امتیازات اقتصادی جدید ایران و چین / نفت و گاز در صدر لیست همکاری‌ها

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در اواخر ماه آگوست با هدف به‌روزرسانی توافقنامه‌ای که در سال 2016 میان دو کشور امضا شده بود، با همتای چینی خود در پکن دیدار و گفتگو کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از نشریه پترولیوم اکونومیست ، از مهم‌ترین موارد توافقنامه جدید این است که چین قصد دارد 280 میلیارد دلار در بخش‌های نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کند. احتمالا بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری طی پنج سال ابتدایی اجرای قرارداد انجام می‌شود و مابقی آن در مراحل پنج‌ساله بعدی به صنعت نفت و گاز ایران تزریق خواهد شد.

چینی‌ها همچنین قرار است سرمایه‌گذاری به ارزش 120 میلیارد دلار برای توسعه زیرساخت‌های تولید و حمل‌ونقل در ایران انجام دهند. بخش اعظم این سرمایه‌گذاری هم در پنج سال ابتدایی اجرای قرارداد صورت می‌گیرد.

از جمله مزایای این توافقنامه این است که شرکت‌های چینی برای حضور در طرح‌های توسعه میادین جدید، قدیمی و نیمه‌کاره اولویت خواهند داشت.

همچنین اولویت برای حضور در پروژه‌های پتروشیمی از جمله حوزه فناوری و سیستم‌ها، مواد اولیه فرایند و پرسنل مورد نیاز برای انجام این پروژه‌ها با چینی‌هاست.

به گفته یک مقام ایرانی، پنج هزار پرسنل چینی برای محافظت از منافع این کشور وارد ایران خواهند شد. همچنین نیروی کار ایرانی و تجهیزات برای انتقال نفت و گاز و محصولات پتروشیمی به چین منتقل می‌شوند.

بر اساس توافقنامه جدید چین می‌تواند بخشی از تولیدات نفت، گاز و پتروشیمی ایران را با تخفیف 12 درصد بر مبنای قیمت متوسط شش ماهه خریداری کند. این کشور همچنین می‌تواند مبلغ محصولات خریداری‌شده را با دو سال تاخیر پرداخت کند.

در عین حال، قرار نیست در این مبادلات از دلار آمریکا استفاده شود و تمامی مبالغ به یوان چین یا دیگر ارزها پرداخت می‌شود.

همچنین گفته شده، دست‌کم یک شرکت روسی می‌تواند در توافق میان ایران و چین حضور یافته و از مزیت خرید محصولات نفتی و گازی بهره‌مند شود.

این توافقنامه چه مزایایی برای ایران دارد؟

انتظار می‌رود از امضای این توافقنامه سه دستاورد نصیب ایران شود. اول آنکه چین یکی از پنج کشوری است که عضویت دائم شورای امنیت را دارد. روسیه نیز در کنار ایالات متحده آمریکا، انگلیس و فرانسه در شورای امنیت دارای کرسی است.

بنابراین برای جلوگیری از اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران یا بازگرداندن احتمالی ایالات متحده به میز مذاکره، ایران اکنون دو رای از پنج رای شورای امنیت را در اختیار دارد.

حضور غیرمنتظره محمدجواد ظریف در اجلاس گروه هفت فرانسه نیز نشان‌دهنده این موضوع است که شاید یک عضور دیگر شورای امنیت هم به سوی ایران متمایل شده باشد.

دومین مزیت این توافقنامه برای ایران تسریع تولید نفت از سه میدان اصلی این کشور است. چین توافق کرده تا روند توسعه یکی از مهم‌ترین میادین گازی ایران، فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی را سرعت ببخشد.

شرکت ملی نفت چین (CNPC) یکی از سه شرکت بزرگ نفتی در چین است و در حال حاضر 30 درصد از سهم پروژه توسعه میدان گازی پارس جنوبی را در اختیار دارد.

این در حالی است که به دنبال تحریم‌های آمریکا شرکت توتال فرانسه از سهم 50.1 درصدی خود در این پروژه دست کشید و توافق خود را با ایران کرد.

بر اساس این توافقنامه، چین همچنین قرار است تا تولید نفت میدان نفتی غرب کارون -شامل میدان آزادگان شمالی و میدان یادآوران- را تا سال 2020 به 500 هزار بشکه در روز افزایش دهد.

شرکت ملی نفت چین در میدان نفتی آزادگان شمالی و شرکت ساینوپک در میدان یادآوران فعالیت می‌کنند.

به گفته یک مقام ایرانی، با هر یک درصد افزایشِ سهم از برداشت از این میادین، درآمدی 34 میلیارد دلاری برای ایران ایجاد می‌شود.

در نهایت، مزیت سوم برای ایران این است که اگرچه آمریکا معافیت‌های چین را تمدید نکرده، اما این کشور متعهد شده تا خرید نفت از ایران را افزایش دهد.

به نوشته این نشریه انگلیسی، آمار و ارقام منتشرشده از سوی گمرک چین نشان می‌دهد که این کشور در ماه جولای (تیر-مرداد)، 925 هزار بشکه نفت از ایران وارد کرد که این رقم در مقایسه با ماه قبل از آن رشدی 4.7 درصدی داشته است.

به گفته یک منبع آگاه ایرانی، آمار واقعی از این رقم هم بیشتر است؛ چرا که بخشی از بشکه‌های نفت ایران در انبارهای چین ذخیره شده و بدون عبور از گمرک به‌عنوان بخشی از ذخایر استراتژیک نفتی چین محسوب می‌شود.