معمای طغیان گوشت در نیمه اول ۱۴۰۲ حل شد/ عبور تورم نقطه‌ای پرورش گوسفند و بره از ۱۷۲ درصد

به گزارش تجارت‌نیوز، بررسی شاخص قیمت تولیدکننده طی سال جاری نشان می‌دهد که پس از ثبت تورم 12.4 درصدی در بهار امسال، در فصل تابستان این شاخص روی رقم 9.3 درصد ایستاده تا در روزهای گرم سال سرعت افزایش قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ازای کالاها و خدمات تولیدی 3.1 درصد کاهش یابد. 

در دومین فصل سال جاری بیشترین تورم سه‌ماهه مربوط به بخش خدمات و کمترین آن مربوط به بخش کشاورزی است. تمام گروه‌های بخش تولید در فصل مورد بررسی کاهش شاخص تورم را تجربه کرده‌اند. نکته جالب توجه افت 22 درصدی تورم مربوط به تولید برق است. 

معمای طغیان قیمت گوشت

نگاهی به جزئیات داده‌های مرکز آمار حاکی از آن است که به‌رغم پایین‌تر بودن تورم بخش کشاورزی در بین گروه‌های اصلی، در بین تولیدکنندگان، پرورش‌دهندگان حیوانات با ثبت تورم فصلی 19.1 درصد بیشترین افزایش قیمت را در بین زیرگروه‌های اصلی داشته‌اند. در این بین «پرورش گاوداری سنتی» و «پرورش گوسفند و بره سنتی» به‌ترتیب با تورم فصلی 35.4 و 33.3 درصدی بیش از هر فعالیت تولیدی دیگری در سه‌ماهه دوم سال قیمت محصولات تحویلی خود را که دام زنده یا گوشت قرمز است، بالا برده‌اند. 

نگاهی به تورم نقطه‌ای و سالانه نیز نشان می‌دهد تورم پرورش گوسفند و بره سنتی به‌ترتیب شاخص‌های 172.2 و 124.8 درصد را ثبت کرده تا بین تمام فعالیت‌های تولیدی بیشترین تورم را نسبت به پایان تابستان سال قبل و همچنین در طول 12 ماه منتهی به شهریور 1402 به ثبت برساند. 

بدین ترتیب می‌توان معمای افزایش قیمت گوشت قرمز برای مصرف‌کنندگان نهایی را در طول نیمه اول سال جاری حل‌شده دانست. بدین شکل با افزایش قیمت دام‌هایی همچون گاو، گوسفند و بره در محل تولید، تورم آن به وسیله گوشت قرمز در سفره مردم تخلیه شده است. 

اکنون در حالی داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد پرورش گوسفند و بره رکورددار تورم تولیدکننده بوده که در بررسی داده‌های همین مرکز در شش ماه ابتدایی سال پرچم‌داری گوشت قرمز در ثبت تورم را به نصویر می‌کشد. 

با تطبیق تورم دو گروه کالایی «گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن» و «گوشت قرمز و گوشت ماکیان» در سه ماه تابستان با شاخص تورم تولیدکننده در تابستان می‌توان فرضیه مطرح‌شده در این گزارش را به اثبات رساند. 

نیم‌نگاهی به جداول ارائه‌شده توسط مرکز آمار حاکی از آن است که طی هر سه ماه تیر، مرداد و شهریور امسال، در بین تمام گروه‌های کالایی بیشترین تورم نقطه‌ای مربوط به گوشت قرمز و گوشت ماکیان است و پس از آن نیز گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن قرار دارد.

در تورم سالانه نیز طی تیر و مرداد فقط گروه روغن و چربی‌ها تورم بیشتری نسبت به این گروه کالایی دارد و در شهریور ماه تورم سالانه روغن هم از دو گروه مربوط به گوشت قرمز عقب مانده است. 

با این حال در دو ماه ابتدایی تابستان این دو گروه در ثبت تورم ماهانه هم پیشتاز هستند و هیچ کالای دیگری نتوانسته در طول یک ماه افزایش قیمت بیشتری نسبت به گوشت قرمز داشته باشد. البته در شهریور ماه سرعت افزایش گوشت تا حدودی آرام گرفته و به محدوده 1.5 درصد رسیده است. 

جداول زیر، شاخص تورم «گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن» و «گوشت قرمز و گوشت ماکیان» برای مصرف‌کننده در طول سه ماه تابستان و در بازه‌های ماهانه، سالانه و نقطه‌ای بر مبنای داده‌های مرکز آمار را نمایش می‌دهد. 

  

تورم تولیدکننده در سفره مردم

همان‌طور که اعداد و ارقام این جداول نشان می‌دهند، تورم تولیدکننده بلافاصله در سفره مردم و شاخص تورم مصرف‌کننده هم تخلیه شده است. 

