تحریم ایران تاثیر چندانی بر قیمت نفت نخواهد داشت

مدتی است که موضوع احتمال افزایش قیمت نفت به دلیل تحریم ایران به گوش می‌رسد. بر اساس گفته تحلیل گران خروج نفت ایران از بازارها قیمت نفت را با روندی سریع افزایش خواهد داد. این افزایش قیمت از آنجایی تقویت خواهد شد که جایگزینی برای رفع کمبود نفت ایران وجود ندارد. اما اکنون که برخی از شرکت‌ها، خرید نفت ایران را متوقف کرده اند، تنش چشمگیری در قیمت‌ها ایجاد نشده است و برخی بر این باورند که قیمت نفت با کاهش صادرات ایران افزایش چندانی نخواهد داشت.

به گزارش تجارت‌نیوز، رامین فروزنده کارشناس حوزه انرژی در این خصوص در یادداشتی می‌نویسد: خروج قریب به یک میلیون بشکه نفت ایران از بازار کمتر از 100 میلیون بشکه ای نفت جهان (با احتساب NGL و …) موضوع بسیار مهمی است. چرا که به دلیل شیب منحنی عرضه و تقاضای نفت در نزدیکی تعادل، حتی ارقامی در حدود 50هزار بشکه یا کمتر هم می توانند قیمت‌ها را شدیدا متاثر کنند.

همچنین در این یادداشت آمده است: میانگین قیمت نفت برنت در شش ماه اخیر حدود 72 دلار، در یک سال اخیر حدود 66.5 دلار، در سه سال اخیر حدود 52.9 دلار و در پنج سال اخیر حدود 67 دلار بوده است. در میانگین پنج ساله، دورانی وجود داشت که صادرات نفت ایران در محدود کمتر از 1.3 میلیون بشکه در روز (با احتساب میعانات گازی) قرار داشت و در بسیاری ماه ها ارقام چندصدهزار بشکه را ثبت می‌کرد. این یعنی تجربه دوران پیشین تحریم نیز نشان می دهد که نفت به سادگی در محدوده سه رقمی قرار نمی گیرد.

به گفته این کارشناس انرژی، در ماه‌های اخیر نیز باوجود رشد قابل توجه قیمت نفت ناشی از تهدید تحریم نفت ایران، افت تولید ونزوئلا و کاهش موردی تولید در بسیاری اعضاء اوپک، بازار نفت به سمت تصویر معروف (و شاید محبوب در ایران) دهه 1970 میلادی نرفت. نفت اکنون در محدوده حدود «نصف» رکود بیش از 140دلار نوسان می کند. اما آیا تحریم نفت ایران باعث می شود نفت 70 دلاری به محدوده 100 دلار برسد؟

فروزنده می افزاید: برآورد بازار اکنون این است که حدود 700هزار تا یک میلیون بشکه از نفت ایران تا پایان 2018 از بازار خارج خواهد شد. لذا قیمت‌های فعلی عملا منعکس کننده انتظارات آتی هستند و در این سطح از تحریم، نمی توان انتظار افزایش بیش از 10 دلاری را در قیمت داشت. طبیعتا توان پاسخ گویی اعضا اوپک (عمدتا عربستان) و غیراوپک (عمدتا آمریکا) به تقاضای بازار می تواند این برآورد را تحت تاثیر قرار دهد.

وی در ادامه بیان می‌کند: باوجود این، اگر فشار تحریم باعث شود دو مشتری اصلی (چین و هند) و دو مشتری مهم دیگر (ترکیه و کره جنوبی) کاهش قابل توجهی در واردات نفت ایران دهند، بازار ممکن است به سمت نفت 100 دلاری برود. اما آن نفت 100 دلاری نیز مدت زیادی پایدار نخواهد بود، چراکه انقلاب شیل به نیاز بازار پاسخ خواهد داد. به عبارت دیگر بازار نفت در اثر یک تحول ساختاری، وارد «بحران طولانی مدت» نخواهد شد. با وجود این، کاهش ظرفیت مازاد و عواملی از این دست تاثیر خود را بر Volatility و نیز قیمت خواهند داشت، اما قطعا نه به اندازه ای که معمولا در رسانه های ایران گفته می شود.

