سارا اسلامی 
رقابت نابرابر دیجی‌کالا با کتابفروشیها / کرونا چقدر به فروش کتاب لطمه زد؟
«فروش آنلاین داشتیم اما مردم دوست دارند کتاب را ورق بزنند»؛ فروشندگان کتاب می‌گویند کرونا از مشتریان حضوری آنها کاسته و فروش اینترنتی هم نتوانسته است کاهش فروش را جبران کند. به ویژه که فروشگاه‌های آنلاینی چون دیجی‌کالا، با تخفیف‌های بالا امکان رقابت را از آنها گرفته‌اند. بعضی از این فروشگاه‌های آنلاین، حتی کتاب‌های زیراکسی را نیز عرضه می‌کنند.
به گزارش تجارت‌نیوز ، تعطیلی‌های پی در پی و ترس گروهی از مردم برای خروج از خانه در دوران کرونا، چاره‌ای برای آنها باقی نگذاشت. کتابفروشیها، به خصوص آنها که بزرگ‌تر بودند و سرمایه و امکانات بیشتری داشتند، به سراغ انواع راه‌های فروش آنلاین رفتند.
برای بسیاری از کتابفروشیها زیرساخت‌ها چندان آماده نبود. سایت قدرتمند و پایگاه داده‌ای کاملی از محصولات خود نداشتند. هر چند به تدریج، سایت‌ها گسترش یافتند و راه‌های فروش از طریق پیام‌رسان‌ها و اینستاگرام هم به آنها افزوده شد، اما هنوز هم درآمد بسیاری از کتابفروشیها مثل قبل نیست.
به ویژه که رقیبان قدرتمندی نیز با تجربه و زیرساخت لازم برای فروش آنلاین، در میدان حضور دارند و این موضوع، کار را برای آنها سخت‌تر کرده است.
معضل تخفیف‌های بالا و فروش آثار زیراکسی
به گفته کاوه کیائیان، مسئول فروشگاه نشر چشمه، عرضه آنلاین محصولات نتوانسته است، معضل کاهش فروش حضوری را برای آنها حل کند؛ چرا که این فروشگاه سایت قدرتمندی ندارد و از سوی دیگر نمی‌تواند به دفعات برای خریداران خود جشنواره‌های تخفیف برگزار کند.
او به تجارت‌نیوز می‌گوید: فروشگاه‌های آنلاین بزرگی مانند دیجی‌کالا، هزینه‌های کمتری نسبت به کتابفروشیها دارند و گاهی از تخفیف‌های گسترده استفاده می‌کنند. در این میان بعضی از آنها آثاری را به صورت غیرقانونی و اصطلاحا زیراکسی نیز به فروش می‌رسانند که قیمت چنین کتاب‌هایی از پشت جلد کتاب اصلی کمتر است.
به گفته کیائیان، با توجه به شرایط تورم، کتابفروشیها نمی‌توانند تخفیف‌های با درصد بالا را برای مشتریان در نظر بگیرند؛ در این شرایط بخشی از مشتریان به خرید از فروشگاه‌های آنلاین روی آورده‌اند. البته گرانی‌ها، کتاب را از سبد کالای گروهی از مردم نیز حذف کرده است.
مردم خرید حضوری کتاب را ترجیح میدهند
فروشندگان کتاب معتقدند با وجودی که خرید آنلاین در مورد محصولات مختلف، گسترش زیادی داشته است، در مورد کتاب هنوز بسیاری از مردم خرید حضوری را ترجیح میدهند. آنها دوست دارند کتاب را ورق بزنند و بخش‌های مختلف آن را بخوانند.
حامد شاهرخی، یکی از کارمندان شهر کتاب مرکزی نیز همین را به تجارت‌نیوز می‌گوید و می‌افزاید: فروش آنلاین به ویژه در ماه‌های ابتدایی شیوع کرونا برای ما بسیار سخت بود؛ چرا که فروشگاه، پایگاه داده‌ای کافی و کاملی از محصولات خود در اختیار نداشت.
به گفته او، با صرف زمان و هزینه سایت شهرکتاب شکل بهتری گرفت و داده‌ها کامل‌تر شد اما هنوز هم فروش مثل گذشته نیست.
