کارنامه تجارت ایران در چهار ماه نخست سال ۱۳۹۷ بررسی شد

بیلان تجاری کشور در چهارماه نخست سال 1397 نشان‌دهنده آن است که صادرات غیرنفتی کشور در این دوره، با وجود برخی تلاطمات اقتصادی، افزایش یافته است.

به گزارش تجارت‌نیوز، بر اساس آمار منتشر شده توسط سازمان توسعه تجارت ایران، صادرات غیر نفتی ایران در این بازه زمانی، از نظر وزنی حدود 37 میلیون و 400 هزارتن و از نظر ارزش حدود 15 میلیارد و 450 میلیون دلار بوده که در قیاس با مدت مشابه سال گذشته، از نظر وزنی افتی 0.8 درصدی و از نظر ارزشی، رشدی 14.7 درصدی را شاهد بوده است.

به این ترتیب، به نظر می‌رسد اصل عمومی افزایش توان صادراتی کشورها به دلیل کاهش ارزش پول ملی آنها، در همین مدت زمان کوتاه کارنامه صادراتی ایران اثر گذاشته است. همین همبستگی منطقی در مورد مجموع صادرات اقلام عمده صنعتی و معدنی هم قابل مشاهده است. در مورد این گروه کالایی، صادرات ایران در چهارماه نخست سال جاری در قیاس با مدت مشابه سال 1396، از نظر وزنی تنها حدود 2 درصد رشد داشته، حال آنکه از نظر ارزش، رشدی معادل 16.3 درصد را تجربه کرده است.

این در حالی است که طی مدت مورد اشاره، مجموع واردات ایران از 20 شریک نخست وارداتی کشور، رشد معادل 5 درصد از نظر وزنی را شاهد بوده، حال آنکه حدود 2.5 درصد از نظر ارزش افت داشته است.

به این ترتیب، به نظر می‌رسد در مورد واردات، صرفا ترکیب سبد وارداتی کشور دستخوش تغییر شده است. از سوی مقابل اما صادرات میعانات گازی کشور به عنوان یکی از گروه‌های کالایی عمده در سبد صادراتی کشور، در بازه زمانی چهارماهه نخست سال جاری در قیاس با مدت مشابه سال 1396، از نظر وزنی حدود 16 درصد و از نظر ارزش حدود 37 درصد افت را تجربه کرده که در نوع خود قابل توجه است.

مُهر دلار بر صادرات غیرنفتی

صادرات غیرنفتی کشور طی چهار ماهه نخست سال 1397، از نظر وزنی حدود 37 میلیون و 400 هزارتن و از نظر ارزش حدود 15 میلیارد و 450 میلیون دلار بوده است. این میزان صادرات در قیاس با مدت مشابه سال گذشته، از نظر وزنی کاهشی برابر با 0.8 درصد را شاهد بوده و البته از نظر ارزشی، حدود 14.7 درصد افزایش داشته است. در چهار ماهه ابتدایی سال 1396، صادرات غیر نفتی کشور حدود 37 میلیون و 680 هزار تن وزن و ارزشی معادل 13 میلیارد و 470 میلیون دلار داشته است.

صادرات غیر نفتی ایران به تفکیک بخش‌های عمده اما نشان‌دهنده سهم بالای محصولات وابسته به نفت، در سبد صادرات غیرنفتی ایران است. بر این اساس، میعانات گازی، بیشترین سهم را از صادرات غیر نفتی ایران در چهار ماهه نخست سال جاری داشته‌اند. در این مدت، ایران حدود سه میلیون و 580 هزار تن میعانات گازی، به ارزش حدود یک میلیارد و 860 میلیون دلار صادر کرده است.

صادرات میعانات گازی از مبدأ ایران در مدت مورد اشاره اما در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال 1396، کاهشی معادل 37 درصد از نظر وزن و 16 درصد از نظر ارزش را شاهد بوده است. صادرات محصولات پتروشیمی نیز در چهارماهه نخست سال 1397، از نظر وزنی معادل حدود 8 میلیون و 780 هزار تن و از نظر ارزش معادل حدود 4 میلیارد و 640 میلیون دلار بوده است.

صادرات این گروه کالایی در مدت مورد اشاره، در قیاس با مدت مشابه در سال 1396، از نظر وزنی افتی معادل 8 درصد و از نظر ارزش رشدی معادل 0.9 درصد را تجربه کرده است.

سایر کالاهای موجود در سبد صادرات غیر نفتی ایران در چهارماهه نخست سال جاری، بر روی هم حدود 25 میلیون تن وزن و حدود 8 میلیارد و 940 میلیون دلار ارزش داشته‌اند که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، از نظر وزنی رشدی 11 درصدی و از نظر ارزشی نیز رشدی 35 درصدی را شاهد بوده است.

عملکرد صادرات محصولات صنعتی و معدنی

صادرات اقلام عمده پایه نفتی در دوره چهار ماهه نخست سال 1397، از نظر وزنی حدود یک میلیون و 450 هزار تن و از نظر ارزش حدود 337 میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، از نظر وزنی حدود 16 درصد و از نظر ارزش حدود 20 درصد افزایش را نشان می‌دهد. صادرات اقلام عمده شیمیایی طی این مدت نیز حدود 353 هزار تن بوده که از نظر ارزش، حدود 700 میلیون دلار برای کشور عایدی داشته است.

در بخش محصولات صنعتی اما صادرات لوازم خانگی در مدت مورد اشاره، حدود 39 هزار و 400 تن بوده که رقمی در حدود 120 میلیون دلار برای کشور ارزآوری داشته است. صادرات محصولات فلزی طی این مدت نیز برابر با 141 هزار تن بوده که میزان ارزآوری آن در حدود 230 میلیون دلار بوده است. صادرات این گروه کالایی در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال 1396، از نظر وزنی رشدی معادل 71 درصد و از نظر ارزش نیز رشدی برابر با 32.6 درصد را شاهد بوده است.

صادرات اقلام عمده معدنی فلزی در چهار ماهه ابتدایی سال جاری، حدود 7 میلیون و 750 هزار تن بوده که ارزشی معادل حدود 2 میلیارد و 230 میلیون دلار داشته است. صادرات این گروه کالایی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، از نظر وزنی 9 درصد کاهش را تجربه کرده و از نظر ارزش رشدی 35 درصدی را شاهد بوده است.

صادرات ماشین آلات و تجهیزات فلزی در دوره چهارماهه نخست سال جاری، از نظر وزنی 26 هزار تن و از نظر ارزشی نیز حدود 86 میلیون دلار بوده است. صادرات این گروه کالایی در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، از نظر وزن و ارزش شاهد افت بوده است: افتی 3 درصدی از نظر وزن اقلام صادراتی و افتی 57 درصدی از نظر ارزش این اقلام.

این در حالی است که جمع صادرات کل اقلام عمده صنعتی و معدنی در طول دوره چهارماهه نخست سال 1397، از نظر وزنی معادل 25 میلیون و 560 هزار تن و از نظر ارزشی حدود 9 میلیارد و 790 میلیون دلار بوده است. در قیاس با مدت مشابه سال 1396، مجموع صادرات اقلام عمده صنعتی و معدنی از مبدأ ایران حدود 2 درصد رشد وزنی و 16.3 درصد نیز رشد از نظر ارزش را شاهد بوده است.

صادرات محصولات کشاورزی-تبدیلی

صادرات محصولات کشاورزی-تبدیلی در دوره چهارماهه ابتدایی سال جاری اما در مورد عمده محصولات این گروه، شاهد رشد بوده است. به عنوان نمونه، صادرات محصولات حیوانی در مدت زمان مورد اشاره، حدود 130 هزار تن وزن و حدود 220 میلیون دلار ارزآوری داشته که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، رشد 22 درصدی از نظر وزنی و رشد 30 درصدی از نظر ارزش را شاهد بوده است.

این در حالی است که صادرات میوه و تره بار نیز در همین مدت، حدود یک میلیون و 300 هزار تن از نظر وزنی و حدود 400 میلیون دلار از نظر ارزش بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، حدود 60 درصد از نظر وزن و حدود 94 درصد از نظر ارزش رشد داشته است.

طی دوره چهارماهه نخست سال جاری، صنایع تبدیلی حدود 280 هزار تن صادرات به ارزش حدود 400 میلیون دلار را شاهد بوده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، رشد 23 درصدی از نظر وزنی و رشد 29 درصدی از نظر ارزش را شاهد بوده است.

صادرات شیرینی و شکلات در این دوره زمانی نیز توام با رشد از نظر وزن و ارزش بوده است. صادرات این گروه کالایی در دوره چهارماهه نخست سال 1397، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشدی 18 درصدی از نظر وزن و رشدی 30 درصدی نیز از نظر ارزش را شاهد بوده است. صادرات لبنیات در این مدت، حدود 109 هزار تن به ارزش حدود 160 میلیون دلار بوده است.

که البته از نظر وزنی و ارزش در قیاس با مدت مشابه در سال گذشته، شاهد افت قابل توجهی بوده است: 26 درصد افت از نظر وزنی و 34 درصد افت از نظر ارزش. مجموع صادرات ایران گروه کالایی در دوره چهارماهه نخست سال 1397، حدود 2 میلیون و 240 هزار تن و به ارزش حدود یک میلیارد و 920 میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال گذشته، رشدی 36 درصدی از نظر وزنی و رشدی 21 درصدی از نظر ارزش را شاهد بوده است.

شرکای تجاری ایران در آینه آمار

حجم صادرات غیر نفتی ایران به 20 شریک تجاری نخست خود در دوره چهارماهه نخست سال 1397، از نظر وزنی معادل حدود 34 میلیون و 300 میلیون تن و از نظر ارزشی حدود 14 میلیارد و 100 میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال گذشته، از نظر وزنی افتی معادل 3 درصد و از نظر ارزشی رشدی معادل 14 درصد را تجربه کرده است.

این مقایسه احتمالا نشان‌دهنده این اصل عمومی است که با افت ارزش واحد پول ملی در مقابل دلار، توان صادراتی کشورها افزایش پیدا می‌کند. در ایران نیز به دلیل کاهش شدید ارزش ریال در برابر دلار در طول ماه‌های گذشته، با وجود کاهش وزن اقلام صادراتی، ارزش دلاری این اقلام شاهد افزایش بوده است.

صادرات به 20 کشور نخست در فهرست مقاصد صادراتی ایران، حدود 91 درصد از مجموع تمام صادرات غیر نفتی ایران را در مدت زمان مورد اشاره، شامل می‌شود. چین نخستین مقصد صادراتی اقلام غیر نفتی ایران است.

ایران در چهار ماه نخست سال 1397 حدود 9 میلیون تن کالا به ارزش حدود 3 میلیارد دلار به این کشور صادر کرده که هر چند از نظر وزنی در قیاس با مدت مشابه سال 1396، افتی معادل 12 درصد را شاهد بوده، از نظر ارزش رشدی 8 درصدی را به ثبت رسانده است. امارات متحده عربی نیز به سیاق سال‌های گذشته، در ردیف مهم‌ترین شرکای تجاری ایران قرار دارد.

حجم صادرات غیر نفتی ایران به این کشور حاشیه خلیج فارس در چهارماهه نخست سال جاری، حدود 6 میلیون و 150 هزار تن و به ارزش حدود 2 میلیارد و 800 میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، افتی یک درصدی از نظر وزن و البته رشدی 32 درصدی از نظر ارزش را نشان می‌دهد. عراق، افغانستان، کره جنوبی، هند، ترکیه، پاکستان، تایلند و عمان، 10 مقصد نخست صادرات اقلام غیر نفتی ایران هستند.

ایتالیا در رتبه سیزدهم و آلمان در رتبه بیستم، تنها کشورهای اروپایی حاضر در فهرست 20 مقصد صادراتی ایران در دوره چهارماهه نخست سال جاری بوده‌اند.

مشابه مورد صادرات، چین نخستین شریک ایران در زمینه واردات کالا هم هست. ایران در طول دوره چهارماهه نخست سال جاری حدود یک میلیون و 190 هزار تن کالا به ارزش حدود 3 میلیارد و 890 میلیون دلار از این کشور وارد کرده که در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال گذشته، از نظر وزنی حدود 8 درصد افت و از نظر ارزشی رشدی 11 درصدی را شاهد بوده است. کاهش وزن اقلام وارد شده در مقایسه با افزایش هزینه دلاری آنها را نیز می‌توان به کاهش ارزش ریال در برابر دلار در مدت مورد اشاره ربط داد.

امارات متحده عربی دومین شریک ایران در زمینه واردات است. حجم واردات ایران از این کشور در مدت زمان مورد اشاره، حدود یک میلیون و 480 هزار تن و به ارزش حدود 2 میلیارد و 170 میلیون دلار بوده است. جایگاه‌های سوم تا دهم شرکای ایران در زمینه واردات نیز به ترتیب در اختیار کره جنوبی، هند، آلمان، ترکیه، سویس، فدراسیون روسیه، هلند و سنگاپور است.

جمع کالاهای وارداتی ایران از 20 کشور نخست در فهرست شرکای وارداتی ایران، حدود 10 میلیون و 240 هزار تن به ارزش حدود 13 میلیارد و 740 میلیون دلار است که در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال گذشته، حدود 5 درصد از نظر وزنی رشد داشته اما شاهد افت 2.5 درصدی از نظر ارزش بوده است. این در حالی است که واردات ایران از 20 کشور مورد اشاره در این فهرست، در مجموع حدود 90 درصد از کل واردات کشور را تشکیل می‌دهد.

منبع: تعادل