معادن ایران در گیر و دار تامین ماشین آلات سنگین

به گزارش تجارت‌نیوز ، پدیده قرن گذشته نفت و سوخت‌های فسیلی بود و پدیده قرن حاضر معادن هستند. سه کشور ایران، آمریکا و روسیه بیشترین تنوع کانی‌های معدنی را در خود جای داده‌اند. در حالی که این دو کشور به صورت گسترده سرمایه‌گذاری خود را روی معادن آغاز کرده‌اند، اما کشور ما به دلیل تحریم‌ها در تامین ماشین آلات سنگین معدنی، به‌ویژه لودر و جرثقیل ناتوان است.

ایمیدرو به‌عنوان نهاد دولتی مسئول این حوزه به دنبال خرید ماشین آلات سنگین دست دوم برای معادن کشور است که برخی از آنها قیمت تعمیر و قطعاتشان بالاتر از قیمت همان ماشین نو است.

کاهش بهره‌وری در نبود ماشین آلات سنگین

عبدالرضا صالحی، دبیر انجمن تولیدکنندگان و وارد‌کنندگان ماشین آلات سنگین ایران، در گفتگو با تجارت‌نیوز درباره وضعیت ماشین آلات معادن کشور گفت: بیشتر معادن ایران ماشین‌آلات فرسوده دارند. در حالی که مهم‌ترین عامل در کار معدن بهره‌وری است که با وجود این ماشین آلات نتیجه مطلوبی حاصل نمی‌شود.

وی ادامه داد: در 40 سال گذشته تنها واحدی که در کشور در این حوزه فعالیت می‌کرد هپکو بود. این مجموعه با توجه به زیرساخت‌های قوی و مناسب توانسته بود با همکاری شرکای خارجی مانند کوماتسو، ولوو، میتسوبیشی و دیگر برندهای معروف بهترین ماشین‌ها را با جدیدترین تکنولوژی برای کشور تولید کند و در حوزه‌های راهسازی و عمرانی خودروهایی مانند لودر، گریدر و غلتک و در حوزه ماشین‌آلات مخصوص معادن ماشین‌هایی مانند سان تراک و لودرهای سنگین تولید کند.

خروج هپکو از چرخه صنعت

صالحی در خصوص علت تعطیلی و مشکلات حاشیه‌ای هپکو گفت: شاید بتوان گفت سنگین‌ترین ضربه تحریم به این مجموعه وارد شد. خط تولید ماشین آلات سنگین هپکو به طور کامل تعطیل شد، از سوی دیگر واگذاری آن به بخش خصولتی و تغییر مدیریت سبب شد که این مجموعه عظیم از چرخه صنعت کشور خارج شود.

وی افزود: خوشبختانه از سال گذشته دولت تصمیم به احیای این مجموعه گرفته و اکنون ماشین آلات سبک و اصطلاحا کوچک تولید می‌کند. برخی قطعه‌سازان داخلی نیز به صورت دستوری اقدام به تولید قطعات مورد نیاز این کارخانه کرده‌اند و اکنون بازار این گروه از ماشین آلات که برای طرح‌های عمرانی، راهسازی و معادن کوچک است اشباع شده، اما در حوزه معادن بزرگ با فقر ماشین آلات مواجه هستیم.

او در مورد مشکلات واردات ماشین آلات معدنی سنگین نیز توضیح داد: قیمت این ماشین‌ها از 70 هزار تا یک میلیون و 500 هزار دلار است. در سال‌های قبل که کشور هنوز تحریم نشده بود ما می‌توانستیم از شرکت مادر به صورت اعتباری خرید کنیم، اما اکنون مجبوریم به یک شرکت قطری، عمانی یا ترکی پول را به صورت کامل بدهیم تا آنها بروند نقدی خرید کنند. این مدل خرید باعث افزایش قیمت تمام‌شده می‌شود. زیرا علاوه بر حق کمیسیون شرکت واسطه، ماشین‌آلات باید یک بار در کشور واسطه تخلیه شوند و دوباره از آنجا به مقصد ایران بارگیری شود.

افزایش هزینه‌های تامین ماشین آلات سنگین

صالحی با انتقاد از روند فعلی خرید ماشین آلات سنگین گفت: برخی شرکت‌های خصولتی و صندوق ایمیدرو اقدام به خرید ماشین آلات دست دوم کرده‌اند که این کار به جز افزایش هزینه هیچ منفعت دیگری ندارد. در این صنعت ماشینی که پنج سال از عمر آن گذشته باشد دیگر به هزینه افتاده و برخی اوقات هزینه‌ای که برای تامین قطعات آن باید انجام داد بیش از قیمت تمام‌شده ماشین است. بنابراین خرید ماشین دست دوم در این صنعت توجیه اقتصادی ندارد؛ اما معلوم نیست چرا صندوق ایمیدرو و برخی دولتی‌ها اصرار به خرید این‌گونه ماشین‌ها دارند.

وی ادامه داد: وزارت صمت و ایمیدرو متولی معادن کشور هستند. در ایمیدرو یک صندوقی وجود دارد که منابع آن برای توسعه فنی معادن استفاده می‌شود، اما متاسفانه منابع این صندوق در حوزه‌های دیگر هزینه شده و حوزه ماشین‌آلات مغفول مانده است.

او تصریح کرد: با توجه به دستورات رهبر انقلاب مبنی بر جایگزینی معادن با نفت و ارزش‌آفرینی بالای محصولات معدنی، اما آنچنان که لازم است سرمایه‌گذاری در این بخش صورت نگرفته و مالکان معادن برای خرید ماشین‌آلات با کمبود ارز مواجه هستند. در حالی که شاه‌کلید فعالیت معدنی، ماشین‌های آن است. ماشین‌های معدنی ارزش آفرین است و هزینه خود را تامین می‌کند و علاوه بر آن ارزآوری برای کشور دارد، اما با این وجود ارزی برای واردات وجود ندارد؛ در حالی که هقت میلیارد دلار برای واردات موبایل ارز تخصیص داده می‌شود.

صرفه‌جویی 110 هزار میلیارد با واردات ماشین آلات نو

صالحی درباره سود واردات ماشین آلات سنگین نو توضیح داد: بهره‌وری یک اصل مهم در فعالیت معدنی است. بنا بر آمارهای رسمی 18 هزار ماشین فرسوده فعال در حوزه معدن و راه‌سازی وجود دارد که اگر آنها با ماشین آلات نو تعویض شوند فقط در بخش سوخت 110 هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی صورت خواهد گرفت.

این فعال معدنی در پایان تصریح کرد: با روند موجود هر سال بهره‌وری و تولید معادن ما کاهش پیدا خواهد کرد، ما هر سال به 1500 تا 200 ماشین معدنی احتیاج داریم. در حالی که این ماشین‌ها سفارشی‌ساخت هستند، اگر می‌خواهیم خللی در فعالیت معدنی کشور ایجاد نشود باید از الان تخصیص ارز و سفارشها را آغاز کنیم.

برای دریافت اطلاعات بیشتر صفحه بخش خصوصی را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.