نحوه ارزش‌گذاری شرکت‌ها به چه شکل است؟
فرآیند ارزش‌گذاری، یکی از خدمات حسابداری است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا متوجه ارزش فعلی دارایی‌های خود شوند.
شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های مختلفی هم‌اکنون در حال فعالیت هستند؛ اما بسیاری از آنها نمی‌دانند که ارزش واقعی آنها چقدر است؟ فرآیند ارزش‌گذاری، یکی از خدمات حسابداری است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا متوجه ارزش فعلی دارایی‌های خود شوند. جدای از مفهوم ارزش فعلی، ارزش ذاتی و ارزش اقتصادی هم دیگر مفاهیمی هستند که برای شرکت‌ها تعریف می‌شوند و ممکن است با ارزش فعلی آنها برابر باشند.
در این مطلب قصد داریم تا شما را با فرایند ارزش‌گذاری شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها آشنا کنیم و اهمیت انجام این کار را نشان دهیم. پس اگر صاحب یک کسب‌وکار هستید و قصد دارید ارزش شرکت خود را به صورت دقیق مشخص کنید، این مطلب را از دست ندهید.
ارزش‌گذاری چیست؟
ارزش‌گذاری یکی از مهم‌ترین ارکان علم مالی و جزو خدمات حسابداری است، به همین دلیل روش‌های زیادی برای ارزش‌گذاری دارایی‌ها و شرکت‌ها در طول زمان به وجود آمده است. برای ارزش‌گذاری دارایی‌ها باید موارد مختلفی مثل پتانسیل کسب درآمد، هزینه صرف شده، ارزش بازار و… هم مورد ارزیابی قرار بگیرد. ارزش‌گذاری شرکت‌ها هم طبق معیارهایی مانند پتانسیل رشد، مدت زمان فعالیت، میزان درآمد فعلی و مواردی از این دست تعیین می‌شود.
ارزش‌گذاری یک مفهوم کلی است که زیرمجموعه خدمات مالی در شرکت حسابداری قرار می‌گیرد. در سازمان‌های بزرگ معمولا این وظیفه برعهده تیم مالی که شامل متخصصان و مشاوران این حوزه است، میباشد؛ اما شرکت‌های کوچک و استارت‌آپ‌ها برای ارزش‌گذاری خود باید از روش‌های دیگری استفاده کنند و به صورت دقیق‌تر این مفهوم را بشناسند. در این راه انواع موسسه حسابداری هستند که می‌توانند در خدمات مشاوره مالی و غیره به کسب‌وکارها کمک کنند.
انواع ارزش‌گذاری
در علوم اقتصادی و مالی تعریف ارزش‌گذاری به چند بخش تقسیم می‌شود که ارزش فعلی یک کسب‌وکار را شکل می‌دهد. ارزش ذاتی، ارزش اقتصادی، ارزش منصفانه، ارزش بازار از جمله تعاریفی هستند که در ارزش‌گذاری وجود دارند و هرکدام تعریف مشخص و دقیقی دارند.
ارزش ذاتی:
این نوع از ارزش، با استفاده از تحلیل بنیادین و با درنظر گرفتن تمامی دارایی‌های مشهود و نامشهود یک کسب‌وکار به دست می‌آید.
ارزش اقتصادی:
این نوع ارزش، در واقع حداکثر مبلغی است که خریداران یا سرمایه‌گذاران حاضر به پرداخت آن برای یک شرکت یا استارت‌آپ هستند.
ارزش منصفانه:
مفهوم ارزش منصفانه با ارزش بازار تقریبا مشابه است و در موارد بسیار کوچکی با یکدیگر اختلاف دارند. ارزش منصفانه، قیمتی منطقی از دیدگاه فعالان بازار و مورد توافق فروشنده و خریدار است، به شرطی که هر دو طرف با تمایل و آگاهی کامل حاضر به معامله شده باشند.
ارزش بازار:
ارزش بازار هم در واقع تعریفی مشابه ارزش منصفانه را شامل می‌شود با این تفاوت که این ارزش، قیمتی است که در بازار بر اساس میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
حال که با وجود تمامی این گونه‌ها آشنا شدیم، سوالی که پیش می‌آید این است که کدام یک از این موارد در ارزش‌گذاری شرکت نقش دارند و میزان تاثیر آنها چقدر است؟ یا اصلا زمان صحبت از ارزش‌گذاری، منظور کدام یک از این انواع است؟ به دلیل اینکه در ایران بازار مناسبی برای خرید و فروش شرکت‌ها وجود ندارد، نمی‌توان ارزش منصفانه را به راحتی مشخص کرد و باید از یک تیم متخصص و باتجربه در شرکت حسابداری و مالی کمک بگیرید تا ارزش‌گذاری درست و دقیقی را برای شما انجام دهد.