شاهرخی می‌گوید: این موضوع حتی در زمان‌هایی که کتابفروشی باز است، صدق می‌کند و شاید فروش حضوری هم حدود ۳۰ یا ۴۰ درصد کاهش یافته باشد.
رقابت سخت با سایت‌های فروش آنلاین
این مشکل مخصوص تهران نیست. در شهرهای دیگر هم کتابفروشیها از کرونا آسیب دیده‌اند.
سیدعلی محمد حسینی، مدیر مجموعه شهرکاغذی شیراز به تجارت‌نیوز می‌گوید، هم خود بیماری و هم افزایش شدید هزینه‌های زندگی در یکی، دو ساله اخیر فروش آنها را به صورت محسوسی کاهش داده است.
به گفته او فروش غیرحضوری، در آغاز کار بد نبود اما به تدریج ورود سایت‌های فروش آنلاین مانند دیجی‌کالا به این بازار با پشتوانه عظیمی که آنها دارند، قدرت رقابت را از کتابفروشیها گرفت.
شیرین گوهری، مسئول بخش کتاب شهر کتاب اصفهان نیز به تجارت‌نیوز می‌گوید: در بازه‌های زمانی که آمار مبتلایان کرونا بالا رفته و شهر در وضعیت بدی قرار داشته، فروش ما کاهش یافته است اما در مواقع دیگر، شرایط تفاوت چندان محسوسی با گذشته ندارد.
کرونا به برنامه‌های شهر کتاب اصفهان نیز برای گسترش زیرساخت‌های فروش آنلاین سرعت بخشیده و آنها تا پیش از این دوران، فعالیت چندانی در این حوزه نداشتند.
همه دوام نیاوردند
همه کتابفروشیها اما از کرونا و گرانی‌های دو سال اخیر جان سالم به در نبردند. هر از گاهی، خبری از تعطیلی یک کتابفروشی منتشر می‌شود که از جمله تازه‌ترین آنها، کافه کتاب گفتگو است.
پروانه انتصاری، یکی از کارمندان این کتابفروشی که در پارک گفتگوی تهران قرار دارد، به تجارت‌نیوز می‌گوید: از زمان شیوع کرونا تاکنون، چندین بار پارک‌ها بسته شدند و این موضوع فروش ما را بسیار کاهش داد اما با همه سختی‌‌ها کار را ادامه دادیم.
به گفته او، ضربه آخر را به این فروشگاه، برگزاری مزایده از سوی صاحب ملک زد که فرد دیگری با قیمت اجاره بسیار بالاتر در آن پیروز شد و پرداخت چنین هزینه‌ای در توان آنها نبود.
انتصاری می‌گوید: فروش آنلاین در این مدت خوب بود اما نتوانست به طور کامل پاسخگوی هزینه‌های کتابفروشی باشد؛ چرا که مردم به خرید حضوری کتاب علاقه بیشتری دارند.
آسیب بیشتر کرونا به کتابفروشیهای کوچک
شرایط برای کتابفروشیهای کوچکتر و محلی سخت‌تر است. جواد رضایی، مدیر کتابفروشی «کتاب آراد» در اسلامشهر تهران، چندی پیش به خبرگزاری ایبنا گفته بود: کتابفروشیهای بزرگ با فروش محصولات فرهنگی، کمبود فروش کتاب را جبران می‌کنند، ولی کتابفروشیهای کوچک، در کوران کرونا ضرر و زیان زیادی داده‌اند.
وضعیت در برخی شهرستان‌های نیز برای کتابفروشیها خوب نیست. برای مثال در همان ماه‌های نخست شیوع کرونا در کشور بود که فریدون رستمخانی، رئیس اتحادیه نوشت افزار و کتاب‌فروشان زنجان، در گفتگو با فارس از تعطیلی پنج کتابفروشی در این شهر خبر داد.
کرونا همچنان در ایران می‌تازد و حالا سویه دلتا و سرایت‌پذیری بالای آن نیز نگرانی‌ها را افزایش داده است. در این شرایط آینده برخی اصناف از جمله کتابفروشیها نامشخص است.
مهم‌ترین اخبار حوزه اجتماعی را در صفحه جامعه تجارت‌نیوز بخوانید.
نظرات