«مالچ‌پاشی نفتی» در سال ۱۴۰۳ انجام نمی‌شود
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: سال ۱۴۰۳ برنامه مالچ‌پاشی نفتی را در دستور کار نداریم و به‌شدت روی روش‌های جایگزین متمرکز شده‌ایم.
به گزارش تجارت‌نیوز، وحید جعفریان با بیان اینکه بخش اصلی کانون‌های خسارت‌زا را تثبیت کرده‌ایم، اظهار کرد: مالچ نفتی یک پروژه در فرآیند ایجاد پوشش گیاهی است و مالچ نفتی بیش از دو تا سه سال توانایی حفظ تپه ماسه‌ای را ندارد و در فرا۶یند طبیعی تجزیه می‌شود اما همین دوسال برای استقرار نهال‌های کشت شده در تپه‌های ماسه‌ای کفایت می کند و بعد از دو سال ریشه‌های گونه‌های سازگار با مناطق بیابانی، تپه ماسه‌ای را حفظ می‌کند و جلوی حرکت آن را می‌گیرد بنابراین مالچ نفتی یک پروژه موقت برای تثبیت عرصه به منظور احیای پوشش گیاهی است.
وی تاکید کرد: هیچ راه دیگری برای اینکه تپه ماسه‌ای حرکت نکند تا گلدان‌های کشت شده در شنزارها برای اینکه ریشه‌های آن‌ها طی یک سال توسعه پیدا کند را نداریم. با احداث بادشکن‌های کوتاه و شطرنجی با الگوها و طراحی‌های نوین با همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی امیدواریم بتوانیم موفق شویم.
جعفریان اضافه کرد: هم‌اکنون با یکی از معتبرترین نهادهای تحقیقاتی کشور چین و دانشگاه تهران پروژه‌ای در حسین آباد میش‌مست استان قم درارتباط با شناسایی بهترین روش‌ها و طراحی بادشکن‌ها در حال انجام هستیم البته بادشکن‌ها سابقه دیرینی در دانش بومی کشور ما دارند و در گذشته دور از آن استفاده کرده‌ایم اما بهره‌گیری از آن مبتنی بر شرایط علمی با کمترین هزینه و بیشترین اثر بخشی در دستور کار ماست.
احداث حدود ۱۰۰۰ بادشکن
وی در ادامه گفت: احداث حدود ۱۰۰۰ هکتار بادشکن یکی از اقدامات خوبی است که صورت گرفته است. ما در سطح وسیعی از شهرستان گناباد بادشکن را ایجاد کردیم و بادشکن‌های غیر زنده یکی از جاده‌های ترانزیت این منطقه را کنترل می‌کند. بادشکن در جاده گرمسار-قم موجب حفظ این جاده شده‌است.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ادامه داد: در منطقه آران و بیدگل عرصه‌های پیش‌بینی شده برای مالچ پاشی، به‌طور صد در صدی از طریق احداث بادشکن‌های کوتاه با مشارکت مردم و تعاونی‌های محلی و استفاده از محصولات کشاورزی مثل ساقه پنبه و چوب‌های ناشی از هرس درختان میوه‌ای انجام شده است. این کار به بهبود معیشت جوامع محلی و از سویی حفظ اراضی کشاورزی کمک می‌کند چراکه تپه‌های ماسه‌ای روی این اراضی را نپوشانده‌اند.
جعفریان با بیان اینکه ما همیشه در فرآیند احیای یک عرصه باید ملاحظاتی را در نظر بگیریم، گفت: نهالکاری ابتدا به ذهن مخاطب عام یک فعالیت سبز جلوه می‌کند این در حالیست که چنین فعالیتی به‌نوعی مداخله است. باید توجه کنیم چه جاهایی ما مجبور به مداخله در اکوسیستم مناطق بیابانی هستیم؟ این اکوسیستم چه قدر ظرفیت تحمل این مداخله دارد؟ مداخله یا عدم مداخله چه تاثیراتی بر منطقه می‌گذارد؟
وی در ادامه گفت: در حال حاضر در استان کرمان در محدوده بین جاده ترانزیت و راه آهن بم- زاهدان و جاده فهرج-نصرت‌آباد گستره وسیعی از شنزارها قرار دارد که تهدید کننده جدی برای ایمنی حمل بار و سلامت مسافران قطاراست. در منطقه سرخس سطوح قابل توجهی از شنزارها وجود دارد که یکی از مهم‌ترین تاثیرات زیربنایی در حوزه گاز و نفت و گمرکات و مسیر جاده ترانزیت را تهدید می‌کند. این شرایط را باید به‌نوعی مدیریت کنیم که هم ایمنی حمل و نقل و هم جلوگیری از هجوم ماسه‌های روان به اراضی کشاورزی محقق شود. حفظ ایمنی تاسیسات حساسی مثل فرودگاه‌ها و ... برای تثبیت عرصه‌های اطارف آن‌ها نیز مد نظر است.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ادامه داد: با تمامی این ملاحظات تصمیم گرفته می‌شود در یک محدوده کاملا حداقلی پروژه مالچ‌پاشی اجرا شود. این کار فرصت یک تا دو ساله‌ای به ما دهد تا بتوانیم پوشش گیاهی را مستقر کنیم. سه سال پیش یک پروژه مالچ پاشی در جاسک و پیوش استان هرمزگان انجام شد. این منطقه در گذشته یکی از خسارت‌زاترین عرصه‌های هجوم شن‌ها به جاده‌های ساحلی منطقه بود، به‌طور یکدست و گسترده در سطح بیش از ۳۰۰۰ هکتار تبدیل به جنگل دست‌کاشت انبوه شده است و عملا شرایط زیست‌محیطی منطقه را تغییر داده و به توسعه مناطق ساحلی کمک کرده است.
