ترکیه و خشم مردم زلزله‌زده / مسولیت هزاران جان‌باخته زلزله با چه کسی است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، رئیس جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، اعلام کرد که در ماه مارس، مقامات ساخت‌وساز 30 هزار ساختمان مسکونی را در مناطق زلزله‌زده ترکیه آغاز می‌کنند. او گفت این ساختمان‌ها به دور از خطوط گسلی و به محض پایان برآورد خسارت ساخته می‌شوند.

او گفت که 98 درصد از ساختمان‌هایی که بر اثر این زمین لرزه که به مخرب‌ترین فاجعه در تاریخ ترکیه بدل شد، فرو ریختند پیش از سال 1999 ساخته شده بودند. اردوغان در ستاد مدیریت بحران ترکیه در آنکارا گفت: «هدف ما این است که طی یک سال ساخت‌وساز تعدادی ساختمان با کیفیت بالا و ایمن را به اتمام برسانیم تا مشکل اسکان را در سراسر منطقه زلزله‌زده کشور حل کند».

در زمان تنظیم این گزارش آمار مرگ‌ومیر در ترکیه از 35 هزار نفر فراتر رفته و در سوریه نیز حدود 6 هزار نفر بر اثر زلزله جام خود را از دست داده‌اند.

عواقب سیاسی زلزله روز 6 فوریه در ترکیه و سوریه از هم اکنون آغاز شده است. اخیرا مقامات ترکیه از دستگیری مسکن‌سازان این کشور در پی اعتراض ساکنان مبنی بر کیفیت پایین ساختمان‌هایی خبردادند که منجر به مرگ ده‌ها هزار نفر پس از زمین لرزه 7.8 ریشتری شدند. با اینکه اردوغان اعلام کرده که این ساختمان‌ها به دور از خطوط گسل بنا خواهند شد اما همچنان این منطقه یک منطقه زلزله‌خیز به شمار می‌آید و با توجه به کیفیت نه چندان بالای ساختمان‌های پیشین که همگی فرو ریختند؛ باید دید که خانه‌های جدید چقدر مقاوم و استاندارد ساخته می‌شوند.

خبرنگار ABC News که از ساعاتی پس از وقوع زلزله در محل حادثه حضور داشته است درباره این ساخت‌وسازهای غیراصولی گزارشی تهیه کرده است.

چه مجازاتی در انتظار مسکن‌سازان قانون‌شکن ترکیه است؟

تا کنون حداقل دو مسکن‌ساز در فرودگاه دستگیر شده‌اند و از سوی دادستان‌ها به تلاش برای فرار از کشور متهم شده‌اند. یاووز کاراکوش، پیمانکار بسیاری از ساختمان‌های ویران شده در استان آدیامان ترکیه است. این شهر یکی از شهرهای نزدیک به مرکز زلزله است که در این حادثه بزرگترین و هولناک‌ترین آسیب‌ها را به خود دید.

پیش‌تر نیز گزارش شد که حداقل 14 نفر از افرادی که به سهل‌انگاری، قتل عمد و نقض قوانین ساختمان‌سازی متهم شده‌اند، در حالی دستگیر شده‌اند که مردم ترکیه خواستار پاسخگویی هستند.

کاراکوش در حالی که سعی داشت به گرجستان بگریزد دستگیر شد. دیگر انبوه‌ساز بازداشتی پیمانکار یک ساختمان 14 طبقه لاکچری در هاتای ترکیه، یکی دیگر از مناطق به شدت آسیب‌دیده، است.

با اینکه شدت زمین لرزه تا حد زیادی بالا بود، اما عدم رعایت استانداردهای ساخت‌وساز، خشم بسیاری را برانگیخته است. برخی کارشناسان می‌گویند که اگر این ساختمان‌ها به شکل اصولی و مناسب ساخته می‌شدند می‌بایست بدون آسیب در جای خود باقی می‌ماندند.

همچنین ستاد مدیریت بحران ترکیه گفته است که مشکل تا حدی ناشی از کمبود اجزای ساختاری است. بر اساس گزارش ABC در میان آوار ساختمان‌های فروریخته اکثرا فقط آجر مشاهده می‌شد و این ساختمان‌ها تنها از آجر ساخته شده بودند و مشخصا اجزای استحکامی مانند آهن برای مقاوم‌سازی ساختمان در آنها استفاده نشده بود یا به مقدار بسیار کمی وجود داشت.

ستاد مدیریت بحران همچنین می‌گوید که حتی وقتی در میان آوارها تیرآهن‌های ساختمانی یافت می‌شد، قطر آنها به قدری کم بود که عملا هیچ اثری در حفظ استحکام ساختمان نداشتند.

بنابراین در اینجا مساله کیفیت اجزای ساختمانی مورد استفاده وجود دارد، که کمتر از مقررات آیین‌نامه‌ها بود. آیین‌نامه‌هایی که قرار بود تضمین کنند که این ساختمان‌ها در مناطق زلزله‌خیز می‌توانند چنین رویدادی را تحمل کنند. البته باید به مساله فساد نیز اشاره کرد. برخی از سازندگان این ساختمان‌ها به سادگی مجوز افزایش طبقات را می‌گرفتند و ساختمان‌های بلندتر از حد استاندارد می‌ساختند و برای عبور از محدودیت‌ها از رشوه استفاده می‌کردند.

دولت ترکیه چقدر در رسیدگی به این مساله جدی است؟

رسیدگی به جرائم انبوه‌سازان و تمرکز بر تخلفات این پیمانکاران، کاری است که مقامات ترکیه باید در اسرع وقت انجام دهند چرا که به گفته اردوغان مردم از این وضعیت خشمگین شده‌اند و اگر در زمان آسیب‌پذیری سیاسی ترکیه این مساله به شکل مناسب پیگیری نشود، امکان افزایش خشم شهروندان وجود دارد.

برخی از مردم محلی می‌گویند تا چند روز پس از زلزله خودشان برای نجات همسایگان یا اقوام خود از زیر آوار می‌رفتند. این مساله در کنار کیفیت پایین ساختمان‌ها، مردم زلزله‌زده این کشور را مستاصل کرده است زیرا آنها به این فکر می‌کنند که اگر مقررات ساخت‌وساز رعایت می‌شد و مقامات نظارت درستی بر این مساله داشتند، شاید چنین تلفات وحشتناکی بر جای نمی‌ماند و جان‌های زیادی اینگونه به خطر نمی‌افتادند.

ترکیه اکنون تنها سه ماه از انتخابات ریاست جمهوری فاصله دارد و دست بر قضا، شهرهای زلزله‌زده از شهرهایی بودند که اکثرا از اردوغان حمایت می‌کردند و اکنون با وجود این نگرانی‌ها دولت باید تلاش کند تا کارآمدی خود را به آنها ثابت کند.