جایی برای جبران یک عقب‌ماندگی تاریخی

صحبت از عناصر نادر خاکی در حوزه معدن، یعنی دسترسی به ذخایری که به میزان کم، ارزش بالایی در حوزه ذخایر زیرزمینی دارند و بر خلاف دیگر مواد معدنی پرمصرف مانند سنگ آهن که خرید‌و‌فروش آنها در مقیاس چند هزار تن صورت می‌گیرد، عناصر نادر خاکی با مقیاس کیلوگرم جابجا می‌شوند.

به گزارش تجارت‌نیوز ، ایران به عنوان کشوری که از نعمت‌های پر شمار طبیعی برخوردار است، در منابع زیرزمینی خود در کنار نفت و گاز از ذخایر معدنی نیز بهره‌مند است که بخشی از آن را همین ذخایر عناصر نادر خاکی تشکیل می‌دهند ولی گفته می‌شود که برخلاف برخی محصولات معدنی مانند زغال سنگ، هم در تکنولوژی استخراج و استحصال و هم در سابقه ورود به بحث عناصر خاکی دچار یک عقب ماندگی تاریخی هستیم.

در حالی‌که تلاش می‌شود این عقب ماندگی با بهره‌مندی از تجارب برخی کشورهای خارجی صاحب دانش در حوزه معدن و صنایع معدنی و انتقال تکنولوژی جبران شود، تحقیقات داخلی برای دستیابی به تکنولوژی بومی در این زمینه نیز آغاز شده و واحدهایی به دنبال جبران فاصله تاریخی ایران برای بهره مندی از این موهبت الهی هستند.

قلب تپنده دستیابی به تکنولوژی‌های بومی فرآوری محصولات معدنی، مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران است که در فاصله ۶۰ کیلومتری غرب تهران قرار دارد. انجام تحقیقات کاربردی برای مواد معدنی، اجرای تحقیقات کاربردی مواد معدنی به منظور تبدیل مواد معدنی استخراج شده در معادن به مواد قابل مصرف در صنعت، ارائه مشاوره‌های فنی و راه حل و افراد فعال در حوزه معدن و صنایع معدنی و انجام پروژه‌های مربوط به مطالعات امکان سنجی در زمینه فرآوری مواد معدنی از جمله موارد فعالیت این مرکز است.

به نظر می‌رسد شاید مهمترین طرح‌های دنبال شده در این مرکز در چند سال اخیر مطرح شده باشد که از جمله آنها طرح فرآوری عناصر نادر خاکی و واحدهای سیار فرآوری معادن بوده است.

دیگر حوزه مهمی که در بحث معدن مورد پردازش قرار گرفته، دسترسی به واحدهای فرآوری موبایل کوچک سیار است که فرایند فراوری محصولات معدنی را به صورت کم جا و قابل جابجایی در اختیار معادن کوچک و متوسط که ظرفیت آنها به حدی نیست که صرفه اقتصادی برای احداث واحدهای استاندارد معمولی را داشته باشند، می‌گذارد.

مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران طرح پایلوت واحدهای موبایل را در دست اجرا دارد و در برخی محصولات مانند فلز روی توانسته به نتیجه مطلوب برساند. به نحوی که به گفته یکی از مهندسین این مرکز، دو واحد سیار روی ساخته شده توسط این مجموعه از طرف مجتمع سرب روی جاجرم سفارش داده شده است.

موضوع واحدهای کوچک و موبایل پیش از این در سیاست‌های بالادستی معدن توسط مدیران ارشد مطرح شده بود و در آن بحث اشتغال و توسعه موقعیت‌های شغلی با نگاه به راه اندازی معادن کوچک و متوسط به طور جدی مورد توجه قرار گرفته بود.

غلامرضا ملاطاهری -مدیر مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی- در بازدیدی که اصحاب رسانه از این مجتمع داشتند، موضوع واحدهای سیار را به عنوان یکی از سه طرح برتر سال‌های گذشته این مرکز دانست و گفت: این موضوع مورد مطالعه متخصصان قرار گرفته و قرار است در سال آینده تست پایلوت آنها به انجام برسد.

اما در این میان به نظر می‌رسد حمایت و اعتماد واحدهای داخلی به این مرکز تحقیقات می‌تواند موجب شکوفایی دانش داخلی حوزه معدن و صنایع معدنی شود، همانگونه که پیش از این صنایع فولاد با اعتماد به محصول شرکت ایرانی MME مستقر در آلمان منجر به دستیابی به روش تولید آهن اسفنجی ایرانی با نامه پرد (PERED) شد و ایران در صف کشورهای انگشت شمار دارای تکنولوژی تولید آهن اسفنجی در جهان قرار گرفت.

منبع: ایسنا