به گفته این کارشناس انرژی برای درک اهمیت انقلاب شیل باید در نظر گرفت که پنج سال قبل تولید نفت از هفت ناحیه منتخب نفت آمریکا (که به عنوان نماینده تولید نفت شیل شناخته می شوند) کمتر از 4.1 میلیون بشکه در روز بود و اکنون حدود 7.5 میلیون بشکه در روز است.

علاوه بر این براساس آخرین تخمین اوپک، تولید نفت غیراوپک در 2018 حدود 2.1 میلیون بشکه بیش از 2017 و در 2019 همین میزان بیش از 2018 خواهد بود. دوسوم این افزایش از آمریکا تامین می شود که تقریبا تمام آن مربوط به نفت شیل است.

این در حالی است که به گفته این کارشناس حوزه انرژی، ایران در شرایط عادی حدود 300 تا 400 هزار بشکه در روز میعانات گازی صادر می کند که بیش از نصف آن به کره جنوبی می‌رود و بخشی نیز به امارات متحده عربی. این میعانات در پارس جنوبی همراه با گاز تولید می شوند؛ لذا در شرایطی که گاز اصلی ترین منبع تامین انرژی کشور است و پارس جنوبی منبع اصلی تولید گاز کشور، توقف تولید میعانات گازی به سادگی نفت نیست. چنانکه طی دوران تحریم های پیشین، حدود 60 تا 70 میلیون بشکه محموله روی آب ذخیره شد که اغلب آن میعانات گازی بود.

به نوشته فروزنده: کره جنوبی نصف میعانات گازی خود را از ایران وارد می‌کند و براساس گزارش پلاتس به دنبال دریافت معافیت است. این کشور روی یک بشکه میعانات گازی ایران تخفیف خوبی دریافت می‌کند: حداقل 2.5 دلار در مقایسه با میعانات گنبد شمالی قطر. در مقابل نیز عمده پرداخت ها را به پول محلی یعنی وون انجام می‌دهد. طی دوران تحریم پیشین، کره جنوبی توانست معافیتی به دست آورد، اما به نظر می رسد این بار ماجرا تفاوت اساسی دارد. سوال این است که شرکت های کره ای برای حل مساله تحریم چه می کنند؟

براساس گزارش پلاتس، میزان واردات از ایران در هفت ماه اول امسال حدود 55.79 میلیون بشکه (معادل 310هزار بشکه در روز) بوده است که افت بیش از یک سوم را نشان می‌دهد.

اما در این میان باید توجه داشت که بخشی از افت صادرات میعانات گازی ایران به راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس مربوط می‍شود.

با این حال همچنان گفته می شود که آمریکا نمی تواند صادرات نفت ایران را به صفر برساند، چرا که بسیاری از کشور هایی که با ایران همکاری‌های بلندمدتی را دارند، خرید نفت از ایران را ادامه خواهند داد.

اما در این راستا بلومبرگ گزارش داده که دولت آمریکا در گزارشی داخلی (که به صورت عمومی منتشر نشده) پیش بینی کرده در اوایل نوامبر، صادرات نفت ایران 700 هزار تا یک میلیون بشکه در روز کاهش می یابد. این رقم یعنی اروپا، ژاپن و کره جنوبی صادرات نفت از ایران را تا حد زیادی متوقف خواهند کرد.

هدف آمریکا، کاهش «درآمد نفتی ایران» به صفر عنوان شده که این تعبیر یعنی امکان دارد الزاماً صادرات نفت به صفر نرسد، ولی با روش‌هایی (مثل بلوکه شدن پول نفت یا کاهش دیگر تراکنش های تجاری غیرنفتی) هدف گذاری محقق شود.

در این راستا فروزنده می‌نویسد: در پاسخ به اقدامات آمریکا، ایران تخفیف نفت خود را افزایش داده و قیمت های رسمی نفت سبک برای ماه سپتامبر به مقصد آسیا، به کمترین رقم 14 سال اخیر (در مقایسه با نفت مشابه عربستان سعودی) فروخته خواهد شد. این تخفیف ها در کوتاه مدت موثرند، ولی در میان مدت شاید نه.

منبع: عصر اقتصاد