هدف از ارزش‌گذاری
معین کردن ارزش فعلی یک شرکت یا استارت‌آپ هدف اصلی ارزش‌گذاری شرکت‌ها به شمار می‌آید. ارزش فعلی هر شرکت ممکن است با ارزش ذاتی، اقتصادی و سایر ارزش‌های دیگر برابر باشد. شاید تصور کنید که ارزش‌گذاری برای شما که صاحب یک کسب‌وکار نوپا یا شرکت کوچک هستید، دلیلی ندارد و نمی‌تواند برای شما مفید واقع شود؛ اما در ادامه دلایلی که به ارزش‌گذاری نیاز دارید را بیان خواهیم کرد تا بهتر متوجه شوید که به این مفهوم احتیاج دارید یا نه.
دلایل ارزش‌گذاری کسب‌وکارها
از زمانی که یک استارت‌آپ شکل می‌گیرد و در سال‌های اول فعالیت خود قرار دارد، تا زمانی که به یک شرکت و بعد به یک سازمان تبدیل می‌شوند، با این مفهوم سروکار خواهند داشت. در ادامه به چندتا از مهم‌ترین دلایل ارزش‌گذاری شرکت‌ها اشاره خواهیم کرد:
مشخص کردن ارزش معامله
هر فرد یا نهادی که قصد خرید یک شرکت یا استارت‌آپ را داشته باشد، باید ارزش منصفانه یا ارزش معامله آن معین شده باشد. ارزش معامله در واقع همان قیمتی است که هردو طرف بر سر آن به توافق می‌رسند. ارزش معامله شرکت می‌تواند کمتر یا بیشتر از ارزش ذاتی آن باشد که به کمک ارزش‌گذاری دقیق می‌توان آن را معین کرد. این مبلغ را باید متخصصان در شرکت حسابداری محاسبه کنند.
جذب سرمایه
بسیاری از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا زمانی که به مرحله جذب سرمایه می‌رسند و می‌خواهند سرمایه‌ای را توسط یک سرمایه‌گذار وارد شرکت کنند، باید ارزش‌گذاری شده باشند. ارزش‌گذاری استارت‌آپ می‌تواند به آنها در مذاکرات کمک کند تا برای جذب سرمایه‌ای متناسب با ارزشی که دارند اقدام کنند؛ و بعد از جذب سرمایه هم با توجه به ارزش‌گذاری که انجام شده، میزان سهم سرمایه‌گذار تعیین خواهد شد. بنابراین اگر یک استارت‌آپ نوپا یا شرکت کوچک هم هستید، به این مفهوم نیاز خواهید داشت. در استارت‌آپ‌ها معمولا به دلیل اینکه بودجه‌ها محدود هستند و تیم مالی یا حسابداری وجود ندارد، باید این خدمات را از یک موسسه حسابداری معتبر و باتجربه در این زمینه دریافت کنند.
ادغام و تملیک
بعد از اینکه شرکت‌ها بزرگ می‌شوند و به یک سطح درآمدی مناسبی می‌رسند، ممکن است به دلیل هم‌افزایی بیشتر برای گسترش فعالیت‌ها، کاهش هزینه‌ها و سایر دلایل دیگری که وجود دارند، قصد ادغام با شرکت دیگری را داشته باشند یا قسمتی از سهم شرکت دیگر را خریداری کرده تا کنترل آن شرکت را بر عهده بگیرند که به این حالت تملیک گفته می‌شوند. در زمان ادغام و تملیک شرکت‌ها، برای مشخص شدن ارزش معامله یا سهم دو طرف، لازم است شرکت‌ها ارزش‌گذاری شوند.
همکاری مشترک
در زمانی که دو یا چند شرکت با هدف هم‌افزایی برای به اشتراک گذاری منابع خود با هم توافق می‌کنند، ارزش‌گذاری شرکت‌ها باعث می‌شود که سهم هر یک از شرکت‌ها به درستی تعیین شود و هرکدام به اندازه سهمی که دارند در موارد مختلف شریک شوند.
