الهام میرمحمدی 
گاز اصلی‌ترین دلیل دشمنی عربستان با قطر
تحلیل‌گران معتقدند، استخراج و صادرات گاز در قطر، موجبات قدرت این کشور را در منطقه فراهم آورده است. بلومبرگ در مقاله‌ای ریشه‌های دشمنی عربستان سعودی و قطر را مورد بررسی قرار داده است.
تحلیل‌گران معتقدند اختلافات عربستان سعودی و به دنبال آن طرد شدن قطر توسط این کشور، ریشه‌ای تاریخی دارد و داستانی است که از سال 1995 و بر سر مسئله گاز آغاز شده است.
در همین سال بود که نه تنها حمد بن خلیفه آل ثانی، با کودتا قدرت را از پدرش گرفت و امیر کشور شد، بلکه جزیره کوچک پنسیلوانیا در آمریکا واردات گاز از قطر را آغاز کرد.
گفتنی است، میدان گازی شمالی یک میدان مشترک میان قطر و ایران است. سعودی‌ها معتقدند ایران دشمن دیرینه و منفور عربستان سعودی است.
قطر بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز طبیعی مایع در جهان است. و صادرات این محصول قطر را به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان تبدیل کرده است. درآمد سرانه سالیانه قطر در حال حاضر 130 هزار دلار است. تمرکز این کشور بر تولید و صادرات گاز طبیعی مایع، یا همان ال‌ان‌جی، آن را از دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس متفاوت کرد و باعث شد، دیگر چندان تحت سلطه عربستان سعودی نباشد.
قطر از آن زمان تاکنون، پیمان خود را با کشورهای دیگری از جمله ایران و آمریکا و اخیرا با روسیه محکم‌تر کرده است. صندوق ذخیره ارزی قطر، طی توافقی که سال گذشته انجام شد، 2.7 میلیارد دلار در یک شرکت دولتی نفتی در روسیه سرمایه‌گذاری کرد.
تحلیل‌گران معتقدند، قطر که در گذشته به نوعی تحت حاکمیت عربستان سعودی بود، در دهه اخیر توانسته است به واسطه تولید گاز مایع و صادرات آن، مستقل شود. این امر موجب شده است، دیگر کشورها به دنبال فرصتی باشند تا قطر را سرکوب کرده و بر جای خود بنشانند.
سفر ترامپ این فرصت را به راحتی برای سعودی‌ها و هم‌پیمانانشان فراهم آورد. زمانی که دونالد ترامپ، ایران را متهم به دفاع از تروریسم کرد و از کشورهای منطقه خواست ایران را منزوی کنند، قطر آشکارا مخالفت خود را اعلام کرد.
جزئیات سفر ترامپ به عربستان سعودی را می‌توانید در لینک زیر مطالعه کنید.
در سال 1996، و زمانی که هنوز یک سال از سرنگونی پدر نگذشته بود، امیر وقتِ قطر توانست از یک کودتای جدید، جان سالم به در ببرد.
دو مقام ارشد قطری در زمان محاکمه کودتاچیان در سال 2000 مدعی شدند، بحرین با کمک عربستان سعودی این کودتا را سازماندهی کرده است.
در آن زمان کشورهای ثروتمند و غنی از نفت، گاز طبیعی مایع را چندان باارزش نمی‌دانستند. و قطر نیز تمایلی برای ساخت خط لوله‌ای که بتواند گاز را به این کشورها منتقل کند، از خود نشان نداد.
در سال 1999، اولین پروژه گازی موسوم به پروژه گازی دلفین، میان سه کشور قطر، امارات متحده عربی و عمان بسته شد. این خط لوله نخستین پروژه فرامرزی در زمینه انتقال گاز و بزرگ‌ترین پروژه انرژی در منطقه محسوب می‌شود. این پروژه ظرفیت انتقال 2 میلیارد فوت مکعب گاز روزانه را به امارات متحده عربی دارد. اکنون حدود یک دهه از شروع فعالیت این پروژه گذشته است. با وجود تنش‌های سیاسی موجود، منابع آگاه اعلام کرده‌اند، این خط لوله همچنان پابرجاست و به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
از سوی دیگر در سال‌های اخیر، تقاضای گاز مایع طبیعی برای تولید برق در کشورهای حوزه خلیج فارس افزایش یافته است. هزینه استخراج گاز طبیعی مایع در این کشورها بسیار بالاست و این در حالی است که قطر با کمترین میزان هزینه در جهان، در حال استخراج ال‌ان‌جی است.
در این سال‌ها، ثروتی که قطر توانسته است از طریق استخراج گاز و صادرات آن به دیگر کشورها کسب کند، موجبات قدرت آن را در این منطقه فراهم آورده است. سعودی‌ها معتقدند، قطر با استفاده از این قدرت توانسته است سیاست‌های خارجی خود از جمله حمایت از اخوان المسلمین در مصر، حماس در غزه و گروه‌های مسلح در سوریه و لیبی را توسعه دهد. اتهاماتی که قطر همواره آنها را رد کرده است.
البته گاز تنها دلیل دشمنی کشورهای همسایه با قطر نیست اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا قطر حاضر به گسترش عرضه گاز به کشورهای همسایه نشده است؟
به نظر می‌رسد در صورت تداوم فشارها، قطر نیز از اهرم خود استفاده کند و فروش گاز به این کشورها را محدود کند. برخی معتقدند اختلافات سیاسی در منطقه می‌تواند بر پروژه گازی دلفین سایه بیافکند.
نظرات