بودجه‌های کارآفرین‌کش
بودجه امسال نیز، همانند سال‌های گذشته به صورت قدیمی و فاقد خلاقیت است. چنین بودجه‌ای را می‌توان کارآفرین‌کش و نابود‌کننده طبقه متوسط جامعه دانست. با این وجود، دارای تفاوت‌هایی با بودجه سنوات قبل است.
در بودجه سال 97 پیش‌بینی شده که میزان درآمدهای مالیاتی بیشتر شود. در این مورد باید گفت مالیات را بر سود می‌گیرند و اگر شرکت‌ها سودی نکنند، عملا مالیاتی نیز پرداخت نمی‌کنند.
در حال حاضر دولت پیش‌بینی کرده است که نرخ رشد 5 درصدی در اقتصاد داشته باشیم. اگر این امر تحقق پیدا کند، دریافت مالیات نیز تاثیر بدی ندارد و خودبخود افزایش پیدا می‌کند.
در کشور ما عدالت مالیاتی آنچنان بالا نیست. یکی از کارهای دولت این است که باید از شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی مالیات دریافت کند. تا در راستای توزیع عادلانه ثروت به نفع اقشار آسیب‌پذیر جامعه، اقدام کند.
بودجه امسال یک بودجه انقباظی است. یعنی از یک طرف دولت به دنبال کاهش هزینه‌های خود و از طرف دیگر به دنبال افزایش درآمدهای خود از طریق افزایش عوارض و مالیات است.
همچنین در بودجه امسال صحبت‌هایی در مورد بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد شده است که باید گفت این موضوع قبلا نیز در بودجه‌ریزی مطرح بوده است.
جالب اینکه برخی از سازمان‌ها که قدرت جذب بودجه را ندارند، بودجه را برگشت می‌دهند. در عوض، برخی دیگر از سازمان‌ها نیز هستند که بودجه را حیف‌و‌میل می‌کنند که آن را برنگردانند. یعنی عملکرد و هزینه مصنوعی برای خود ایجاد می‌کنند. اما این موضوع که سازمان‌ها باید پاسخگو باشند چیز جدیدی است.
روال اینگونه است که سازمان‌ها بودجه خود را براساس عملکردهایی که می‌خواهند داشته باشند، پیشنهاد می‌دهند. اگر این عملکردها بنا به هر دلیلی تحقق پیدا نکند، بودجه جذب نشده است و باید برگشت داده شود.
در حالت کلی نظام بودجه‌ریزی در ایران خلاقانه نیست و تکرار مکررات است. گاهی اوقات به صورت محدود از روش‌های جدید در بودجه‌ریزی استفاده می‌شود. اما در نهایت همیشه دولت در ایران، بودجه را بسیار بی‌دقت و ساده تنظیم می‌کند. نحوه بودجه‌بندی در کشور ما اصلا خلاقانه نیست و قدیمی، کهنه و ناکارآمد است.
در مورد لایحه بودجه امسال نیز باید گفت، همانند سنوات قبل باید منتظر تغییر لایحه بودجه در مجلس باشیم. تغییر لایحه بودجه توسط نمایندگان همیشه وجود داشته است. گاهی اوقات در مجلس نمایندگان منافع محلی را به منافع ملی ترجیح می‌دهند.
این عامل باعث می‌شود تا هر نماینده‌ای سعی کند که بودجه را به عنوان یک چک بزرگ ببینید. سپس تلاش کند تا تکه‌ای از این چک بزرگ را برای شهر یا محل زندگی خود دریافت کند. البته وظیفه نماینده است که برای حوزه انتخابیه خود تلاش کند. اما منافع ملی را نباید نادیده گرفت.
در طول سالیان مختلف مشاهده کرده‌ایم که برخی نمایندگان با نفوذ، مجوزهای نادرستی برای تاسیس صنایع آب‌بر در حوزه انتخابیه خود می‌گرفتند. در حالی‌که به لحاظ کارشناسی هیچ‌گونه توجیهی نداشت. این کار عملا باعث خشک شدن سفره‌های زیرزمینی و کمبود آب شد.
لذا به طور کل بودجه قطعا در مجلس چکش‌کاری خواهد شد و تغییر پیدا می‌کند. یکی دیگر از مواردی که در بودجه امسال مورد توجه قرار گرفته، کم شدن اعتبار تخصیص‌یافته به طرح هدفمندی یارانه‌ها است. خوب در آغاز طرح هدفمندی یارانه‌ها، همه خوشحال بودند که در هر ماه مبلغ خاصی را دریافت می‌کنند. در ادامه مشاهده می‌کنیم که این یارانه روز به روز بی‌ارزش‌تر می‌شود.
زمانی که پرداخت یارانه در دستور کار قرار گرفت، ارزش یارانه نقدی 45 دلار بود، اما در حال حاضر ده دلار است. در کل به نظر می‌رسد که یارانه رفته رفته در بودجه کم‌رنگ و بی‌ارزش‌تر خواهد شد. به نظرم در پنج سال آینده یارانه‌ها آنقدر بی‌ارزش خواهد شد که خود مردم دیگر تمایلی برای گرفتن آن ندارند.
مسئله بعدی که در لایحه بودجه 97 مورد توجه عموم قرار گرفت، افزایش میزان عوارض خروج از کشور است. طبیعتا برخی اقشار جامعه مانند کارآفرینان یا ثروتمندان تمایل بیشتری به مسافرت خارج از کشور دارند. از طرف دیگر، دولت به دنبال قطع یارانه ثروتمندان نیز است.
یعنی به ثروتمندان و کارآفرینانی که قصد مسافرت دارند نه تنها یارانه تعلق نمی‌گیرد بلکه عوارض بیشتری نیز دریافت می‌شود. نمونه این کارها باعث خواهد شد تا کارآفرینان و صاحبان ثروت برای همیشه از کشور خارج شوند. در واقع راهی جز این نداشته باشند.
در حالت کلی سیستم کشور ما کارآفرین‌کش است و به طور مداوم و تحت عناوین مختلف از آنها پول گرفته می‌شود. جالب اینجاست این منابع در میان فقرا نیز بازتوزیع نخواهد شد. چون آمارها نشان می‌دهد فقر در کشور رو به افزایش است.
کاهش قابل توجه بودجه های عمرانی یکی دیگر از نکات بودجه امسال بود. باید گفت بودجه‌های عمرانی نه تنها همواره کمتر از بودجه جاری است بلکه مقدار قابل‌توجهی از بودجه عمرانی کشور محقق نخواهد شد. چون معمولا دستگاه‌ها همیشه در طول سال با کسری بودجه مواجه می‌شوند و اولین کاری که می‌کنند این است که از بودجه‌های عمرانی کم می‌کنند.
در نگاه کلی بودجه امسال نیز همانند سنوات گذشته فاقد خلاقیت و نوآوری است و پیکانش را به سمت افرادی گرفته که بیشتر کار می‌کنند و زحمت بیشتری می‌کشند. به نظرم سفره طبقه متوسط مانند کارمندان کوچک‌تر خواهد شد و به جمع فقرا افزوده می‌شوند.
نظرات