چهار نگاه به صنعت طلا

در میزگرد تخصصی دومین روز همایش چشم‌انداز صنایع غیرآهنی ایران، چهار نگاه از فرصت‌ها و چالش‌های صنعت طلا، توسط کارشناسان این حوزه تشریح شد. در میزگرد تخصصی چالش‌ها و فرصت‌های صنعت طلا، وجیه‌الله جعفری، مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، به‌عنوان رئیس پنل تاریخچه‌ای از صنعت طلا در ایران و جهان ارائه کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز، محمد کشتی‌آرای، رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف ایران، وضعیت صنعت طلا و مصنوعات کشور را به تصویر کشید. محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران به تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین این صنعت و محیط زیست پرداخت. همچنین علیرضا خزایی، مدیرکل پیشین امور بهره‌برداری صنایع و معادن و تجارت نیز وضعیت تولید، اشتغال و سرمایه‌گذاری در بخش معادن طلا را تشریح کرد.

صنعت طلا در ایران و جهان

وجیه‌الله جعفری مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در مورد استخراج طلا در ابتدای پنل به معرفی صنعت طلا در ایران و جهان پرداخت و تاریخچه‌ای از اکتشاف معادن طلا در ایران را بازگو کرد. او در بخشی از ارائه خود به میزان تولیدی شمش طلا و ذخایر قطعی طلا در ایران و جهان اشاره کرد. براساس آمار ارائه شده، چین با تولید ۴۴۰ تن طلا و ۲۲۰۰ تن ذخایر قطعی طلا بیشترین میزان تولید طلا در دنیا را در اختیار دارد.

استرالیا با ۳۰۰ تن تولید طلا و ۹۸۰۰ تن ذخایر قطعی طلا در جایگاه دوم قرار دارد و همچنین براساس آمار ارائه شده ایران نیز به میزان ۷ تن تولید طلا و ۲۵۰ تن ذخایر قطعی طلا دارد. جعفری در ارائه خود به آمار ذخایر قطعی طلا در جهان اشاره کرد و گفت: جمعا ۵۴ هزار تن ذخایر قطعی طلا وجود دارد که در سال ۲۰۱۷، تولید طلا در دنیا حدود ۴۵۰۰ تن بوده که از این مقدار ۳۱۵۰ تن آن از معادن استخراج شده است.

مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در مورد روند استخراج طلا در ایران به این نکته اشاره کرد که در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ تولید طلا در ایران حدود ۲ تن بوده است که در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ این مقدار به ۳ تن افزایش پیدا کرده است. در سال ۲۰۱۵ تولید طلا در ایران به حدود ۴ تن رسیده و امروزه تولید طلا در کشور به حدود ۷ تن افزایش پیدا کرده است. جعفری در ادامه صحبت‌های خود به این نکته تاکید کرد که وضعیت ایران در مصرف طلا کاملا متفاوت از تولید آن است، به‌طوری که کشور ما یکی از کشورهای پرمصرف طلا در دنیا به حساب می‌آید.

او افزود: براساس آمار منتشر شده، هند با مصرف ۶۱۱ تن طلا در سال ۲۰۱۷ پرمصرف‌ترین کشور بوده است. پس از آن چین با مصرف ۵۷۶ تن طلا در جایگاه دوم قرار دارد. ایالات متحده آمریکا نیز با مصرف ۱۴۲ تن طلا جایگاه سوم را به خود اختصاص داده است. اما در این بین ایران با مصرف ۴۶ تن طلا در سال ۲۰۱۷ جایگاه پنجم را در میان کشورهای دنیا کسب کرده است که این نشان‌دهنده تقاضای بالای طلا در ایران است که می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد و بخش عرضه طلا در کشور را رونق بخشید.

جعفری در ادامه به عوامل کاهش عرضه طلا اشاره کرد و گفت: افت تولید مهم‌ترین علت کاهش عرضه طلا است و عامل دوم؛ کاهش عیار موجود در طلا است. این کارشناس در مورد استخراج طلا در کشور نیز اشاره کرد که در حال حاضر با بهبود فناوری‌های این صنعت عیار زیر یک را نیز استخراج می‌کنیم این در حالی است که تا چند سال پیش استخراج عیارهای پایین غیرقابل دسترس بود. جعفری در مورد ذخیره محصول طلا نیز به این نکته اشاره کرد که آمریکا با حدود ۸۹۳۴ تن ذخیره محصول طلا بیشترین ذخیره محصول طلا در دنیا را دارد.