چالش‌های موجود برای ارزش‌گذاری
ارزش‌گذاری فرایند پیچیده‌ای است که چالش‌های فراوانی را به همراه خود دارد. همانطور که گفتیم، هدف از ارزش‌گذاری یافتن ارزش ذاتی یک شرکت است. برای تعیین این ارزش نیاز است تمامی اطلاعات مربوط به آن شرکت را داشته باشید؛ مثل درآمد، سود، صورت‌های مالی و موارد دیگری که برای رسیدن به یک ارزش‌گذاری دقیق باید به آن دسترسی داشته باشید. بنابراین می‌توان یک چالش اصلی برای ارزش‌گذاری کسب‌وکارها به شکل زیر درنظر گرفت.
معمولا به دلیل اینکه روش‌های متعددی برای ارزش‌گذاری شرکت‌ها وجود دارند؛ هر یک از این روش‌ها بر اساس میزان تناسب با نوع شرکت و شرایطی که دارد به کار گرفته می‌شود و به دلیل تفاوت‌های زیاد بین شرکت‌ها، روی روش ارزش‌گذاری معمولا به اتفاق نظر نمی‌رسند و بدین منظور برای ارزش‌گذاری دقیق شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها تلفیقی از روش‌های فوق‌الذکر استفاده می شود.
ارزش‌گذاری استارت‌آپ
یکی از مواردی که ارزش‌گذاری در آن می‌تواند نقش ویژه‌ای را ایفا کند، استارت‌آپ‌ها هستند. همانطور که گفته شد، ارزش‌گذاری برای مذاکره با سرمایه‌گذاران می‌تواند به صاحبان کسب‌وکار کمک زیادی کند و اگر دقیق صورت نگرفته باشد، می‌تواند تمامی آمار و ارقام را به هم بریزد.
ارزش‌گذاری استارت‌آپ‌ها خصوصا آن‌هایی که در ابتدای راه قرار دارند، کار بسیار دشواری است، چون؛
- در مراحل اولیه اطلاعات تاریخی کم و غیرقابل اتکایی از عملکرد خود دارد.
- کسب‌وکارهای نوپا نسبت به کسب‌وکارهای سنتی، دارایی‌های فیزیکی کم‌تری دارند.
- استارتاپ‌ها، خصوصا در مراحل اولیه فعالیت، مدل کسب‌وکار پایداری ندارند.
- ممکن است به درآمدزایی مطلوبی هم نرسیده باشند.
ارزش‌گذاری استارت‌آپ‌ها نسبت به کسب‌وکارهای سنتی، دارای پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های بیشتری است. به عنوان مثال در برخی از استارت‌آپ‌ها داده کافی وجود ندارد و باید بر اساس احتمالات و فرضیاتی که درباره آینده وجود دارد، آنها را ارزش‌گذاری کرد.
روش‌های ارزش‌گذاری
اینکه از کدام روش ارزش‌گذاری برای کسب‌وکار شما استفاده شود، موردی است که باید یک متخصص یا موسسه حسابداری در مورد آن اظهار نظر کند؛ اما به صورت کلی معمولا از روش‌های زیر برای ارزش‌گذاری استارت‌آپ‌ها استفاده می‌شود:
- روش جریان‌های نقد تنزیل شده (Discounted Cash Flow) یا DCF
- روش ضرایب (Multiples)
- روش کارت امتیازی (Scorecard)
- روش شیکاگوی اول (First Chicago)
هرکدام از روش‌های بالا جزئیات مفصلی دارند که در این مطلب نمی‌توان به آن پرداخت؛ اما معمولا از روش اول یعنی روش جریان‌های نقد تنزیل شده (Discounted Cash Flow) یا DCF برای ارزش‌گذاری استارت‌آپ‌ها استفاده می‌کنند.
چگونه کسب‌وکار خود را ارزش‌گذاری باید کرد؟
برای اینکه بخواهید ارزش‌گذاری کنید، باید از دانش کافی برخوردار باشید. ارزش‌گذاری شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها نیاز به تخصص و تجربه کافی دارد تا به درستی انجام شود. برای انجام این کار می‌توانید به یک شرکت حسابداری معتبر اعتماد کنید و ارزش‌گذاری شرکت خود را به آنها بسپارید.
شرکت حسابداری مشاورین تهران و شرکا یکی از شرکت‌های معتبر در زمینه خدمات حسابداری هستند که علاوه بر ارزش‌گذاری شرکت شما با به‌روزترین و جدیدترین روش‌های حال حاضر دنیا، می‌توانند انواع خدمات حسابداری و مالی را برای شما انجام دهند. تنظیم اظهارنامه مالیاتی، اعزام حسابدار، مشاوره مالی، تعیین KPI و… از جمله سایر اقداماتی است که مشاورین تهران و شرکا به مشتریان خود ارائه می‌دهند.
نظرات