وی افزود: پیش‌بینی می‌شود با ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و با همکاری دانشگاه‌ها روش‌های جایگزین مالچ‌پاشی را تکمیل و نهایی می‌کنیم و بتوانیم ازآسیب‌پذیری منابع زیست انسانی در کانون‌های بحرانی گرد و غبار جلوگیری کنیم.
رشد ۱۰ برابری شدت و فراوانی طوفان‌های ماسه‌ای نسبت به دهه قبل
جعفریان با بیان اینکه میزان شدت و فراوانی طوفان‌های ماسه‌ای در این دهه نسبت به نسبت به دهه قبل حدود ۱۰ برابر شده است، تاکید کرد: این وضعیت زنگ خطری است که خشکی محیط چگونه می‌تواند گسترش شنزارها و خسارت آن به اراضی کشاورزی و مسکونی را موجب شود. روستاهایی مثل صمدآباد در منطقه سرخس هم‌اکنون تحت آسیب هجوم شن‌های روان در سطح گسترده است و قرار است در قالب طرح تهیه شده این شنزارها را تثبیت کنیم البته فقط جلوگیری از نابودی شرایط کشاورزی مد نیست بلکه وجود هموطنان در مناطق مرزی و حفظ ایمنی زیستی آنان اهمیت زیادی دارد بنابراین با در نظر گرفتن تمام این موارد باید بیشترین تاثیر را با کمترین مداخله در شرایط آسیب پذیر اکوسیستم های بیابانی داشته باشیم
وی اضافه کرد: با اطمینان از اینکه در فرآیند روش‌های جایگرین، ظرفیت‌های قابل توجهی را در سازمان منابع طبیعی ایجاد کردیم، می‌توانیم از این روش‌ها در جهت حذف مالچ‌های نفتی اقدام کنیم که یک دستاورد است.
جعفریان ادامه داد: اگرچه ترکیب مالچ نفتی را برای همین یکی دو سال آخر تغییر دادیم ولی احداث بادشکن‌ها به مراتب مزایای بیشتری دارد، هم جوامع محلی ذینفع هستند، هم خودشان حفاظت می‌کنند، هم ارتباط خاک و اتمسفر در این بادشکن‌ها حذف نمی‌شود و بسیار به تنوع زیستی کمک می‌کند و حیات منطقه کمترین آسیب را می‌ببیند. بادشکن‌ها کار تثبیت عرصه را برای دو سال برای استقرار پوشش گیاهی انجام می‌دهند. امیدواریم این فرآیند را در سال آینده قطعی می‌کنیم.
وی تاکید کرد: برای سال ۱۴۰۳ که در حال نوشتن برنامه‌های آن هستیم و پروژه مالچ نفتی را در هیچ کدام از برنامه‌های اجرایی پیش‌بینی نکرده‌ایم. امیدواریم با همین روش‌های بسیار سازگارتر با محیط زیست نسبت به ایفای تعهدات خود برای کنترل کانون‌های بحرانی فرسایش بادی اقدام کنیم. در این جهت لازم است بیش از پیش جنبه‌های فنی و علمی را به کار بگیریم و در کنار ملاحظات مرتبط با توسعه قرار دهیم.
جعفریان در پایان گفت: سال ۱۴۰۳ برنامه مالچ‌پاشی نفتی در دستور کار نداریم و وکیوم باتوم در قانون برای ما تکلیف نشده است و به‌شدت روی روش‌های جایگزین متمرکز شده‌ایم.
نظرات