تهدید جدید صنعت طلا

محمد کشتی آرای، به‌عنوان دومین سخنران با اشاره به اینکه این روزها بحث نوسانات قیمت طلا و سکه در کشور بسیار اهمیت پیدا کرده است، توضیح داد: در بهترین سال شکوفایی یعنی سال‌های ۸۹ و ۹۰ حدودا ۱۱۰ تن تولید مصنوعات طلا در کشور داشته‌ایم. به گفته او، این روند از سال ۹۱ با افزایش قیمت ارز که تاثیر مستقیمی بر قیمت طلا دارد، با کاهش رو‌به‌رو بوده، به‌طوری که امروزه تولید طلا در کشور تقریبا به صفر رسیده است. او افزود: در حال حاضر تولید مصنوعات طلا در کشور به حدود ۴۰ تا ۵۵ تن کاهش پیدا کرده است.

از این میزان ۶۵ درصد طلا بازیافت مصنوعات دست دوم است که مجددا به چرخه تولید باز می‌گردد. بقیه آن باید به‌صورت شمش طلا وارد این صنعت شود که برخی از آن از معادن کشور تامین می‌شود. کشتی‌آرای تاکید کرد که تامین شمش طلا از معادن داخل کشور با اصلاح آیین‌نامه ورود و صدور طلا و نقره و فلزات گرانبها در ۶ ماه دوم سال ۹۶، توجیه اقتصادی پیدا کرده است.

او به این نکته اشاره کرد که در سال‌های گذشته به دلیل وجود ۹ درصد مالیات ارزش افزوده شمش طلا، واردات آن از مبادی قانونی به صرفه نبوده و همچنین قاچاق شمش طلا به این صنعت آسیب می‌زده است. اما با اصلاح آیین‌نامه، در حال حاضر می‌توان بدون ثبت سفارش واردات شمش طلا انجام شود.

کشتی‌آرای افزود: خطری که در حال حاضر با آن مواجه هستیم، داد و ستد جدیدی به‌نام خرید و فروش طلای آب شده است که ثمره افزایش قیمت ارز و کاهش ارزش پول ملی بوده و امروزه باعث شده مردم و حتی شرکت‌ها و موسسات مالی نیز به این نوع سرمایه‌گذاری روی بیاورند. این نوع طلا هیچ گونه اجرت و ارزش افزوده‌ای ندارد و مردم طالب این نوع طلا برای سرمایه‌گذاری هستند. وی با اشاره به اینکه بالا بودن تقاضای طلا در ایران به دلیل نگاه سنتی سرمایه‌گذاری به این کالا بوده است، تاکید کرد: به دلیل افزایش قیمت طلا و ارز، در کنار وجود ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده طلا و افزایش اجرت طلا به بیش از ۲۰ درصد، در مجموع قیمت طلا و مصنوعات بسیار گران شده و سرمایه‌گذاری روی آن صرفه اقتصادی ندارد.

در نتیجه مصرف طلا در حال حاضر در کشور با کاهش جدی مواجه شده که همین امر سبب تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی مصنوعات طلا شده است. کشتی‌آرای در ادامه گفت: با توجه به این مشکلات پیشنهاد شده است که شرایط برای فعالیت شرکت‌های خارجی تسهیل شود. در این زمینه با برخی از شرکت‌های مالزیایی صحبت شده است تا برای تولید مصنوعات طلا در داخل کشور سرمایه‌گذاری کنند و با همان ارزش افزوده ۱۵درصد محصولات خود را به کشور خود صادر کنند. از دیگر آمار قابل توجه برآورد میزان طلای دست مردم است که نشان می‌دهد حدود ۲۰۰تن طلا جزو ذخایر خانگی کشور است.

محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران با اشاره به میزان استخراج طلا در کشور گفت: در حال حاضر حدود ۷ تن طلا در کشور استخراج می‌شود که بیش از ۳۰۰ میلیون دلار ارزش صادرات دارد. محاسبات نشان می‌دهد که می‌توان با فعالیت در بخش معدن می‌توان جریان اقتصادی بزرگی را در کشور ایجاد کرد. بهرامن تاکید کرد با توجه به ظرفیت زمین شناسی موجود در کشور می‌توان این میزان تولید طلا در کشور را افزایش داد و از این بخش تحولات بزرگ اقتصادی را شاهد بود. رئیس خانه معدن ایران در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به اینکه در استحصال طلا باید بالاترین تکنولوژی‌ها را استفاده کرد، افزود: استفاده از این تکنولوژی‌ها باید با در نظر گرفتن ملاحظات محیط‌زیستی باشد.

بهرامن در ادامه به تکنولوژی هیپ در استحصال طلا اشاره کرد که در ابتدا کارشناسان نگران بودند که این تکنولوژی آلودگی محیط‌زیست ایجاد کند در حالی که در کشورهای دیگر از آن به‌عنوان یک تکنولوژی پاک استفاده می‌شود. او با تاکید بر استفاده از تکنولوژی پاک در استحصال طلا تشریح کرد که در اکثر معادن در شمال‌غرب ذخایر کم‌عیار با حجم مطلوب وجود دارد که طی ۵ سال گذشته ذخایر جدیدی قابل دسترس شده است که پیش‌بینی می‌شود در سال ۹۸ این معادن به چرخه تولید طلا خواهند رسید.

چون این معادن کم‌عیار هستند باید از تکنولوژی خاصی برای آن استفاده شود. بهرامن قیمت تمام شده طلا در معادن و بازیافت آب استفاده شده در معادن طلا را از موارد مهم در استخراج و استحصال طلا عنوان کرد و گفت: با استفاده از فناوری‌های به روز دنیا می‌توان نگرانی‌هایی که در مورد استفاده آب در فعالیت‌های حوزه معدن وجود دارد را از بین برد.

اشتغال و سرمایه‌گذاری در استخراج طلا

مهندس خزایی، مدیر کل پیشین بهره‌برداری وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری در بخش معادن به دلیل ارزش افزوده‌ای که در این بخش وجود دارد سبب اشتغال پایدار در روستاهای اطراف آن می‌شود، گفت: اگر چه سرمایه‌گذاری در بخش معدن ریسک بالایی دارد اما در صورتی که بتوان بر مشکلات کمبود متخصص، مشکلات محیط‌زیستی و فرآیند اداری که برای احداث آن وجود دارد غلبه کرد، هیچ صنعتی به سوددهی آن نخواهد رسید. او در تکمیل صحبت‌های خود افزود: مثال‌هایی وجود دارد که راه‌اندازی معدن سبب کاهش جرم و جنایت در روستاهای اطراف شده است. روستایی که درآمد سالانه آن حدود ۵۰ میلیون تومان بوده سال ۹۵ بالای یک میلیارد حقوق به افراد آن روستا داده شده است.

رشد خرید شمش طلا در سه ماه نخست ۲۰۱۸

جعفری در جمع‌بندی پنل تخصصی طلا، آمارهای منتشر شده در گزارش شورای جهانی طلا را اعلام کرد. براساس این گزارش در سه ماه نخست سال ۲۰۱۸ تقاضای بانک مرکزی برای خرید طلا ۴۲ درصد افزایش پیدا کرده است؛ به گونه‌ای که خرید طلا به ۵/ ۱۱۶ تن رسیده است که بالاترین سطح خرید این فلز از سال ۲۰۱۴ محسوب می‌شود. او افزود: در بخش شمش طلا در سه ماه نخست ۳/ ۹‌تن خرید طلا انجام شده که نسبت به سه سال گذشته با افزایش چشمگیری مواجه بوده است.

تقاضای شمش طلا و سکه در سه ماه دوم نیز به بیش از ۲/ ۱۵ تن رسیده که بالاترین رکورد در چهار سال اخیر بوده است. کشتی آرای نیز در مورد آمار ارائه شده این‌گونه توضیح داد که این رقم خرید شمش طلا بیشتر به دلیل ضرب سکه از سوی بانک مرکزی صورت گرفته و وارد صنعت طلای کشور نشده است. او در تکمیل صحبت‌های خود افزود: بانک مرکزی برای تحویل سکه‌هایی که پیش خرید شده نیاز به بیش از ۶۰ تن طلا دارد که اگر به دنبال جایگزین آن نباشد ارزش پول ملی باز با کاهش مواجه خواهد شد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد