وضعیت بازار سرمایه در ۳ دهه گذشته/ بورس به کدام دولت باخت؟

به گزارش تجارت‌نیوز، دولت چهاردهم از اواسط مرداد 1403 کار خود را آغاز خواهد کرد و به‌تدریج با در دست گرفتن وزارتخانه‌ها، سمت‌وسوی اقتصاد ایران در سال‌های آینده را ترسیم می‌کند. یکی از مهم‌ترین پارامترهای مورد توجه در سیاست‌های اقتصادی دولت در دوره جدید، نحوه تعامل با بازار سرمایه است.

پیشینه برخورد دولت‌ها با بورس، چندان به مذاق فعالان این بازار خوش نیامده و ضربات زیادی به اقتصاد کشور وارد
کرده است. اکنون این نگرانی وجود دارد که دولت چهاردهم با بورس چه خواهد کرد. همین نگرانی و گمانه‌زنی‌ها بهانه‌ای شد تا تجارت‌نیوز کارنامه بورسی دولت‌های پیشین را بررسی کند.

نکته جالب توجه اینکه، به‌رغم ادعای دولتمردان سیزدهم در اهمیت‌ دادن به بازار سرمایه، طبق بررسی‌های انجام شده، کمترین بازدهی شاخص کل پس از دولت اول احمدی‌نژاد، در دولت سه‌ساله ابراهیم رئیسی رقم خورده است.

سبقت بورس از دلار در دولت دوم هاشمی رفسنجانی

اما برای شروع بررسی، باید بازه زمانی مرداد 1372 تا مرداد 1376 یعنی دولت دوم اکبر هاشمی رفسنجانی ارزیابی شود. طبق نموداری که در این گزارش مشاهده می‌شود، شاخص کل در این مدت 335 درصد افزایش پیدا کرده است. این در حالی‌ است که قیمت دلار طی دولت دوم هاشمی رفسنجانی حدود 196 درصد رشد کرده است.

به این ترتیب می‌توان گفت بورس در دولت هاشمی رفسنجانی توانسته است از قیمت دلار سبقت بگیرد. این فاکتور می‌تواند به معنای اهمیت تولید در دولت سازندگی و کاهش جذابیت فعالیت‌های سفته‌بازانه باشد. باید اشاره کرد دوره دوم هاشمی رفسنجانی، دوره ثبات نسبی اقتصاد پس از جنگ بوده است.

بورس؛ برنده رقابت با دلار در دولت خاتمی

در دولت سیدمحمد خاتمی نیز ارقام به نفع بورس بوده است؛ به نحوی که شاخص کل در دولت اول خاتمی 95 درصد رشد کرد و در مقابل بازدهی 69 درصدی دلار پیروز شد. این روند در دولت دوم او تقویت شد و شاخص کل 233 درصد و دلار تنها 13 درصد رشد کردند. به این ترتیب در دولت اصلاحات هم بازار سرمایه در برابر بازار سفته‌بازانه دلار رشد بیشتری داشته و پیروز میدان بوده است. به‌ویژه اینکه دوره خاتمی با ثبات اقتصادی همراه بود و بازارها روندی آرام را طی می‌کردند.

اوج و حضیض بورس در دولت احمدی‌نژاد

بررسی مسیر بازار سرمایه نشان می‌دهد شاخص کل بورس در دولت اول احمدی‌‌نژاد نتوانست بر ارتفاع خود بیفزاید و حدود 10 درصد پایین آمد. با وجود این، اما دلار در دولت اول احمدی‌نژاد حدود 11 درصد گران شد.

این روند در دولت دهم تغییر کرد و با وجود رشد 219 درصدی دلار در چهار سال دوم احمدی‌نژاد، شاخص بورس در این مدت 487 درصد رشد کرد و توانست بازدهی دلار را پوشش دهد.

انفجار بورس در دولت روحانی

اما بورس در دوران حسن روحانی خاطرات تلخ و شیرین بسیاری به همراه داشت. از جهش هیجانی شاخص کل گرفته تا سقوط آزاد این نماگر، همگی در دولت دوم روحانی رقم خورد. اما در دولت اول روحانی ارقام بازدهی دلار و شاخص کل چندان بالا نبود؛ با این حال، شاخص کل رشد بیشتری نسبت به دلار در این مدت ثبت کرد.

اما در دولت دوم بازارهای مالی دچار جهش‌ انفجاری شدند؛ بررسی چارت بورس و دلار نشان می‌دهد، در دولت دوم روحانی قیمت دلار 574 درصد و شاخص کل 1،718 درصد رشد کرد.

باخت بورس به دلار در دولت رئیسی

همان‌طور که گفته شد، شاخص کل در تمامی دولت‌های پیشین توانست بازدهی دلار را پوشش دهد و به نحوی محل امن‌تری برای سرمایه‌گذاری نسبت به دلار باشد. اما این روند در دولت رئیسی دیده نشد و بازار سهام، کابوس سرمایه‌گذاران شد.

شاخص کل بورس در این مدت تنها 55 درصد رشد کرد و از افزایش 125 درصدی دلار به‌شدت عقب ماند. در سمت ارزش معاملات و خروج پول نیز ارقام به‌شدت وخیمی به چشم می‌خورد؛ به طوری که میانگین ارزش معاملات طی سه سال دولت رئیسی حتی به هشت هزار و 500 میلیارد تومان نیز نرسید. همچنین در این مدت مجموعاً 114 هزار و 183 میلیارد تومان پول از بورس خارج شده است.  

گزارش‌های بیشتر را در صفحه بازار سرمایه بخوانید.