جولان عربستان در بازار گاز منطقه

به‌تازگی خبری مبنی بر سرمایه‌گذاری عربستان برای احداث خط لوله انتقال گاز تاپی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) به نقل از ماکسات بابایف، معاون نخست‌وزیر ترکمنستان و مسئول بخش سوخت و انرژی، منتشر شده است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، با سرمایه گذاری عربستان در بخش صادرات گاز ترکمنستان به افغانستان و پاکستان و هند عملا بهترین فرصت‌های صادرات گاز ایران در منطقه از دست خواهد رفت و این موضوع زنگ خطری برای مسئولان صادرات گاز ایران است.

سال گذشته، مسئولین وزارت نفت با ترکمنستان، بر سر مسائل مالی صادرات گاز اختلاف پیدا کردند و این اختلاف پس از مذاکرات متعدد بین طرفین به داوری‌های بین المللی ارجاع داده شد.

این اختلافات مالی باعث شد تا ترکمنستان گاز خود را برای صادرات به ایران قطع کند. در حالیکه ابتدا ترکمنستان علت قطع صادرات را مشکلات فنی اعلام می‌کرد اما بعدها مشخص شد که اختلافات مالی بین شرکت گاز و ترکمن گاز دلیل اصلی قطعی گاز بوده است.

بعد از آن به جای حل اختلافات با این کشور بر سر میز مذاکره، با طولانی شدن روند مذاکرات ترکمنستان مجبور به ارجاع این اختلاف به داوری بین‌المللی شد.

واردات گاز از ترکمنستان برای هردو طرف ایران و ترکمنستان منافعی به دنبال داشته است، اما متاسفانه عملکرد منفعلانه مسئولین وزارت نفت در مذاکره با طرف ترکمنستانی باعث شده است تا منافع ایران و ترکمنستان از این تجارت گاز در دامن رقبا قرار بگیرد.

از جمله منافع ایران از واردات گاز از ترکمنستان آن است که ایران با خرید گاز از ترکمنستان می‌تواند نیاز گاز خود در استان‌های شمال‌شرقی را تامین کرده و هزینه‌های هنگفتی برای انتقال گاز از جنوب به شمال شرق کشور صرف نکند.

از طرفی نیز می‌تواند گاز اضافی در جنوب کشور را به کشورهای نزدیک‌تر مانند عراق و پاکستان صادر کند.

باید توجه داشت که بدین طریق ایران خواهد توانست به هاب گازی منطقه تبدیل شود و در این مسیر گاز ترکمنستان یکی از مهم‌ترین فرصت‌های ایران برای تبدیل شدن به هاب گازی منطقه است چرا که با استفاده از گاز ترکمنستان امکان توسعه بازارهای صادراتی خود را با گازی ارزان و با حداقل هزینه در منطقه خواهد داست.

منافع طرف ترکمنستانی نیز در صادرات گاز به ایران علاوه بر ایجاد یک درآمد پایدار برای خود در بلند مدت آن خواهد بود که ترکمنستان با دسترسی به دروازه ایران خواهد توانست به بازارهای دیگر منطقه دسترسی پیدا کند و عملا به سبد صادراتی خود با حداقل هزینه تنوع بخشد.

با اجرای خط لوله تاپی به کمک عربستان، ایران به طور کلی فرصت‌های خود در شرق کشور را برای تبدیل شدن به هاب گازی منطقه از دست خواهد داد.

درواقع خط لوله تاپی با تامین گاز مورد نیاز پاکستان و هند از طریق ترکمنستان موجب می‌شود تا ایران از بازارهای پاکستان و هند کنار گذاشته شود تا اجرای قرارداد خط لوله صلح نیز با چالش بیشتری مواجه شود.

از طرفی بدین طریق دیگر نیاز ترکمنستان به صادرات به ایران نیز کاهش پیدا خواهد کرد و عملا فرصت واردات گاز از ترکمنستان نیز از بین خواهد رفت.

طبق آنچه گفته شد اهمیت واردات گاز از ترکمنستان بیش از آنکه تأمین نیاز گاز مناطق شمال شرقی کشور باشد، تعیین کننده آینده صادرات گاز ایران خواهد بود، بنابراین از مسئولین وزارت نفت انتظار می‌رود تا دیپلماسی گازی را هر چه سریعتر، قبل از آنکه کشورهایی همچون عربستان و امارات ابتکار عمل در این بازار را در دست بگیرند، فعال کنند.

مسئولان این وزارتخانه باید با جذب حداکثری گاز ترکمنستان و توسعه صادرات گاز به پاکستان و هند قراردادهای بر زمین مانده صادرات گاز مانند پاکستان را هر چه سریعتر پیگیری کنند.

تمام این اتفاقات زنگ خطر از دست رفتن فرصت‌ها برای ایران را به صدا درآورده است.

اگر مسئولان وزارت نفت همچنان از صادرات گاز غفلت کنند و زودتر اقدام به فعال کردن دیپلماسی موثر و همچنین ایجاد یک نقشه راه جامع در خصوص صادرات گاز نکنند، منافع حاصل از این انرژی خدادادی برای کشورمان از بین خواهد رفت.

منبع: فارس