جریمه لغو و تاخیر پروازها به جيب چه كسی رفت؟

اطلاعات به دست آمده از سامانه رصد و پايش تاخيرهای پروازی (پروازنما) نشان می‌دهد در 9 ماهه اول سال گذشته، 6 هزار و 629 پرواز لغو شده و هزار و 802 پرواز با تاخير بيش از 4 ساعت انجام شده است كه با احتساب متوسط 100 نفر برای هر پرواز برآورد شده شركت‌های هواپيمايی داخلی ملزم به پرداخت 84.3 ميليارد تومان جرايم تاخير پروازی به مسافران بوده‌اند؛ اما مشخص نيست اين رقم پرداخت شده يا خير و اگر پرداخت شده به مسافران رسيده است يا نه؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، اين اطلاعات پس از افشاگری سخنگوی كميسيون اصل 90 مجلس از ميزان تاخيرها و لغو پروازها اهميت بيشتری پيدا می‌كند. بهرام پارسايی هفته گذشته بدون اشاره به بازه زمانی دقيقی گفته بود كه «گزارشی مبنی بر لغو هشت هزار پرواز داخلی و هفت ميليون و ۹۰۰ هزار دقيقه تاخير پرواز دريافت كرده است». اين تاخير‌ها در حالی رخ می‌دهد كه بهای بليت هواپيماها نيز به ‌شدت افزايش داشته است. با وجود افزايش قيمت، اما شركت‌های هوايی در برابر تاخيرهای زياد، چندان پاسخگو نيستند.

بر اساس قانون، خط هوايی موظف است در پروازهايی كه بيش از سه ساعت تاخير داشته باشند، امكانات پذيرايی، حمل‌ونقل و اسكان مسافران را فراهم كند. اما گفته می‌شود كه اگر مسافر خارجی در پرواز وجود داشته باشد، ايرلاين‌ها مسئوليت ارائه اين خدمات را به عهده می‌گيرند اما در مورد مسافران ايرانی اين كار انجام نمی‌شود.

سازمان هواپيمايی كشوری در توجيه تاخيرها و لغو پروازها همچنان به دفاع از ايرلاين‌ها پرداخته و بهانه «تحريم‌های صنعت هوايی» را آورده است. اين يكی از ده‌ها مشكلی است كه می‌تواند در بروز تاخيرها و لغو پروازها اثرگذار باشد. با اين همه، ‌برخی كارشناسان معتقدند كه چنين توجيهی مورد قبول نيست و بخش زيادی از آمار ارائه ‌شده تاخيرها و لغو پروازها در بازه‌ای رخ داده كه تحريم‌ها از صنعت هوانوردی ايران برداشته شده بود.

جزييات تاخيرها

سامانه رصد و پايش تاخيرهای پروازی (پروازنما) جزيياتی خواندنی از تاخير و لغو پروازها ارائه كرده است. نخستين نكته‌ای كه در اين گزارش به چشم می‌خورد، اعداد و ارقام بزرگی از لغو يا تاخير در پروازهاست. چنان‌كه گزارش شده در 9 ماه ابتدايی سال گذشته، 6 هزار و 929 پرواز «لغو» و هزار و 802 پرواز نيز با تاخيری بيشتر از 4 ساعت انجام شده‌اند. بنابراين اگر متوسط تعداد مسافران هر پرواز 100 نفر باشند، ايرلاين‌ها ملزم به پرداخت حدود 84.3 ميليارد تومان جريمه به مسافران بوده‌اند. اين رقم بر اساس نرخ مصوب در آيين‌نامه‌ حقوق مسافر تدوين شده از سوی سازمان هواپيمايی كشوری برآورد شده است. اينكه چه تعداد از مسافران توانسته‌اند در پی تاخير و لغو پروازها از ايرلاين جبران خسارت كنند، منتشر نشده است. آن‌گونه كه پايگاه خبری حمل‎ونقلی «تين نيوز» گزارش داده در فروردين ماه سال گذشته 958 پرواز لغو شده و 67 پرواز تاخير بيش از 4 ساعته داشته است كه شركت‌های هواپيمايی داخلی برای جبران خسارت وارد شده به مسافران، ‌ملزم به پرداخت 10 ميليارد و 510 ميليون تومان بوده‌اند.

در ارديبهشت‌ماه عدد لغو پروازها اندكی كاسته شده و به 881 پرواز رسيده و 671 پرواز نيز با تاخير بيش از 4 ساعته انجام شده است. اين اعداد، ايرلاين‌ها را ملزم به پرداخت 10 ميليارد و 570 ميليون تومان جرايم پروازی به مسافران می‌كند.