البته روند صعودی قیمت گوشت از سال گذشته شروع شد و با ورود به سال جاری به اوج خود رسید. چنانکه پس از عقب‌ماندن قیمت دام زنده و گوشت قرمز از تورم عمومی اقتصاد کشور، فعالیت تولیدکنندگان با زیان مواجه شد و با شروع فصل سرما، کمبود گوشت در بازار به تصویر درآمد.

گرچه دولت تلاش کرد با بخشنامه‌های جدید مانند ممنوعیت گاه و بی‌گاه صادرات و افزایش فشار به تولیدکنندگان همچنین به شکل دستوری قیمت را پایین نگه دارد، اما بازار بار دیگر ثابت کرد که از سیاست‌های دستوری و اقدامات پلیسی پیروی نمی‌کند و تولید، مصرف و قیمت مانند قطعات پازل یکدیگر را تکمیل می‌کنند. 

نگاهی به بازار امروز نشان می‌دهد که قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی خورشتی بی‌استخوان به 510 هزار تومان رسیده است. البته این نرخ‌های رسمی اعلامی از سوی میادین میوه و تره‌بار است و هر کلیوگرم گوشت قرمز در برخی خرده‌فروشی‌ها، به‌ویژه در شمال تهران تا 750 هزار تومان به فروش می‌رسد. 

یا راسته با استخوان گوسفندی که امروز 310 هزار تومان قیمت‌گذاری شده، در 12 آذر سال گذشته، 195 هزار تومان عرضه می‌شد. سایر اقلام گوشت قرمز نیز چنین تورمی را تجربه کرده‌اند. 

داده‌های رسمی مرکز آمار در طول شش ماه ابتدایی 1402 نیز گواه محکمی بر این روند صعودی هستند. دولت پس از یک سرکوب آماری تورم، در فروردین ماه با تغییر سال پایه از 1395 به 1400 تا حدودی اعداد و ارقام مربوط به شاخص تورم را تعدیل کرد و با اتکا به همین ترفند، شاخص تورم گوشت قرمز از محدوده 930 به 240 کاهش یافت.

همان‌طور که در نمودار زیر هم مشخص است شاخص تورم گوشت قرمز و گوشت ماکیان (خط آبی) که در پایان فروردین روی عدد 250.3 بود در پایان تابستان به 315.2 رسید. همچنین شاخص گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن (خط سبز) در همین بازه زمانی از 243.6 به 306.2 اوج گرفت و بدون توقف به روند صعودی خود ادامه داد. 

چرا تورم نقطه‌ای کشاورزی کاهش یافت؟

به‌رغم رکوردشکنی پرورش دام در تورم تولیدکننده پایان تابستان، شاخص کل بخش کشاورزی با ایستادن روی رقم 35.7 نسبت به چهار بخش اصلی دیگر تورم نقطه‌ای کمتری دارد. به نظر می‌رسد تورم نسبتاً پایین بخش‌هایی مانند غلات و زارعت در کاهش میانگین تورم نقطه‌ای کشاورزی بیشترین تأثیر را داشته‌اند. 

در بین بخش‌های اصلی تولیدکننده تورم نقطه‌ای «تولید، انتقال و توزیع برق» به 72.3 درصد رسیده تا نشان دهد صنایع اصلی در تأمین انرژی مورد نیاز خود در این فصل با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم کرده‌اند. 

به‌طور کلی همان‌طور که در نمودار پایین هم مشخص است، طی تابستان ١٤٠٢، درصد تغییرات شاخص قیمت کل تولیدکننده نسبت به فصل مشابه سال قبل 45.3 درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل بهار، ٢.٩ واحد درصد افزایش دارد.

در تابستان سال جاری، درصد تغییرات شاخص قیمت کل تولیدکننده در چهار فصل منتهی به فصل تابستان ١٤٠٢ نسبت به مدت مشابه در سال قبل 43.2 درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل، ٠.٣ واحد درصد افزایش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ازای تولید در داخل کشور، در چهار فصل منتهی به تابستان ١٤٠٢ نسبت به دوره مشابه سال قبل، ٤٣.٢ درصد افزایش دارد.

در این فصل بیش­ترین تورم سالانه با ٥٨.٨ درصد مربوط به گروه خدمات و کمترین تورم سالانه با ٢٩.٢ درصد مربوط به گروه صنعت است.

گذشته از تولید و پرورش حیوانات که بیشترین تورم در زیرگروه‌های تولید را دارد، ارائه خدمات مربوط به مددکاری اجتماعی هم در این فصل با ثبت رشد حدود 72 درصد در چهار فصل منتهی به پایان تابستان امسال، تورم قابل توجهی داشته است. در این بین فعالیت‌های خدماتی مربوط به تأمین جا و غذا نیز تورم 105 درصدی را به ثبت رسانده تا در گروه خدمات پیشتاز باشد. 

نمودار پایین روند کلی تغییرات تورم تولیدکننده در تابستان امسال را در پنج گروه اصلی نشان می‌دهد.