نقش پررنگ شبکه‌های اجتماعی در بورس و بازارهای مالی

**تجارت‌نیوز این تحلیل را تایید یا رد نمی‌کند و انتشار این رپورتاژ به سفارش تلبورس به معنای توصیه برای خرید یا فروش نیست**

امروزه شبکه‌های اجتماعی یکی از مهمترین بسترهایی هستند که افراد برای خرید و فروش سهام در آن‌ها گفت و گو کرده و تحلیل‌های خود را به اشتراک می‌گذارند. در گذشته‌ای نه چندان دور سرمایه‌گذاران برای بحث و تبادل نظر در تالار بورس دور هم جمع می‌شدند و با همدیگر گفت‌وگو می‌کردند. امّا حالا هزاران گروه، کانال و صفحه مختلف در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که از طریق آنها افراد بصورت مستمر تحلیل‌ها و نظرات خود را ارائه می‌کنند و با هم تبادل دارند.

در میان این صحبت‌ها، تحلیل‌ها و گفتگوها، داستان‌ها و روایت‌هایی وجود دارند که بصورت مستمر از فردی به فرد دیگر منتقل شده و مسری‌تر از دیگر داستان‌ها هستند. این روایت‌ها موضوعاتی هستند که با توجه به قدرت نفوذ و گسترشی که دارند می‌توانند بر بازار، اقتصاد و حتی دولت‌ها تاثیر بگذارند.

تحلیل بورس و بازار سرمایه به کمک تحلیل شبکه‌های اجتماعی و اقتصاد روایی

مدت‌هاست که برای تحلیل بازارهای مالی و بورس از تحلیل فاندامنتال و تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود. در تحلیل فاندامنتال افراد صورت‌های مالی را بررسی کرده و معمولاً در کنار تحلیل‌های خود نگاهی هم به متغیرهای اقتصادی دارند. در تحلیل تکنیکال هم تحلیلگر از نمودار استفاده کرده و با استفاده از آن سعی دارد که جهت روند و قیمت را پیش‌بینی کند.

امّا گاهی اوقات در بازار اتفاقاتی رخ می‌دهد که هیچ یک از این روش‌ها قادر به توضیح آن نیستند. بیت‌‌کوین و پدیده رمزارزها نمونه‌ای از این پدیده‌هاست که در سطح جهانی شهرت زیادی دارد. بیت‌کوین با وجود اینکه از ابتدا از نظر اقتصاددانان بی‌ارزش تلقی می‌شد روایتی داشت که آنقدر قدرتمند بود و گسترش یافت که امروزه میلیون‌ها انسان در بازارهای مربوط به رمزارز در حال خرید و فروش و سرمایه‌گذاری بوده و هزاران کسب و کار به واسطه این مفهوم ایجاد شده‌اند.

در بورس ایران هم نمونه‌های جالبی از روایت‌ها وجود دارند. مثلاً یکی از موارد جالبی که از سال ۹۸ شروع به رشد کرد و موجب شد قیمت بعضی از سهم‌ها به شدّت افزایش پیدا کند مربوط به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی است. داستان‌های مربوط به افزایش سرمایه شرکت‌ها و خبرهای مربوط به آن می‌توانست قیمت سهام شرکت‌ها را به شکل شگفت‌انگیزی افزایش دهد. کافی است به نمودار سهم‌هایی مثل غگل (گلوکوزان) و خگستر (گسترش ‌سرمایه‌گذاری‌ ایران‌ خودرو) بیندازید. غگل سهمی بود که خبر افزایش سرمایه آن در قیمت حدودی ۱۵۰ تومان در بازار پخش شد و آنقدر رشد کرد که در روز بازگشایی پس از افزایش سرمایه (۱۹ اسفند سال ۹۸) در یک روز ۱۱۰% رشد قیمت داشت! قیمت این سهم پس از آن نیز رشد کرد تا جایی که به ۱۴۰۰ تومان هم رسید.

امّا واقعاً افزایش سرمایه شرکت‌‌ها از لحاظ بنیادی چه نقشی در بهمبود عملکرد شرکت‌ها داشت که قیمت سهام شرکت‌ها را اینچنین بالا می‌برد؟ تقریباً هیچ نقشی! یعنی افرادی که به واسطه افزایش سرمایه شرکت‌ها استدلال می‌کردند که این عامل از لحاظ بنیادی موجب بهبود عملکرد شرکت می‌شود درک درستی از این موضوع نداشتند. حتی افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی به‌دلیل هزینه‌هایی که دارد کمتر مورد توجه شرکت‌های سودده بوده و این شرکت‌ها کمتر از این روش برای افزایش سرمایه استفاده می‌کنند.

