تغییر کانون بازار نفت

نفت در هفته‌ای که گذشت مانند دو هفته پیش از آن، در مسیر کاهشی معامله شد و سومین هفته منفی بازارهای جهانی طلای سیاه رقم خورد. حال قیمت‌ها نسبت به اوایل ماه جاری میلادی، بیش از ۱۰ درصد کاهش یافته است.

به گزارش تجارت‌نیوز، جنگ تجاری بین آمریکا و چین، رشد موجودی انبارهای نفتی، افت بازارهای سهام، ضعف اقتصاد جهانی به‌خصوص در بازارهای نوظهور، افزایش شاخص دلار به دنبال تداوم سیاست‌های انقباضی در بانک مرکزی آمریکا و ضعف اقتصادی در اتحادیه اروپا همگی سیگنال ضعف تقاضا به بازار نفت مخابره می‌کنند.

اما افت قیمت نفت در هفته‌های اخیر در حالی رقم خورده که کمتر از ۱۰ روز به شروع فاز دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران زمان باقی است و پیش از این انتظار می‌رفت با هرچه نزدیک شدن به زمان شروع تحریم‌ها قیمت نفت رشد بیشتری را تجربه کند. چراکه از میانه‌های آگوست تا اوایل ماه جاری یعنی ظرف ۶ هفته قیمت‌ها رشدی نزدیک به ۲۲ درصد را تجربه کردند؛ مهم‌ترین‌ عامل رشد قابل‌توجه طلای سیاه نگرانی از تحریم نفت ایران عنوان می‌شد.

به‌نظر می‌رسد در هفته‌های اخیر توجه معامله‌گران به موضوع تحریم نفت ایران کاهش یافته و به ضعف سمت تقاضا معطوف شده است.

نزول نفت هم‌راستا با بازارها

روز جمعه نفت برنت ۷۳ سنت رشد کرد و در آخرین معاملات هفته روی رقم ۶۲/ ۷۷ دلار بر بشکه ایستاد. نفت خام آمریکا نیز با افزایش قیمت ۲۶ سنتی به ۲۹/ ۶۷ دلار بر بشکه رسید. با این حال این رشد قیمت به قدری نبود که مانع از افت هفتگی قیمت‌ها شود؛ نفت برنت در طول هفته گذشته افت بیش از ۲ دلاری معادل ۷/ ۲ درصد را تجربه کرد و نفت‌خام شاخص بازار آمریکا نیز ۲/ ۲ درصد کاهش یافت.

یکی از مهم‌ترین دلایل افت قیمت‌ها در هفته گذشته کاهش بازار سهام آمریکا عنوان می‌شود. در هفته گذشته ۸ بازار از ۱۰ بازار اصلی حاضر در شاخص اس‌اند‌پی ۵۰۰، افت کاهش شدیدی را تجربه کردند که بازار انرژی یکی از آنها بود. کاهش بازار سهام آمریکا به دنبال نگرانی از وضعیت اقتصادی این کشور، افزایش نرخ بهره بانکی و جنگ تجاری بین آمریکا و چین رخ داده است.

در این میان افزایش موجودی انبارهای نفتی در این کشور گمانه افت تقاضا را تایید می‌کند. آنطور که آمار منتشر شده از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد، موجودی ذخایر نفتی این کشور برای پنجمین هفته متوالی افزایش یافته است.

این هفته رشد موجودی‌ها حدود ۳/ ۶ میلیون بشکه بوده است. موجودی انبارهای نفتی به ۸/ ۴۲۲ میلیون بشکه رسیده که نسبت به هفته دوم سپتامبر(ماه گذشته میلادی) بیش از ۲۸ میلیون بشکه بیشتر است. رشد موجودی انبارهای نفتی موجب نگرانی از بازگشت مازاد عرضه شده است.

حال قیمت نفت برنت نسبت به اوج قیمتی خود که اوایل ماه جاری به‌دست آورد، بیش از ۸ دلار معادل ۱۰ درصد کاهش یافته است. نفت خام آمریکا نیز بیش از ۸/ ۸ دلار معادل حدود ۱۲ درصد کاهش قیمت را در این بازه زمانی تجربه کرده و بخش مهمی از رشد قیمتی را که ظرف ماه آگوست و سپتامبر بر سر نگرانی از تحریم نفت ایران به‌دست آورده بود، از دست داده است.

