الهام میرمحمدی 
گفتگوی تجارت‌نیوز با ایمان ناصری، مدیر بخش خاورمیانه شرکت مشاوران بازار نفت اف‌جی‌ای
پیش‌بینی رفتار ایران در معاملات جدید نفتی / ۲ اتفاقی که بازار نفت را متاثر خواهد کرد
ایمان ناصری، مدیر بخش خاورمیانه شرکت FGE معتقد است، تا پایان سال جاری میلادی ایران تنها می‌تواند 400 تا 500 هزار بشکه نفت در روز صادر کند و البته درآمد عایده از این ارسال بسیار کمتر از 500 هزار بشکه در شرایط عادی خواهد بود.
پس از اعمال تحریم‌ها در نوامبر سال 2018، صادرات نفت ایران با کاهش قابل توجهی مواجه شد. اگرچه پنج مشتری کلیدی ایران موفق به دریافت معافیت از سوی مقامات آمریکایی شدند؛ اما این معافیت‌ها در دوم ماه می (دوازدهم اردیبهشت) منقضی شد.
کارشناسان پیش‌بینی‌های متفاوتی در مورد میزان صادرات نفت ایران طی ماه‌های آتی دارند.
بر اساس ارزیابی شرکت مشاوران بازار نفت اف‌جی‌ای (FGE)، صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در ماه آپریل (فروردین-اردیبهشت) حدود 950 هزار بشکه در روز بوده است. این رقم پایین‌ترین سطح صادرات نفت ایران از ابتدای سال 2019 محسوب می‌شود. در ماه مارس (اسفند-فروردین) ایران حدود 1.24 میلیون بشکه نفت در روز صادر کرده است.
نمودار زیر میزان خرید نفت از سوی مشتریان ایران را طی شش ماه گذشته (از ابتدای اجرایی شدن تحریم‌ها) نشان می‌دهد:
اما با پایان معافیت‌ها چه بر سر صادرات نفت ایران می‌آید؟ آیا این کشورها باز هم از ایران نفت خریداری می‌کنند؟ این تصمیم آمریکا چه تاثیری بر بازار نفت دارد؟ ایمان ناصری، مدیر بخش خاورمیانه شرکت مشاوران بازار نفت اف‌جی‌ای (FGE)، در گفتگو با تجارت‌نیوز به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد:
به نظر شما پایان معافیت‌های نفتی چه تاثیری بر میزان صادرات نفت ایران دارد؟
پیش‌بینی ما این است که ایران در نیمه دوم سال جاری میلادی، از جمله ماه می (اردیبهشت-خرداد) حدود 400 تا 500 هزار بشکه نفت در روز صادر کند. البته این‌ها همه بشکه‌های تحریمی هستند؛ یعنی از آنجا که هیچ معافیتی صادر نشده، همه این بشکه‌ها مشمول تحریم‌های آمریکا هستند.
از این میزان حدود 260 هزار بشکه را چین خریداری می‌کند. مجموعه نیمه‌نظامی ژنرونگ سال‌ها پیش و در زمان تحریم‌های پیشین تاسیس شد. این مجموعه از آنجا که فعالیت بین‌المللی ندارد، می‌تواند بدون نگرانی از تحریم‌ها نفت ایران را خریداری کند.
سقفی که دولت برای خریداری نفت از ایران برای این مجموعه مشخص کرده، 200 هزار بشکه در روز است. ممکن است ژنرونگ همین میزان را با توافق دولت وارد کند یا یک‌طرفه تصمیم بگیرد که بیش از این میزان خریداری کند.
بدهی‌های مربوط به سرمایه‌گذاری‌های چین برای توسعه میدان نفتی یادآوران نیز با ارسال حدود 60 تا 100 هزار بشکه نفت خام در روز جبران می‌شود.
بنابراین انتظار ما این است که طی 12 تا 18 ماه آینده، روزانه 260 هزار بشکه نفت به چین صادر شود که 200 هزار بشکه آن به شرکت ژنرونگ و 60 هزار بشکه به شرکت ساینوپک فروخته می‌شود.
از آنجا که فروش محصولات نفتی ایران تحت تحریم‌های آمریکاست، انتظار می‌رود تخفیفهای قابل توجهی به خریداران داده شود.
مابقی هم نفتی است که در سایزهای کوچک‌تر به کشورهای همسایه از جمله پاکستان، هند و ترکیه خواهد رفت.
البته در دور پیشین تحریم‌ها، 60 تا 100 هزار بشکه هم به طور ماهانه به سوریه صادر می‌شد که احتمالا این روند بار دیگر از سر گرفته می‌شود. هفته گذشته محموله‌ای از ایران به سوی سوریه فرستاده شد.
اما نکته مهم این است که به دو دلیل درآمد ایران از فروش این نفت بسیار کمتر از ارزش میزان بشکه‌های ارسالی است.
اول آنکه چون فروش این محصولات تحت تحریم‌های آمریکاست، انتظار می‌رود تخفیفهای قابل توجهی به خریداران داده شود. دیگر اینکه بخشی از این درآمد هیچ‌گاه یا دست‌کم طی دوره تحریم به دست ایران نخواهد رسید.
از سوی دیگر، برخی از این خریداران، نظیر سوریه در حاضر حاضر توانایی پرداخت این هزینه‌ها را ندارند و همچنین بشکه‌هایی که در ازای پرداخت برای توسعه میدان نفتی یادآوران داده می‌شود، درآمدزا نیستند.
به این ترتیب، اگر تصور کنیم که ایران 500 هزار بشکه در روز نفت صادر می‌کند، درآمد عایده از این ارسال بسیار کمتر از 500 هزار بشکه در شرایط عادی خواهد بود.