اين آمار در خردادماه از 565 پرواز لغو شده و 120 پرواز با تاخير بيش از 4 ساعت حكايت دارد. بنابراين در اين ماه نيز ايرلاين‌ها بايد 6 ميليارد و 850 ميليون تومان خسارت به مسافران می‌دادند. البته در اين ماه به دليل هک شدن تابلوهای فرودگاهی، حدود 22 درصد از داده‌های تابلوهای پروازی از دسترسي خارج شده است. در تيرماه نيز جمعا 726 پرواز لغو شده و 219 پرواز نيز با تاخير بيش از 4 ساعت انجام شده‌اند. بر اساس اين آمار شركت‌های هواپيمايی ملزم به پرداخت 9.45 ميليارد تومان خسارت بوده‌اند. در مردادماه جمعا 745 پرواز لغو شده است و 270 پرواز تاخير بيش از 4 ساعت داشته‌اند كه برآورد شده كه شركت‌های هواپيمايی ملزم به پرداخت 10 ميليارد و 150 ميليون تومان جرايم پروازی به مسافران بوده‌اند.

در شهريورماه جمع لغو پروازها به 853 رسيده و 125 پرواز نيز تاخير بيش از 4 ساعت انجام شده است كه بر اساس آن ايرلاين‌های داخلی موظف به پرداخت 9 ميليارد و 780 ميليون تومان خسارت بوده‌اند. در مهرماه رقم لغو پروازها به 672 رسيده و 109 پرواز نيز با تاخير بيش از 4 ساعت انجام شده‌اند كه بر اساس آن ايرلاين‌های داخلي موظف به پرداخت 7 ميليارد و 810 ميليون تومان خسارت بوده‌اند. در آبان ماه جمع لغو پروازها به 608 پرواز رسيده است و 73 پرواز نيز با تاخير بيش از 4 ساعت انجام شده است كه بر اساس آن ايرلاين‌های داخلی موظف به پرداخت 6 ميليارد و 810 ميليون تومان خسارت بوده‌اند. سرانجام در آذرماه جمعا 489 پرواز لغو شده كه 47 پرواز تاخير بيش از 4 ساعت داشته است كه بر اساس آن ايرلاين‌های داخلی موظف به پرداخت 5 ميليارد و 360 ميليون تومان خسارت بوده‌اند.

بی‌اطلاعی مسافران

در حالی شركت‌های هواپيمايی و مديران صنعت هوايی تحريم‌ها را علت اصلی تاخيرهای پروازی می‌دانند كه بررسی گزارش‌های جهانی نشان می‌دهد حدود 30 درصد تاخيرها به مديريت ايرلاين وابسته است. از سوی ديگر بيشتر علت تاخيرها در كشور به دليل دير رسيدن هواپيما، مديريت ايرلاين، سيستم حمل‌ونقل هوايی، آب‌وهوا و مسائل امنيتی بوده است.

سازمان هواپيمايی كشوری به عنوان متولي مديريت پروازی در ايران، تاكنون پاسخ روشنی به اين سوال نداده كه چه مقدار از اين جريمه به چه كسانی پرداخت شده است. تلاش خبرنگار «اعتماد» برای تماس با سخنگوی اين سازمان و دريافت اظهارنظر از هر يک از مديران سازمان هواپيمايی كشوری نيز در اين باره ناكام ماند و سوالات ما بی‌پاسخ گذاشته شد.

از سوی ديگر بسياری از مسافران هوايی به حقوق خود در صورت تاخير و كنسلی پرواز آگاهی ندارند يا اينكه زمانی كه به دنبال حقوق خود می‌روند، ايرلاين‌ها به روش‌های مختلف از پرداخت آن سر باز می‌زنند. اين در حالي است كه مطابق دستورالعمل حقوق مسافر سازمان هواپيمايی كشوری، پروازهای دارای تاخير بالاتر از ۴ ساعت مشمول جرايم سنگين‌تری می‌شوند.

ايران‌اير در رده دوم

فارغ از ايرلاين‌های خصوصی و شبه دولتی كه در عرصه حمل‌ونقل در ميان 16 ايرلاينی كه در گزارش سامانه رصد و پايش تاخيرهای پروازی مورد بررسی قرار گرفته، هواپيمايی ملی ايران، ايران‌اير ‌در جايگاه بسيار نامناسبی از نظر ميزان تاخيرها و لغو پروازها قرار دارد. در 9 ماهه ابتدای سال گذشته، ميانگين ميزان تاخيرها در اين ايرلاين با توجه به 21 هزار پروازی كه انجام داده نزديک به 29 دقيقه برای هر پرواز بوده است. 7 درصد از پروازهای اين ايرلاين كه به نوعی مهم‌ترين ايرلاين كشور محسوب می‌شود نيز «لغو» شده است. اين عملكرد فقط كمی با بردترين عملكرد ايرلاين‌ها يعني ايرلاين بخش خصوصي «آتا» فاصله دارد كه ميانگين تاخيرهای آن 35 دقيقه است و 7.5 درصد لغو پرواز داشته است. ايران‌اير در 9 ماه ابتدايی سال گذشته هزار و 467 پرواز خود را لغو كرده كه در اين زمينه نيز رتبه دوم ميان ايرلاين‌های كشور را داراست.

منبع: اعتماد