مرضیه محمودی 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
پرونده مذاکرات هسته‌ای بسته شد؟
اسفند ماه توافق هسته‌ای در دسترس بود و هر روز منتطر پایان مذاکرات وین بودیم. اما حالا مذاکرات متوقف شده و سخنگوی وزارت امور خارجه هم رسما اعلام کرده نمی‌دانیم مذاکرات به نتیجه می‌رسد یا نه. آیا پرونده مذاکرات و توافق هسته‌ای بسته شده است؟
به گزارش تجارت‌نیوز ، چند هفته‌ای است که از اخبار امیدبخش طرف ایرانی و آمریکایی خبری نیست. طرفین همدیگر را به رعایت نکردن خطوط قرمز متهم می‌کنند. آن هم در حالی که پیش از این گفته می‌شد ۹۸ درصد موارد اختلاف در مذاکرات وین حل شده و تنها دو درصد باقیمانده است.
اما امروز سخنگوی وزارت امور خارجه مخلص کلام را اعلام کرد و گفت: «هنوز نمی‌دانیم آیا به توافق می‌رسیم یا نه. چون آمریکا هنوز اراده لازم را برای رسیدن به توافق نشان نداده است.»
به گفته سعید خطیب‌زاده خطوط قرمزی باقیمانده که تا آنها برطرف نشود، خبری از توافق هسته‌ای نیست. چون «اگر قرار بود خطوط قرمز را رد کنیم توافق چندین ماه قبل رخ داده بود.»
چرا مذاکرات به نتیجه نمی‌رسد؟
اواخر اسفند ماه بود که اعلام شد مذاکرات وین فعلا متوقف شده و مانند دفعات قبل نمایندگان کشورها به پایتخت‌های خود برگشته‌اند تا رایزنی‌ها را انجام دهند. اما اوایل فرودین ماه چادر خبرنگاران از مقابل هتل کوبورگ در وین جمع شد. اقدامی که نشان می‌داد فعلا از ادامه مذاکرات خبری نیست و احتمالا توقف مذاکرات ادامه‌دار است.
پیش از این هم گفته شده بود که طرفین درباره جزئیات و موارد فنی و کارشناسی صحبت کرده‌اند و فقط تصمیم‌گیری‌های سیاسی مانده است.
اما خواسته طرفین چیست و چرا مذاکرات به نتیجه نمی‌رسد؟ آنگونه که گفته می‌شود یکی از مهم‌ترین خواسته‌ای ایران خروج سپاه از لیست تحریم‌هاست. اما چند روز قبل بود که سناتور دموکرات، کریس مورفی در گفتگویی اعلام کرد آمریکا می‌تواند سپاه را از لیست تحریم‌ها خارج کند. اما این کار عملا فایده‌ای ندارد و موضوع بی‌اهمیتی است. چون خواسته آمریکا این است که ایران کلیه فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند. خواسته‌ای که ایران مخالف آن است.
این اما شاید ظاهر ماجراست. اینکه طرف ایرانی و آمریکایی خواسته‌هایی دارند که محقق شدنی نیست. اما به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته‌ای پشت پرده دیگری هم دارد و گویا پای روسیه در میان است.
آیا پای روسیه در میان است؟
روند مذاکرات وین مثبت بود و رسیدن به توافق هسته‌ای حتمی. اما مشکل از پنجم اسفند ماه آغاز شد. یعنی ۲۴ فوریه۲۰۲۲ و آغاز حمله روسیه به اوکراین.
مهرداد عمادی همان زمان در گفتگویی با تجارت‌نیوز به نقش روسیه در روند مذاکرات هسته‌ای اشاره کرد و گفت: بعد از حمله روسیه به اوکراین، نگاه اروپا به پرونده ایران به کل تغییر کرده است. چون این سوال برای اروپا پیش آمده که آیا در ماجرای حمله به اوکراین، همراه پنهان روسیه بوده؟
عمادی گفته بود که اگر ایران همراه روسیه باشد، پس تمایلی برای پیشبرد مذاکرات ندارد و احتمالا افرادی که در وین مذاکرات را پیش می‌برند، تصمیم‌گیر اصلی نیستند و ممکن است تصمیم‌‌گیران اصلی در تهران سیاست دیگری داشته باشند. به گفته عمادی، روند مذاکرات از همان زمان دچار آسیب شد چراکه اروپا ایران را شمشیر مسکو در منطقه می‌داند!
ماجرای همراهی ایران و روسیه در حمله به اوکراین به ماجرای صادرات گاز به اروپا بر می‌گردد. روسیه یکی از تامین‌کنندگان اصلی گاز به اروپاست. عمادی می‌گوید گمانه‌ای که اکنون مطرح شده این است که ایران چند سال قبل «دانسته» از بازار گاز اروپا خارج شد تا توان مسکو برای افزایش فشار روی اروپا را بیشتر کند. در این نگاه، ایران با کمک روسیه عملا زمستان اروپا را به یک برزخ یخ‌زده تبدیل کرد.
دلیل روسیه برای کارشکنی در مذاکرات هسته‌ای
اما تنها نقش روسیه در به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته‌ای به این مورد محدود نمی‌شود. مهرداد عمادی در گفتگو با تجارت‌فردا تاکید می‌‌کند که خرداد ماه سال ۱۴۰۰ هم روسیه مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات در دولت روحانی شد. چون قرار بود روسیه برای رفع تحریم‌های افراد حقیقی و حقوقی و تحریم‌های نفتی ایران انرژی بیشتری بگذارد. اما این انرژی از طرف روسیه گذاشته نشد.
اما دلیل روسیه برای کارشکنی در مذاکرات هسته‌ای چیست؟ کشوری که سکان مذاکرات وین را در دست داشت و حتی وزیر امور خارجه ایران هم گفته بود مذاکرات میان ایران و آمریکا از طریق چین و روسیه و چند کشور منطقه پیش می‌رود.
عمادی در جواب این سوال می‌گوید: قبول کنیم که روسیه نمی‌خواهد ما یک تولیدکننده مستقل و توانمند در حوزه تولید نفت و گاز باشیم چون توانمندی ایران با منافع روسیه همخوانی ندارد.
دلیل هرچه که باشد به نظر می‌رسد مذاکرات مسکوت مانده. روندی که همزمان با شروع جنگ روسیه و اوکراین پیش‌بینی می‌شد. بسیاری از کارشناسان معتقد بودند ایران و آمریکا امسال یا به یک توافق ضعیف می‌رسند که گره‌ای از مشکل اقتصاد ایران باز نمی‌‌کند یا روند مذاکرات معلق می‌ماند. این روند هم بر اقتصاد ایران تاثیر منفی می‌‌گذارد.
نتیجه این تعلیق و توافق ضعیف برای ایران منفی است و برای کشورهای مذاکره‌کننده مثبت. چراکه احتمالا توافقی حاصل می‌شود که توان اقتصادی ایران را در همین حد نگه دارد. به گفته مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا، اگر توان اقتصادی ایران کم باشد، ایران نمی‌تواند بعد نظامی خود را تقویت کند و آن زمان مهم نیست ایران چند موشک دارد!
نظرات