تلاش دست جمعی دولت‌ها برای نجات کره زمین / چرا کنفرانس گلاسکو در عین ناامیدکنندگی، مهم است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ،سرمقاله این هفته نشریه اکونومیست درباره اهمیت کنفرانس اقلیمی که قرار است از ۳۱ اکتبر (۹ آبان) در گلاسکو برگزار شود. کنفرانسی که کشورها برای پایان دادن به عصر سوخت‌های فسیلی دور هم جمع می‌شوند. در ادامه متن کامل این سرمقاله را بخوانید.

فسته، دلقک معروف نمایش « شب دوازدهم » شکسپیر در پایان نمایشنامه به مخاطبان می‌گوید:« باران هر روز می‌بارد». حالا هم کنفرانس اقلیمی (COP) هر سال برگزار می‌شود. از سال ۱۹۹۵، کشورها تحت چارچوب کنوانسیون تغییرات اقلیمی سازمان ملل (UNFCCC) گرد هم می‌آیند تا در مورد محیط‌‌زیست با هم صحبت کنند. البته به جز پارسال که جهان درگیر پاندمی کرونا بود.

اگر چه کنفرانس‌ها می‌توانند برنامه‌های اقدام (بالی ۲۰۰۷)، الزامات ( برلین ۱۹۹۵)، پروتکل‌ها ( کیوتو ۱۹۹۷)، چارچوب‌ها (دوربان ۲۰۱۱) و توافقاتی ( پاریس ۲۰۱۵) ایجاد کنند. اما با این وجود، افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای اتمسفر و گرمایش زمین، همچنان ادامه دارد. ولی باز هم تحلیلگران، این کنفرانس‌ها را آخرین فرصت جهان می‌دانند.

با توجه به اینکه دیپلمات‌ها، دانشمندان، لابی‌گران، فعالان، بازیگران، سیاستمدارن، مردان کسب‌وکار و رسانه‌ها از ۳۱ اکتبر در کپ ۲۶ در گلاسکو گردهم می‌آیند، نادیده گرفتن کل این رویداد کار آسانی نیست. اما این یک اشتباه خواهد بود. Unfccc و کنفرانس‌ها اقلیمی، به خاطر تمام نواقصش، نقش مهمی در یک فرایند تاریخی و حیاتی دارند: حذف محدودیت بنیادی شکوفایی انسان که به خطار وابستگی به سوخت‌های فسیلی رخ داده است.

اهمیت کنفرانس‌های اقلیمی

یکی از دلایل اهمیت کنفرانس‌های اقلیمی این است که برخی از انها واقعا تغییر ایجاد می‌کنند. با وجود قواعد اجماع، به این معنا که سرعت یک تصمیم توسط گروهی تعیین می‌شود که کمترین سرعت را دارد، در توافق پاریس همه متعهد شدند که افزایش دمای زمین را زیر دو درجه سانتیگراد نگه دارند. کنفرانس گلاسکو هم همانند خون تازه‌ای است که قرار است بر رگهای توافق پاریس تزریق شود تا دولت‌ها برای رسیدن به اهداف دمایی کنفرانس پاریس بیشتر تلاش کنند.

مهمترین علت اهمیت COP و UNFCC این است که دانش، دیپلماسی، فعالیت و افکار عمومی حامی آن هستند. و همین موضوع بهترین مکانیسم فعلی دنیا برای کمک به مواجهه با حقایق بنیادی است. اگر قرار باشد که اقتصادهای جهان همچنان با نیروی زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی برقرار باشند، رویای سیاره‌ای که تقریبا ۸ میلیارد نفر در آن احساس امنیت و راحتی کنند دست‌یافتنی نخواهد بود. آسیب‌‎های ناشی از انباشت انتشار دی اکسید کربن در نهایت به حدی می‌رسد که توسعه اقتصاد با سوخت فسیلی متوقف خواهد شد.

آسیا مهم‌تر از بقیه دنیا

گزارش ویژه این هفته اکونومیست نشان می‌دهد که هیچ جای دنیا به اندازه آسیا مهم نیست. حدود ۱٫۵ میلیارد آسیای در مناطق استوایی زندگی می‌کنند. صدها میلیون نفر از انها نزدیک سواحل هستند. برای اینکه اقتصادهای آنها همچنان به رشد ادامه دهند، نیاز به مصرف بیشتر انرژی است. اگر این کشورها به رفتار یک دهه گذشته خود در استفاده از سوخت‌های فسیلی ادامه دهند، باید پیش از ثروتمندشدن هزینه بیشتری را صرف بازسازی اقتصاد ناشی از فجایع طبیعی نظیر سیل، طوفان، گرما و خشکسالی انجام دهند. هر چه جهان گرمتر می‌شود، کشورهای آسیایی برای حفظ جایگاه خود تلاش بیشتری می‌کنند. فناوریهای با انتشار کربن صفر می‌تواند آنها را از ناامیدی نجات دهد: در واقع، آنها می‌توانند از یک منبع انرژی توسعه‌دهنده نامحدود استفاده کنند.

