فرصت استثنایی کمربند معدنی پاکستان-یوگسلاوی برای ایران

قرار گرفتن سیستان و بلوچستان در کمربند فلزایی و معدنی جهان که از یوگسلاوی تا پاکستان ادامه دارد باعث شده تا این استان از ذخایرمعدنی نظیر کرومیت، مس، منگنز، سرب و روی، قلع، تنگستن، آنتی موان، طلا و کانسارهای، تالک، منیزیت، گل سفید، سیلیس، فلدسپات، کائولن و سنگ­های ساختمانی بویژه گرانیت برخوردار باشد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، استان سیستان و بلوچستان با داشتن 10 میلیارد تن ذخایر قطعی و 20 میلیارد تن ذخایر احتمالی، 5 درصد ذخایر معدنی کشور را در خود جای داده است. در این استان سالانه بطور متوسط 3 و نیم میلیون تن مواد معدنی استخراج می‌شود که این مقدار فقط 3 درصد مواد معدنی استخراجی کشور را شامل می‌شود.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان ­وبلوچستان در این رابطه گفته است: تا کنون 348 معدن در این استان کشف شده که 217 مورد آن فعال، 9 معدن در حال تجهیز و بقیه نیمه فعال هستند. وی ادامه داد: 28/73 درصد از معادن سیستان و بلوچستان را مصالح ساختمانی و سنگ‌های تزیینی و نما تشکیل می‌دهند و این بخش در سیستان و بلوچستان زمینه اشتغال 6 هزار و 2 نفر را فراهم کرده است.

به رغم وجود این ظرفیت در سیستان و بلوچستان به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب، این استان همچنان در زمره استان‌های محروم کشور قرار دارد. از جمله مهم‌ترین این زیرساخت‌ها، موضوع حمل‌ونقل بویژه حمل‌ونقل ریلی است، چراکه اولین مرحله پس از استخراج مواد معدنی، انتقال آن به مراکز فرآوری و سپس عرضه به بازارهای مصرف است.

حجیم و سنگین بودن این مواد سبب شده تا بهترین شیوه برای حمل آن استفاده از راه‌آهن باشد، زیرساختی که فقدان آن در شرق کشور بیش از مناطق دیگر احساس می‌شود.

راه‌آهن چابهار ـ سرخس به عنوان اصلی‌ترین اولویت زیرساختی شرق کشور علاوه بر کسب منافع ملی حاصل از درآمدهای ترانزیتی، تاثیر مستقیمی بر اشتغال زایی و پیشرفت اقتصادی این منطقه از کشور خواهد داشت.

این محور ریلی چابهار ـ سرخس از 2 قطعه اصلی تشکیل‌ شده؛ قطعه اول آن از چابهار تا زاهدان، امکان اتصال چابهار به شبکه ریلی و قطعه دوم آن، امکان اتصال زاهدان به بیرجند و نهایتا اتصال به سرخس را فراهم می‌کند.

عملیات عمرانی قطعه اول با طول 580 کیلومتر، از سال 89 وارد فاز اجرایی شده و هم‌اکنون پس از گذشت 8 سال از شروع پروژه دارای پیشرفتی کمتر از 35 درصد است.

بنا بر لایحه بودجه 97 تنها 100 میلیارد تومان برای تکمیل ساخت این محور ریلی در سال 97 در نظر گرفته شده؛ این در حالی است که وزیر راه و شهرسازی اعتبار موردنیاز برای تکمیل این محور را 4 هزار و 100 میلیارد تومان بیان کرده بود. به‌عبارت‌دیگر دولت تنها 2.5 درصد بودجه موردنیاز این پروژه را برای تخصیص سال 97 در نظر گرفته است. این درحالی است که در طول 8 سال گذشته کمتر از 500 میلیارد تومان از محل بودجه برای این پروژه تخصیص یافته و وزیر راه و شهرسازی قول اتمام این پروژه را تا سال پایان دولت در سال 1400 داده است.

ادامه شیوه تزریق قطره‌چکانی بودجه به این پروژه راهبردی دلیلی بر فرصت سوزی جهت فعال‌سازی ظرفیت‌های اقتصادی شرق کشور به‌خصوص استان سیستان­ وبلوچستان است. بر این اساس وزارت راه و شهرسازی باید در زمینه استفاده از سایر روش‌های تأمین منابع مالی برای این پروژه به‌خصوص با مشارکت بخش غیردولتی اقدام کند.

یکی از روش‌های مؤثر در حل تأمین مالی این قبیل پروژه‌ها استفاده از ظرفیت بخش غیردولتی در قالب مشارکت عمومی ـ خصوصی (PPP) است. با استفاده از این روش می‌توان بسیاری از پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی را که حجم بالای سرمایه‌گذاری نیاز دارند، تأمین مالی کرد.

از جمله روش‌های تضمین سرمایه‌گذاری جهت ساخت این محور ترانزیتی، واگذاری بخشی از معادن غیرفعال شرق کشور به سرمایه‌گذار است؛ به این ترتیب علاوه بر فعال شدن ظرفیت معدنی شرق کشور، صاحب خط نیز می‌تواند علاوه بر اخذ حق دسترسی از عبور کالای ترانزیتی و داخلی، از عواید حاصل از استخراج مواد معدنی نیز بهره‌مند شود و اینچنین ریسک سرمایه‌گذاری در این پروژه را به حداقل برساند.

منبع: تسنیم