سرنوشت مبهم ۳۷۰ میلیون دلار ارز دارو / دلیل کمبود شیرخشک چیست؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، چند هفته پیش محمد عبده‌زاده، رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران به تجارت‌نیوز خبر داد از ابتدای سال تا ۲۰ اردیبهشت فقط ۱۱ میلیون دلار برای واردات مواد اولیه دارو و کالای نهایی پرداخت شده است.

محمدرضا واعظ‌ مهدوی، رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت هم همزمان اعلام کرد یکسال است به مواد اولیه دارویی ارز تخصیص داده نشده است.

درحالی که این اخبار از سوی تجارت‌نیوز منتشر شد، گروهی از فعالان صنعت دارو در کلاب‌هاوس در همین باره گفتگویی ترتیب دادند که در خلال این گفتگو هم ماجرای عدم تامین ارز دارو در ماه‌های اخیر تایید شد.

برای مثال مرتضی خیرآبادی، نمایندهٔ دورهٔ ششم مجلس و مدیرعامل شرکت داروسازی هما فارمد، در این اتاق خبر داد که که از ۲۰ اسفند ۹۹ تا ۲۹ ازدیبهشت ۱۴۰۰، بانک مرکزی هیچ ارزی به دارو اختصاص نداده است.

بانک مرکزی که قبلا ادعا کرده بود از ابتدای امسال ۵۰۰ میلیون دلار ارز به دارو تخصیص داده، هم ساکت نماند و به اخبار تجارت‌نیوز واکنش نشان داد. این نهاد طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که در سال گذشته ۳ میلیارد دلار و در دو ماه ابتدایی سال جاری ۷۷۰ میلیون دلار برای واردات اقلام اعلامی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارز پرداخت کرده است.

اما پشت این اختلاف آماری عجیب درباره ارز تخصیص یافته به دارو چیست؟

حیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، در پاسخ به این سوال از سه حرکت بانک مرکزی برای بازی با آمار ارزی دارو پرده‌ برمی‌دارد.

او صراحتا می‌گوید: «عددی که بانک مرکزی برای تخصیص دارو در سال ۱۴۰۰ اعلام کرده، درست نیست. میزان ارز تامین شده و تخصیص یافته با هم فرق دارد. وقتی ارز را تخصیص می‌دهند ممکن است هیچ‌وقت تامین نشود. مراحل این کار این است که بانک ارز را تخصیص می‌دهد، شرکت ریال را به بانک پرداخت می‌کند، بانک هم ارز را تامین و به طرف خارجی حواله می‌کند. پس تا وقتی حواله از سوی طرف خارجی دریافت نشود، از نظر ما عدد تخصیص، پذیرفته شده نیست.

بازی بانک‌ مرکزی با آمار ارز دارو

محمدی در ادامه درباره دستکاری آماری بانک‌ مرکزی توضیح می‌دهد: «اولا ارقامی که بانک مرکزی اعلام می‌کند اعدادی نیست که حواله شده باشند درحالی که تا پول حواله نشود، دردی از ما دوا نمی‌شود. دوما آمار بانک مرکزی با احتساب ارزی است که اسفند ۹۹ تخصیص داده است.

استدلال بانک مرکزی هم این است که در اسفندماه ارز مازاد تخصیص داده‌اند پس لازم است امسال روی سهمیه دارو لحاظ شود. در حالی که این استدلال مورد پذیرش ما نیست و در حال حاضر، این یکی از اختلافات ما با بانک‌ مرکزی است.

سوما سال گذشته ما کارگزارانی در چین و عمان داشتیم که علی‌رغم پرداخت پول از سمت شرکت‌ها و تلاش زیاد بانک مرکزی متاسفانه به خاطر مشکلات تحریم موفق به حواله از طریق آنها نشدیم.

وقتی حواله صورت نگرفته پس نباید آن را جزو آمار ارزهای تخصیص داده شده محاسبه کرد. درحالی که سال گذشته این مقدار هم روی ارز دریافتی ما محسوب شد. جالب اینکه این مشکل فقط مربوط به امسال نبوده و سال گذشته هم این مساله تکرار شده. اینکه ارزی که تامین نشده جزو آمار محاسبه شود.

۳۷۰ میلیون دلار اختلاف با آمار رسمی!

آنطور که محمدی می‌گوید برای دارو و تجهیزات در سال ۱۴۰۰ جمعا ۴۰۰ میلیون تخصیص داده شده که ۳۰۰ میلیون آن تامین شده و مقدار حواله شده آن هم مشخص نیست. درحالی که این میزان با رقم ۷۷۰ میلیون دلاری که بانک مرکزی اعلام کرده، اختلاف فاحشی دارد!

اما ظاهرا میزان تامین ارز تنها مشکل دارویی‌ها نیست. به گفته این مسئول یکی دیگر از مشکلات صنعت دارو در حال حاضر این است که ۷۰ درصد تولیدات داروی داخلی ما برای واردات مواد اولیه به یوآن چین و روپیه هند نیاز دارند. درحالی که بانک مرکزی ۸ ماه است موفق نشده به دارو یوان و روپیه بدهد.

بنابراین ممکن است بانک مرکزی منابع دیگری برای تخصیص داشته باشد اما دارویی‌ها به یوان و روپیه نیاز دارند.

جالب اینجاست که کمبود یوآن و روپیه در حالی تبدیل به معضل جدی صنعت دارو شده که فهرست ارزی بانک مرکزی نشان می‌دهد در همین چند سال اخیر بریز و بپاش زیادی در پرداخت همین دو نوع ارز به برخی کالاهای غیرضروری صورت گرفته. در سال‌ها و ماه‌های اخیر بعضا شرکت‌هایی این نوع ارز را دریافت کردند که یا ماهیت فرهنگی دارند یا حتی درباره نوع فعالیتشان هنوز اطلاع درستی در دست نیست!

کمبود شیرخشک زاییده نبود یورو

از دارو که بگذریم، مشکل ارزی دوم این روزها بحران در بازار شیر خشک کودک است.

هانی تحویل‌زاده، رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد، اخیرا به تجارت‌نیوز گفته که ۶ ماه است ارزی به شیر خشک داده نشده در حالی که کل نیاز این بازار با تخصیص ۶۰ میلیون یورو قابل تامین است.

محمدی نیز عدم تخصیص ارز به شیر خشک را تایید می‌کند و می‌گوید: وقتی محدودیت منابع ارزی داریم شیر خشک هم مستثنا نیست. درحال حاضر ما یک لیست ۵۰ میلیون دلاری فقط برای شیر خشک به بانک مرکزی فرستاده‌ایم. یکی از مشکلات این است که برخی شرکت‌هایی که مواد اولیه شیر خشک وارد می‌کنند فقط نیاز به یوروی اروپا دارند که الان در دسترس نیست. بنابراین واردات به مشکل خورده است.

ناگفته نماند کمبود یورو هم در حالی بحران‌ساز شده که سال گذشته حتی نهادهای خیریه هم موفق به دریافت یورو شده بودند!