با وجود اینکه این روایت حاصل تحلیلی اشتباه بود و بسیاری از افراد غلط بودن آ۶نرا به سرمایه‌گذارن گوشزد می‌کردند، قدرت آن بقدری زیاد بود که می‌توانست قیمت سهام یک شرکت را بیش از ۱۰ برابر کند. درحالیکه تحلیلگران بنیادی و تکنیکال هیچ وقت نمی‌توانستند چنین رشدی را پیش‌بینی کنند، کسانی که با این داستان همراه شدند و با روایت‌های مورد علاقه بازار حرکت کردند سود خوبی کسب کردند. البته این روایت‌ها ممکن است که بعد از گذشت زمان اعتبار خود را از دست بدهند. دقیقاً مثل افتی که بعد از کمرنگ شدن این موضوع در این سهم‌ها رخ داد.

اگر با دقت بیشتری به این اتفاقات نگاه کنیم متوجه می‌شویم روایت‌هایی که قدرتمندتر از بقیه بوده، مسری می‌شوند و اقتصاد کشور و بازار بورس را تحت تاثیر قرار می‌دهند صرفاً یکسری داستان‌های ساده نیستند. با بررسی این روایت‌ها می‌توان فهمید که چرا یک موضوع برای افراد جذابیت بیشتری داشته و تا حدی پیش می‌رود که افراد سرمایه‌ خود را بر اساس آن به خطر بیندازند. شروع محبوبیت مفهوم افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی در میان بورس‌بازان و معامله‌گران بعد از آن بود که ارز جهش بالایی کرده بود و مردم شاهد کاهش ارزش دارایی‌هایشان بودند. تجدید ارزیابی دارایی‌ها از نگاه افراد مثل حفظ ارزش شرکت بود، سپری مقابل کاهش ارزش دارایی که اکثریت جامعه طعم تلخ آنرا چشیده بودند.

تحلیل رفتار سرمایه‌گذاران به‌منظور تشخیص روندهای بازار ایران

چگونه می‌توان این روندها را تشخیص داد و آنها را تحلیل کرد؟ در طول روز هزاران پیام تلگرامی توسط کانال‌های مختلف بورسی تولید می‌شود که موضوع آنها عمدتاً تحلیل بازار، خبرهای بازار سرمایه و ارائه سیگنال می‌باشد. شاید برای شما هم این سوال بوجود آمده باشد که چطور می‌توان فهمید که در کدام سهم‌ها در شبکه‌های اجتماعی تحرکات مشکوک بوجود آماده و این تحرکات چگونه در قیمت سهم تغییر ایجاد می‌کنند. یا اینکه در حال حاضر در بازار سرمایه و بورس بیشتر درباره چه موضوعاتی صحبت می‌کنند. این سوالی است که سایت تحلیلی تلبورس با استفاده از الگوریتم‌های خود به آن پاسخ داده.

عملکرد همزمان کانال‌ها در تحلیل و پیشنهاد یک سهم خاص در یک روز بصورت عمدی و یا حتی غیر عمد می‌تواند موجب تغییر محسوس در حجم معاملات سهم شده و روند آن سهم را تحت تاثیر قرار دهد. شناسایی این سهم‌ها به ما کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن آنها در تحلیل‌هایمان در انتخاب درست سهم بهتر عمل کنیم و بدانیم در پس بعضی از تغییرات ناگهانی قیمت‌ها چه گذشته است. برای مثل نگاهی به نمودار تعداد پیام‌های مربوط به سهام خبهمن (گروه بهمن) در کانال‌های تلگرامی داشته باشیم.

در این شکل که در آن تعداد پیام‌ها (پیام‌هایی که در حدود ۵۰۰ کانال تلگرامی در رابطه با سهام خبهمن بوده)، قیمت و میزان مثبت بودن پیام‌ها نمایش داده شده، از تاریخ ۲۵ آبان که بصورت ناگهانی تعداد پیام‌های این سهم رشد کرده، روند صعودی و رشد قیمت آغاز شده. این اتفاق نشان‌دهنده این موضوع است که توجه بازار به این سهم بیشتر شده و افراد بیشتری در حال دنبال کردن آن هستند. البته توجه الزاماً عامل رشد نیست. ممکن است با توجه به شرایط بازار، اخبار مربوط به یک سهم و نیت برخی کانال‌ها توجه ناگهانی باعث افت آن سهم شود. برای مثال در سهام خودرو (ایران خودرو) با توجه به شکل زیر می‌توان متوجه شد که این سهم در شروع سال جدید توجه‌ها را بیش از پیش جلب کرده و در این بازه به عنوان یکی از لیدرهای بازار توسط کانال‌ها مورد بررسی قرار می‌گرفته. با توجه به اینکه در ابتدای سال ۱۴۰۰ بازار شروع خوبی نداشته قیمت این سهم نیز افت زیادی داشت.

بنابراین بررسی تحرکات و نظرات شبکه‌های اجتماعی یک ابزار کمکی است که می‌تواند در تشخیص روندهای آینده به ما کمک کند. همچنین دانستن موضوع‌هایی که در بازار بیشتر مورد توجه بوده و بازار بیشتر به آنها علاقه نشان می‌دهد به ما کمک می‌کند بتوانیم مهمترین عواملی که روندهای آینده تاثیرگذارند را شناسایی و دنبال کنیم.