رهایی از سوخت‌های فسیلی

در بلندمدت، تنها راه تداوم رشد، رهایی از سوخت‌های فسیلی است. این موضوع مستلزم آن است که کشورهای آسیایی که در آنها میزان انتشار در حال افزایش است، تلاش بیشتری نسبت به جهان توسعه یافته که در آن میزان انتشار روندی نزولی دارند، انجام دهند. هند به ناعادلانه بودن این موضوع اشاره می‌کند و تا به حال از پذیرش خنثی‌سازی کربن اجتناب کرده است. هند معتقد است هر کشوری که در طول تاریخ انتشار کربن بیشتری داشته، باید مسوولیت بیشتری را متقبل شود.

با وجود این، مشکل هند و کشورهای دیگر این است که هزینه هولناک محدودکردن انتشار کربن روی دوش نسل‌های معدودی است که اکثر انها در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند. همه آنها در جهانی پرتنش در حال زندگی هستند که با کمبود رهبری مواجه است. دولت آمریکا تنها به دلیل اینکه مجددا به توافق پاریس بازگشته است، به شریکی قابل اعتماد تبدیل نشده است. وضعیت چین به عنوان بزرگترین انتشاردهنده کربن دنیا هم بهتر از آمریکا نیست. اگر چه ظرفیت این که برای عادلانه کردن توزیع هزینه میان کشورها ایجاد شده‌اند ضعیف عمل کرده و گروگان رویه‌های مبتنی بر اجماع و اتفاق آرا شده‌اند.

واکنش دولت‌ها

به خاطر تمام این ناامیدی‌ها، UNFCC و کنفرانس‌های اقلیمی مکرر آن بهترین مجمع برای ایجاد تغییر است. اما تا زمانی که بحث‌ها به پایان برسد، هوشمندانه‌ترین واکنش ، اقدامی سریع و جسورانه از سوی کشورهای مشتاق در اروپا و دیگر مناطقی است که نمی‌خواهند ناامید شوند.

با این حال وظیفه دولت‌ها انتخاب میان گزینه‌های موجود نیست بلکه یافتن چگونگی پیشبرد همه گزینه‌ها در یک زمان است. یک تعهد همگانی برای کاهش سریع و گسترده انتشار متان بسیار حیاتی است. در کشورهای در حال توسعه که در انها سرمایه‌گذاری دولتی می‌تواند ریسک کمتری برای بخش خصوصی داشته باشد، باید پول بیشتری برای کربن‌زدایی تزریق شود. نوآوری‌ها باید از مسیرهای متعدد تشویق شود. مشوق‌های مالیاتی آمریکا برای حذف کربن می‌تواند توسط اروپا تقلید شده یا توسعه داده شود.

سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی با سرعت بیشتری از جایگزینی آنها کاهش یافته و همین موضوع موجب افزایش اخیر قیمت سوخت شده است. در بلندمدت نیاز است که سوخت‌های فسیلی به شدت گران شوند، اما باید توجه داشت که نوسان و اوج‌گیری قیمت می‌تواند اثرات مخربی داشته باشد. نیاز دولت‌ها برای ساخت ضربه‌گیرهای بیشتر در سیستم فعلی می‌تواند یک گزینه مهم باشد. زمانی که قیمت‌ها سقوط کرد، حذف سوخت‌های فسیلی یارانه‌ای می‌تواند یک فرصت عالی به حساب بیاید.

تاخیر جایز نیست

هر کسی که رویای به تعویق انداختن استفاده از سوخت‌های فسیلی را دارد باید از این اشتباه بیرون بیاید. این موضوع برای نارندرا مودی ، نخست‌وزیر هند، اسکات موریسن ، نخست‌وزیر استرالیا و جو مانچین ، سناتور ویرجینیای غربی صدق می‌کند که هیچ وقت در مورد پایان عصر سوخت‌های فسیلی صحبت نمی‌کنند. اما برای کسانی که مسوولیت برنامه‌ریزی گذار از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های سبز را کنار بگذارند، می‌توان لقب بزدلی را در نظر گرفت. حقیقت این است که نفت و گاز یک شبه ناپدید نمی‌شوند، اما پایان روز آنها نزدیک است و روز زغال‌سنگ باید زودتر به انتها برسد.

با این حال چندین پرسش بدون پاسخ وجود دارد. رسیدن به اهداف کنفرانس پاریس نیاز به حذف دی اکسید کربن از اتمسفر دارد: چه کسی این کار را انجام خواهد داد؟ چه کسی هزینه آنرا پرداخت خواهد کرد؟ برخی از کشورها ممکن است روزی به دنبال جلوگیری از فاجعه ناشی از مهندسی زمین‌-خورشیدی باشند، که میزان تابش نور خورشید دریافتی را کاهش می‌دهد. آیا این موضوع کمکی می‌کند؟ اگر نه، ایا این اتفاق باید متوقف شود؟

فسته از دنیای بدون تغییر می‌نالد. بحران اقلیمی از تغییری نشات گرفته که غیرقابل کنترل بوده است. با این حال با پاسخ به آن، جهان به جایی تبدیل خواهد شد که رفاه بلندمدت برای همه در ان ممکن خواهد بود. آینده‌ای تازه که عصر سوخت‌های فسیلی با وجود فروانی واهی آن هیچ وقت نتوانست آنرا خلق کند.