افت نفت در آستانه تحریم نفتی ایران

قیمت نفت در حالی این روزها کاهش شدیدی را تجربه می‌کند که کمتر از ۱۰ روز به شروع تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران زمان باقی است. بر اساس دستور‌العمل دولت آمریکا تحریم نفت ایران از ۱۴ آبان آغاز می‌شود. هرچند رسیدن قیمت نفت به حدود ۸۸ دلار بر بشکه در اوایل این ماه به دنبال نگرانی از تحریم نفت ایران رخ داده، اما در حال‌حاضر بازار کمترین توجه را به کاهش عرضه نفت ایران دارد.

این موضوع می‌تواند ریشه در چند عامل داشته باشد. اول اینکه بر خلاف گزارش‌هایی که از سوی برخی موسسات و خبرگزاری‌ها از جمله پلاتس، بلومبرگ و… منتشر می‌شود، برخی منابع از تداوم عرضه نفت ایران در سطوح بالا خبر داده‌اند.

موسسه تانکر ترکرز که سابقه طولانی در ردگیری نفتکش‌ها دارد، چندی پیش اعلام کرد که میزان صادرات نفت ایران بسیار بیشتر از ارقامی است که اعلام می‌شود. بر اساس آمار منتشر شده از سوی این موسسه، صادرات نفت ایران در اوایل ماه جاری میلادی حدود ۲/ ۲ میلیون بشکه در روز بوده است که تنها نشان از کاهش ۱۰ درصدی دارد.

این در حالی است که رویترز میزان صادرات نفت ایران در هفته اول اکتبر را حدود ۳/ ۱ میلیون بشکه در روز اعلام کرده بود. تانکر‌ترکرز، اعلام کرده ایران با انواع روش‌ها، از جمله خاموش کردن سیستم سیگنال ردیابی نفت‌کش‌ها و تعویض محموله‌های کشتی‌ها در نیمه‌راه، مقادیر چشمگیری نفت راهی بازار می‌کند.

اما عامل دیگری که کاهش نگرانی از کاهش عرضه نفت ایران را به دنبال داشته، انتشار اخباری مبنی بر اعطای معافیت به برخی خریداران نفت از سوی دولت ترامپ بوده است. اوایل ماه جاری میلادی خبری مبنی بر بررسی اعطای معافیت به برخی خریداران نفت ایران در دولت آمریکا منتشر شد. نگرانی معامله‌گران از عملی شدن تهدیدهای دولت ترامپ مبنی بر توقف صادرات نفت ایران کاهش یافته است.

در این میان مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا برای تداوم صادرات نفت ایران و ارائه راه‌کارهایی برای وصول پول حاصل از فروش نفت از دیگر عواملی است که نگرانی‌ها را کاهش داده است. اما عامل دیگر، افزایش امیدواری به افزایش عرضه نفت اوپک و جبران کاهش صادرات نفت ایران توسط روسیه و عربستان است.

میزان تولید نفت این کشور در حال‌حاضر حدود ۷/ ۱۰ میلیون بشکه در روز است و مقامات سعودی مدعی هستند که ظرفیت تولید ۱۲ میلیون بشکه در روز را دارند. از سوی دیگر جنجال‌ها و انتقادات از دولت سعودی به دنبال قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر روزنامه واشنگتن‌پست احتمال افزایش تولید نفت عربستان و همراهی این کشور با سیاست‌های آمریکا در بازار نفت را افزایش داده است چراکه به نظر می‌رسد به دنبال انتقادات شدید جهانی از حکومت آل‌سعود، این کشور بیشتر از هر زمان دیگری به حمایت‌های آمریکا و دولت ترامپ نیاز دارد.

با این حال، برخی بر این باورند که ریسک کاهش عرضه نفت ایران همچنان بازار نفت را تهدید می‌کند. به‌طور مثال، جو مک‌مونیگل، رئیس بخش سیاست‌های انرژی در موسسه Hedgeye که کار مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف را انجام می‌دهد، در گزارشی اعلام کرده است «معامله‌گرانی که روی معافیت‌ از تحریم‌ها حساب کرده‌اند، ۱۰ روز دیگر با شوک بزرگی مواجه خواهند شد، چراکه آنها محاسبات غلطی انجام داده‌اند.»

این موسسه بر این باور است که حداقل یک میلیون بشکه از صادرات نفت ایران با آغاز تحریم‌ها از دست خواهد رفت. مک‌مونیگل نوشته است که به دنبال آغاز تحریم‌ها قیمت نفت برنت ۵ دلار افزایش خواهد یافت و تا پایان سال به بیش از ۹۰ دلار بر بشکه خواهد رسید.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد