قاچاق ۳ میلیارد دلاری پوشاک در ایران/ اعتراض تولیدکنندگان به تعدد مناطق آزاد

به گزارش تجارت‌نیوز ، برخی فعالان صنعت نساجی گردش مالی قاچاق پوشاک در ایران را تا سه میلیارد دلار تخمین می‌زنند. رقمی که در تاریخ فعالیت این صنعت در ایران یک رکورد به حساب می‌آید. در حالی که از سی‌ام خرداد 1397 واردات پوشاک به ایران ممنوع اعلام شد، اما همچنان فروشندگان بوتیک‌ها برای جلب مشتری و تبلیغ محصول خود آن را خارجی جا می‌زنند.

این محصولات حتی اگر تولید داخل باشند، در کارگاه‌ها برچسب خارجی می‌خورند تا هم با فرهنگ خرید تطابق پیدا کنند و هم با قیمت بالاتری عرضه شوند. البته مشتریان باید خوش‌شانس باشند که زیر مارک‌های خارجی، جنس ایرانی به دستشان برسد؛ بیشتر پوشاکی که به چنین سرنوشتی دچار می‌شوند از پاکستان و بنگلادش به ایران رسیده‌اند و سپس با مارک‌های معروف دنیا تزئین شده‌اند.

در این بین برخی هم در بزرگ‌ترین پاساژها و مراکز خرید کشور نمایندگی برندهای خارجی پوشاک، به‌ویژه برندهای ترک را زده‌اند و به‌راحتی در کشور فعالیت دارند.

چنین شرایطی باعث شده تا برخی از فعالان این صنعت حجم قاچاق پوشاک را در بازار تا 70 درصد تخمین بزنند. در حالی که گروهی از تولیدکنندگان مناطق آزاد را دریچه ورود پوشاک قاچاق به ایران می‌دانند، اما دولت و مجلس همچنان درصدد افزایش تعداد این مناطق هستند.

البته باید توجه داشت که تمام تقصیر را نمی‌توان متوجه مناطق آزاد دانست. چراکه قاچاق پوشاک مبادی دیگری دارد که ازجمله آن می‌توان به ورود مسافری آن و قاچاق کالای استوک از برخی مرزهای کشور اشاره کرد.

با این حال سعید جلالی قدیری، دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، اخیراً طی نامه‌ای راه‌اندازی مناطق آزاد مازندران، سرخس و دوغارون را در مغایرت با حمایت از تولید، دانسته است.

تسهیل قاچاق پوشاک با اهداف انتخاباتی

مجید افتخاری، عضو هیئت مدیره اتحادیه تولید و صادرات پوشاک ایران، در گفتگو با تجارت‌نیوز با بیان اینکه معمولا با نزدیک شدن به انتخابات مجلس، نماینده‌های مجلس برای نشان دادن عملکرد خود به دنبال ایجاد مناطق آزاد می‌روند، گفت: منطقه آزاد ممکن است برای همان مناطق اشنغال ایجاد کند. هرچند نمونه‌هایی هم وجود دارد که نشان می‌دهد مشکلاتی که مناطق آزاد برای کسبه بومی ایجاد می‌کند بیشتر از محاسن آن بوده است.

وی با بیان اینکه افزایش بی‌رویه مناطق آزاد در اقتصاد کشور اختلال ایجاد می‌کند، اظهار کرد: مبنای مناطق آزاد، مبنای صادراتی بود، اما در سال‌های اخیر مناطق تبدیل به درگاه واردات کشور شده و اغلب این واردات هم غیرقانونی و غیرمجاز است. بنابراین در شرایطی که نتوانستیم مناطق آزاد را ساماندهی کنیم، افزایش آن‌ها منجر به از بین رفتن اشتغال می‌شود.

او با بیان اینکه قاچاقچیان کالاهای خود را به نزدیک‌ترین منطقه آزاد وارد و از آنجا در نقاط مختلف کشور توزیع می‌‌کنند، توضیح داد: هیچ نظارتی بر خروج کالا از مناطق آزاد و نسبت آن با واردات منطقه وجود ندارد.

افتخاری افزود: عده‌ای معتقدند مناطق آزاد برای تسهیل واردات مواد اولیه و حمایت از تولید در آن مناطق راه‌اندازی می‌شوند، اما باید بررسی کرد در این مناطق منابع انسانی و امکانات وجود دارد یا نه. در کل مفهوم حمایت از تولید تبدیل به طنز شده و دولت‌ها به جز ضربه زدن به تولید در این چند سال انجام نداده‌اند. به‌عنوان مثال در تابستان واحدهای تولیدی دو روز در هفته برق ندارند. اگر امکان تامین برق و گاز در تابستان و زمستان وجود ندارد، پس حمایت از تولید چه معنایی می‌دهد؟

این فعال صنعت پوشاک ادامه داد: برخی تولیدکنندگان هم موتور برق تهیه می‌کنند، اما امکان تامین گازوئیل وجود ندارد، پس حمایت از تولید در این شرایط طنز است. تولیدکننده راهبردی مبنی بر حمایت از تولید احساس نمی‌کند‌.

رکوردزنی قاچاق پوشاک

افتخاری با بیان اینکه حجم قاچاق پوشاک در بدترین شرایط تاریخ کشور است، تأکید کرد: در تاریخ سابقه این حجم قاچاق پوشاک وجود نداشته است. بخش قابل توجهی از این پوشاک هم به صورت استوک کیلویی وارد می‌شود که تولیدکنندگان امکان رقابت با آن را ندارند. برآورد می‌شود در بازار کل کشور بیش از سه میلیارد دلار پوشاک قاچاق وجود دارد، اما ستاد مقابله با قاچاق کالا و ارز اعدادی دور از واقعیت اعلام می‌کند.

وی با بیان اینکه مناطق آزاد برای عده‌ای مزیت ایجاد می‌کند که سایرین از آن محروم هستند، تصریح کرد: حداقل واردات برخی اقلام که حجم قاچاق بالا دارند باید در مناطق آزاد ممنوع شود. اما در حال حاضر واردات پوشاک به این مناطق آزاد است. مسافر هم تا سقف ۸۰ دلار می‌تواند کالا از مناطق آزاد خارج و به شهرهای دیگر منتقل کند که نظارتی بر آن نیست.

عضو هیئت مدیره اتحادیه تولید و صادرات پوشاک ایران با بیان اینکه تولیدکنندگان با افزایش مناطق آزاد مخالف‌اند، گفت: تعداد مناطق آزاد در کشور به نسبت سایر کشورها خیلی بالا است و افزایش این مناطق معمولا حربه انتخاباتی است. بعضا بومی‌ها به دلیل افزایش قیمت زمین از این موضوع استقبال می‌کنند، اما به دلیل بالا رفتن هزینه‌های زندگی، طبقات پایین دچار مشکل می‌شوند.

وی افزود: برخی افراد هم با اهداف دیگر در مناطق آزاد واحد تولیدی پوشاک تاسیس می‌کنند. برای مثال مجوز تولید دریافت می‌کنند، اما کالای دوخته شده وارد و با تغییرات جزئی آن‌ها را در کشور توزیع و ادعا می‌کنند کالا تولید داخل است.

گفتنی است بر اساس آمارهای وزارت صمت تا پایان سال ۱۴۰۰ حدود ۲۰۸۵ واحد فعال صنعتی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مستقر بوده که کمتر از سه درصد از کل واحدهای فعال صنعتی کشور را تشکیل داده است. بر اساس آخرین آمارها، تا پایان سال گذشته ۷۱ هزار و ۹۵۸ واحد صنعتی در کل کشور فعال بوده است.

این در حالی است که مناطق آزاد و ویژه تجاری با قوانین محدودتر و تشریفات گمرکی ساده‌تری نسبت به سرزمین اصلی با اهدافی از جمله حمایت از صنعت داخلی کشور، جذب فناوری‌های نوین در امر تولید، گسترش تولیدات صادرات محور و اشتغالزایی راه‌اندازی شده‌اند. هر چند دبیر شورای عالی مناطق آزاد معتقد است این مشوق‌ها کافی نیستند.

البته وزارت صمت از میانه سال گذشته انتشار آمار جدید را متوقف کرده و آمار جدیدی از وضعیت واحدهای صنعتی در مناطق آزاد در دسترس نیست.

برای مطالعه بیشتر در این رابطه صفحه تولید و تجارت را در تجارت نیوز دنبال کنید.