به نظر شما، آیا عربستان کاهش عرضه ایران ناشی از تحریم‌ها را جبران می‌کند؟ در این شرایط چه تغییری در بازار نفت به وجود می‌آید؟
تصور من این است که عربستان تولید خود را افزایش می‌دهد. این کشور اعلام کرده، خریداران نفت ایران شماره تلفن کمپانی آرامکو را دارند و در صورت نیاز می‌توانند با آن تماس بگیرند.
اما پیش‌بینی قیمت نفت فراتر از مساله افزایش تولید عربستان و جبران کاهش عرضه ایران است. برای ارزیابی بازار نفت باید کل عرضه و تقاضا در بازار جهانی سنجیده شود که عمدتا متغیر است. بنابراین قیمت نفت تنها به کاهش تولید ایران بستگی ندارد. در حال حاضر با کاهش تولید کشور ونزوئلا هم مواجه هستیم.
به‌طور کلی، در مقاطع کوتاه‌مدت و بلندمدت نفت‌های مختلفی از بازار خارج می‌شود و دوباره به بازار باز می‌گردد. به عنوان مثال، طی چند هفته گذشته، ورود میزان قابل توجهی از نفت روسیه به دلیل آلودگی به بازار ممنوع و متوقف شد. این میزان از چندصدهزار بشکه تا یک میلیون بشکه در روز متفاوت بود. از سوی دیگر، در برخی دورهها حدود 300 هزار بشکه از نفت کانادا از بازار خارج می‌شود.
بنابراین تنها حذف شدن نفت ایران و جایگزینی آن از سوی عربستان نیست که تعیین‌کننده قیمت نفت است. کل بازار باید بررسی و میزان ظرفیت مازاد مشخص شود. حتی اگر نفت ایران تحریم نمی‌شد یا معافیت‌ها بار دیگر تمدید می‌شد، عربستان باز هم می‌بایست تولید خود را بنا به مقتضیات بازار در سه‌ماهه سال 2019 افزایش می‌داد.
از آنجا که معافیت‌ها در فصل بهار منقضی شدند، فشار کمتری از نقطه‌نظر تقاضا بر بازار وجود دارد.
خیلی ساده‌انگارانه است که تصور کنیم تنها کاهش تولید و صادرات ایران افزایش قیمت‌ها را به دنبال دارد. از سوی دیگر، تقاضا هم در مقاطع مختلف سال افزایش یا کاهش می‌یابد.
یکی از نکاتی که تحلیلگران اصولا بر آن تاکید می‌کنند این است که آمریکا زمان مناسبی را برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران انتخاب کرده است؛ به این دلیل که در ماه‌های پیش رو فشار از بازار کاسته می‌شود.
تقاضا معمولا در ماه‌های بهار به کمترین میزان خود می‌رسد. عمدتا در برخی کشورها در زمستان و در برخی دیگر از کشورها در تابستان تقاضا افزایش می‌یابد. به همین دلیل بیشتر پالایشگاه‌ها در سراسر جهان دوره تعمیر و نگهداری را در دو فصل بهار یا پاییز انجام می‌دهند.
بنابراین چون معافیت‌ها در فصل بهار منقضی شدند، فشار کمتری از نقطه‌نظر تقاضا بر بازار وجود دارد. به عبارت دیگر با در نظر گرفتن کاهش تولید ایران، بازار سه ماه فرصت دارد تا از نظر عرضه و تقاضا خود را تعدیل کند.
با توجه به همه این عوامل، پیش‌بینی شما از قیمت نفت تا پایان سال 2019 و در بلندمدت چیست؟
بر اساس پیش‌بینی‌های شرکت FGE، قیمت‌ها در سه ماه آینده، یعنی تا ماه آگوست (مرداد-شهریور) روند صعودی خواهد داشت. در این سه ماه از آنجا که تقاضا افزایش می‌یابد، فشار ناشی از خروج نفت ایران از بازار جهانی بیشتر احساس خواهد شد. پیش‌بینی ما از قیمت نفت در این دوره به طور متوسط 75 دلار است.
در سال 2021 به دلیل موج جدید نفت آمریکا که به بازار وارد می‌شود، بازار نفت روند نزولی خواهد داشت.
در سه‌ماهه پایانی سال 2019 اما دو اتفاق می‌افتد. اول آنکه حدود 800 هزار بشکه نفت در روز از آمریکا وارد بازار می‌شود؛ نفتی که در حال حاضر آماده است اما به دلیل نبود خط لوله برای رساندن به پایانه‌های صادراتی به بازار عرضه نشده است. در ماه‌های سپتامبر و اکتبر این خط لوله‌ها عملیاتی می‌شوند.
هم‌زمان با نزدیک شدن به ژانویه 2020 و اجرای استاندارد جدید سازمان بین‌المللی دریانوردی برای کاهش میزان گوگرد موجود در سوخت کشتی‌ها تقاضا افت می‌کند. این مساله موجب می‌شود بالانسی در تقاضا برای محصولات و فرآورده‌ها به وجود بیاید و به همین دلیل پیش‌بینی ما این است که بین آگوست تا دسامبر حدود 10 دلار افت قیمت وجود داشته باشد و قیمت نفت به حدود 65 تا 70 دلار برسد.
در اوایل سال 2020 روند بار دیگر صعودی خواهد بود. اما در سال 2021 به دلیل موج جدید نفت آمریکا که وارد بازار می‌شود از یک‌سو و اجرای تصمیم سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) برای کاهش آلایندگی سوخت‌های دریایی از سوی دیگر بازار بار دیگر روند نزولی به خود خواهد گرفت.
نمودار زیر پیش‌بینی قیمت نفت تا سال 2025 را نشان می‌دهد:
پیش‌بینی قیمت نفت تا سال 2025
نظرات