خودکفایی یا انحصار؛ کمبود دارو ملموس تر می شود/ نیمه دوم ۱۴۰۳ بحران دارو شدیدتر می شود؟

به گزارش تجارت نیوز،

چندی پیش وحید محلاتی، نایب رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های پخش دارو و مکمل، در مصاحبه‌ای اعلام کرد که ما هم در حوزه ریال و هم در حوزه ارز در زنجیره تامین دارو با مشکلات جدی مواجهیم. طبیعی است که چنین وضعیتی به زودی خود را با کمبود دارو نشان خواهد داد. بدون شک آثار منفی کمبود دارو در نیمه دوم سال ملموس می‌شود. مساله کمبود دارو هر چند از نظر مسئولان وزارت بهداشت و درمان و سازمان غذا و دارو خیلی مهم و پیچیده نیست، اما وقتی پای صحبت بیماران و البته تولیدکنندگان دارو بنشینیم متوجه می‌شویم این بحران از خیلی وقت پیش شروع شده و همچنان ادامه دارد و بنا به گفته بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت داروسازی در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ بیش از هر زمان دیگری خود را نشان می‌دهد.

اما یکی از مهم‌ترین چالش‌های اصلی صنعت داروسازی در کشور کسری بودجه است. این در حالی است که مسئولان به شدت بر تولید دارو در داخل کشور تاکید دارند، اما ارز مورد نیاز برای تامین مواد اولیه به موقع در اختیار تولیدکنندگان دارو قرار نمی‌گیرد. همین مساله تولید داروی مورد نیاز در داخل را نیز با مشکل مواجه می‌کند و در نهایت منجر به این می‌شود که افراد حتی برای تهیه داروی داخلی نیز با کمبود روبه‌رو شوند و سرگردانی بیماران برای پیدا کردن داروی مورد نیاز هر روز بیشتر و بیشتر شود.

این روزها هم بیماران مبتلا به هموفیلی و هم بیماران دیابتی از جمله بیمارانی هستند که برای تامین داروی خود با مشکل مواجه‌اند. از یک طرف به عقیده برخی کارشناسان در حوزه دارو این اصرار مسئولان برای تولید داخلی دارو و از طرف دیگر ممانعت از ورود داروهای خارجی به کشور باعث ایجاد بازار انحصاری دارو و در نتیجه کاهش کیفیت می‌شود و از سوی دیگر برخی داروهایی که بیماران سال‌ها از آن استفاده کرده و نتیجه گرفته‌اند وقتی به بهانه تولید داخلی از بازار حذف می‌شوند باعث بروز مشکلات برای این بیماران خواهد شد. این روزها اما مساله کمبود داروهای أعصاب و روان هم به یکی دیگر از مشکلات موجود در جامعه تبدیل شده است. بیمارانی که از داروهای اعصاب استفاده می‌کنند برای پیدا کردن داروی مورد نیاز خود باید داروخانه‌های زیادی را جست‌وجو کنند و اگر هم قرار باشد از داروخانه‌های دولتی این دارو را دریافت کنند تنها با نمونه ایرانی آن مواجه می‌شوند که معتقدند تاثیر نمونه خارجی را ندارد.

رنج مضاعف بیماران با کمبود دارو

پدرام مقبلی، کارشناس یکی از شرکت‌های دارویی، در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: این بی‌اعتنایی به نبود دارو در کشور رنجی مضاعف برای بیماران به دنبال دارد. از یک طرف آنها باید با بیماری دست‌وپنجه نرم کنند و از طرف دیگر نبود دارو و یا اجبار به مصرف داروهای ایرانی که بسیاری از آنها متاسفانه خاصیت دارویی مناسبی ندارند باعث شده تا بیماران بیش از پیش سرگردان شوند.

او می‌افزاید: در حال حاضر مساله خودکفایی در صنعت دارو به یک شعار مخرب تبدیل شده است. اینکه وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو بدون در نظر گرفتن وضعیت بیماران و بدون اینکه به مساله نیاز جامعه بیماران به داروها توجه کنند ورود داروهای خارجی را ممنوع کرده و همه چیز در گروی تولید داروی ایرانی است یکی از عوامل بروز بحران در حوزه دارو است.

این کارشناس دارویی اظهار می‌دارد: از ورود مشابه خارجی بسیاری از داروها قبل از اینکه به تولید انبوه در کشور برسند و یا حتی زمانی که هنوز تحت آزمایش‌های بالینی هستند به کشور جلوگیری می‌شود، در حالی که این مساله باعث می‌شود تا ما همیشه با کمبود داروهای مختلف در کشور مواجه باشیم.

نه تولیدکننده راضی است و نه مصرف‌کننده

مقبلی در ادامه به مشکلات شرکت‌های تولیدکننده دارو اشاره کرده و می‌گوید: با این سیاستی که در پیش گرفته شده نه تولیدکننده دارو از وضعیت موجود رضایت دارد و نه مصرف کننده. چرا که یک از طرف قیمت‌های دستوری باعث شده تا تولیدکننده در این شرایط سخت نتواند هزینه‌های خود را تامین کند و از طرف دیگر عدم تخصیص به‌موقع ارز باعث می‌شود تا ورود مواد اولیه با کندی و تاخیر همراه باشد و تولیدکننده نتواند به تعهدات خود عمل کند.

او می‌افزاید: متاسفانه در بسیاری از مواقع کمبود مواد اولیه در کیفیت داروها تاثیر می‌گذارد و میزان تاثیرگذاری آنها را کاهش می‌دهد چرا که تولیدکننده مجبور می‌شود با همان موادی که در اختیار دارد میزان بیشتری دارو تولید کند.

مقبلی اظهار می‌دارد: بارها و بارها از بیماران به خصوص بیماران خاص شنیده‌ایم که با مصرف داروهای ایرانی نتایج خوبی نگرفته‌اند.

نظارت بر تولید داروها تنها تا مرحله گرفتن تاییدیه است

این کارشناس دارویی در پاسخ به این سوال که آیا داروها بعد از تولید و از داروخانه برای کنترل کیفیت به سازمان غذا و دارو فرستاده می‌شوند یا نه می‌گوید: متاسفانه کنترل کیفیت داروها تا زمانی است که تولیدکننده موفق به کسب تاییدیه سازمان غذا و دارو شود؛ یعنی وقتی این تاییدیه دریافت شد و تولید انبوه شروع شد دیگر نظارتی بر میزان کیفیت داروها وجود ندارد.

او می‌افزاید: از اینجا به بعد به وجدان تولیدکننده بستگی دارد که چقدر به همان فرمولی که برای گرفتن تاییدیه ارائه کرده است پایبند باشد و دارو را با همان کیفیتی که برای تایید به سازمان غذا و دارو فرستاده راهی داروخانه‌ها کند.