افزایش دوباره زیاندهی این بانک دور از انتظار نیست.
بانک یا ماشین زیاندهی؟
ثبت زیان‌های پیاپی برای بانک سرمایه سبب شده است که زیان انباشته این بانک در پایان 6 ماهه 1401 به رقم نجومی 44 هزار و 463 میلیارد تومان برسد. به این ترتیب بانک سرمایه به سومین بانک کشور با بیشترین زیان انباشته تبدیل شد.
با این تفاسیر، اگر شرایط بانک سرمایه دگرگون شود و این بانک در مسیر سوددهی قرار بگیرد، این سودها صرف جبران این زیان انباشته خواهد شد. به همین دلیل سهامداران نمی‌توانند تا مدت‌ها انتظار دریافت سود نقدی از بانک سرمایه داشته باشند.
ثبت کفایت سرمایه فاجعه‌بار!
نسبت کفایت سرمایه، یکی از شاخص‌های مهم در جهان برای سنجش توانایی بانک‌ها برای پوشش ریسک‌های گوناگون است. این شاخص که حاصل تقسیم سرمایه پایه به مجموع دارایی‌های موزون شده بر حسب ریسک است، نشان می‌دهد که یک بانک تا چه اندازه می‌تواند ریسک‌های موجود را به وسیله سرمایه خود پوشش دهد.
بر اساس استانداردهای جهانی، حداقل نسبت کفایت سرمایه برای بانک‌ها و موسسات اعتباری، معادل ۱۲ درصد تعیین شده است. با این وجود بانک مرکزی ایران حداقل این شاخص برای شبکه بانکی ایران را ۸ درصد اعلام کرده است.
با این وجود بر اساس گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، بانک سرمایه با ثبت کفایت سرمایه منفی 236 درصدی، عملکردی فاجعه بار در زمینه نسبت کفایت سرمایه داشته است.
این موضوع می‌تواند علاوه بر تضعیف بانک سرمایه در زمینه پرداخت تسهیلات، ریسک سپرده‌گذاری در این بانک را نیز برای مردم بالا ببرد. زیرا در شرایط کنونی، این خطر برای سپرده‌گذاران بانک سرمایه وجود دارد که این بانک نتواند پول آنها را به موقع پرداخت کند.
نظرات