سایه سنگین ویروس کرونا بر صنعت گردشگری

گسترش ویروس کرونا با سرعت هرچه‌تمام‌تر در حالی رخ می‌دهد که سهم چین از اقتصاد جهان بیش از هر زمان دیگری است. در دورانی که بخش‌های مختلف اقتصادی در سطح جهان، به‌نوعی به اقتصاد چین پیوند خورده، تمدید تعطیلی کارخانه‌ها، فروشگاه‌ها و توقف فعالیت‌ کسب‌وکارها، گمانه‌زنی‌های بسیاری را در مورد کاهش رشد اقتصادی چین و جهان به‌دنبال داشته است.

چین تقریبا یک‌پنجم از تولید جهان را به خود اختصاص داده و انتظار می‌رود، افت رشد این کشور بر رشد اقتصادی جهان تاثیرگذار باشد.

در حال حاضر، فعالیت تمامی بخش‌های اقتصادی به‌جز بیمارستان‌ها و مراکز مراقبت‌های بهداشتی در چین متوقف شده و سرمایه‌گذاران و اقتصاددانان نگران فراگیری این ویروس مرموز و تاثیر آن بر صنایع مختلف در جهان هستند.

از مهم‌ترین صنایعی که در معرض آسیب قرار دارد، گردشگری است. چین بزرگ‌ترین بازار گردشگری برون‌مرزی را در سطح بین‌المللی دارد و به‌همین دلیل انتظار می‌رود، صنعت گردشگری در ماه‌های آینده با افت قابل توجهی مواجه شود.

چینی‌ها همچنین بیشترین هزینه‌کرد را در زمینه گردشگری دارند. گزارش آژانس جهانی گردشگری سازمان ملل متحد نشان می‌دهد، چین سالانه ۲۷۷ میلیارد دلار صرف گردشگری می‌کند. این رقم معادل ۱۶ درصد از مجموع ۱٫۷ تریلیون دلار هزینه‌کرد در سطح جهان است.

امروزه، گردشگری به یک تجارت بزرگ جهانی تبدیل شده؛ تا جایی‌که 10.4 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و 10 درصد از مشاغل مختلف در سراسر جهان به این صنعت مربوط می‌شود.

پیش از شیوع ویروس کرونا، موسوم به nCoV-2019، سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) رشد سه تا چهار درصدی صنعت گردشگری را در سال 2020، به‌ویژه در سه‌ماهه نخست سال پیش‌بینی کرده بود.

حالا اما این ویروس در مدت‌زمانی نه‌چندان طولانی، به 28 کشور رسیده و بیش از 45 هزار نفر به آن مبتلا شده‌اند.

با تجربه‌ تلخی که چینی‌ها از شیوع ویروس سارس در سال 2003 دارند، این‌بار سریع‌تر از گذشته دست به اقدامات جدی زدند.

ممنوعیت‌های مسافرتی از دیگر کشورها به چین و البته از چین به دیگر نقاط جهان اعمال شده است. کشورهایی که هرساله پذیرای تعداد زیادی از گردشگران چینی بوده‌اند، حالا درآمدهایشان تحت تاثیر قرار گرفته است. دولت چین دستور داده تا زمان مهار کامل این ویروس، فعالیت‌ شرکت‌های گردشگری به حالت تعلیق دربیاید.

ایرکانادا و بریتیش ایرویز تمامی پروازهای خود را به چین لغو کرده‌اند. هنگ‌کنگ به‌جز دو گذرگاه زمینی و دریایی، تمامی مرزهای خود را با چین بسته است. سایر کشورها هم محدودیت‌های ورود و خروج اعمال کرده‌اند.

در حالی که تعداد پروازها به چین و از این کشور به سایر کشورها به میزان قابل توجهی کاهش یافته، پیش‌بینی می‌شود شیوع ویروس کرونا هزینه قابل توجهی بر روی دست دولت‌ها بگذارد و تبعات ویرانگر آن در آینده‌ای نه‌چندان دور خود را نشان دهد.

ویرس سارس چقدر خسارت به صنعت گردشگری تحمیل کرد؟

ویروس سارس (SARS) در سال 2003 در چین ظهور کرد و مهار آن حدود پنج ماه طول کشید. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، هشت هزار و 96 نفر در 26 کشور مختلف به این ویروس مبتلا شدند و تعداد قربانیان آن هم 776 نفر بود.

شیوع سارس منجر به کاهش 9.4 میلیون مسافر در سطح جهان و در نتیجه افت 30 تا 50 میلیارد دلاری در صنعت گردشگری شد. البته در آن زمان چین نقش چندانی به‌عنوان مقصد گردشگری نداشت.

بر اساس گزارش‌ها در سال 2002، چین پذیرای کمتر از 38 میلیون گردشگر بود و حدود هفت میلیون چینی نیز به دیگر کشورهای جهان سفر کردند.

به‌گفته سخنگوی شورای جهانی سفر و گردشگری، ۱۶ ماه طول کشید تا صنعت گردشگری چین به سطح قبل از بحران بازگردد.

سالانه 291 هزار تا 343 هزار نفر در سراسر جهان بر اثر بیماری‌های تنفسی ناشی از شیوع آنفلوانزا جان خود را از دست می‌دهند.

کرونا اولین‌بار در دسامبر 2019 تشخیص داده شد و درحالی‌که کمتر از دو ماه از شیوع آن می‌گذرد، شمار قربانیان آن در مقایسه با سارس بیشتر بوده است. کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که احتمالا مهار آن حدود چند ماه (تا اواخر ماه آوریل) طول خواهد کشید.

در سال گذشته میلادی، چین 142 میلیون گردشگر جذب کرده و 134 میلیون چینی هم به دیگر نقاط جهان سفر کرده‌اند.

حالا محدودیت‌های مسافرتی که دولت چین برای شهروندانش وضع کرده و هشدارهایی که از سوی مقامات دیگر کشورها از جمله کانادا برای جلوگیری از سفرهای غیرضروری به چین داده شده، به این معناست که احتمالا میزان تاثیر اقتصادی این ویروس بر گردشگری در سراسر دنیا به‌مراتب بیشتر از ویروس سارس خواهد بود.

در میان بخش‌های مختلف اقتصادی، سریع‌ترین واکنش را بازارهای مالی به ویروس کرونا نشان دادند؛ تاجایی‌که ارزش سهام شرکت‌های بزرگ هواپیمایی و گردشگری در همان روزهای اول افت چشمگیری کرد.

چند روز پس از شیوع ویروس سازمان جهانی بهداشت وضعیت اضطراری اعلام کرد.

گلوریا گوارا، رئیس شورانی جهانی سفر و گردشگری در مورد بسته شدن فرودگاه‌ها، لغو پروازها و اعمال محدودیت‌های سفر و تاثیر آن بر گردشگری ابراز نگرانی کرده است.

به‌عقیده او و بسیاری از کارشناسان دیگر، تشدید نگرانی‌ها به‌دلیل چنین تصمیم‌گیری‌هایی از سوی دولت‌ها آثار مخرب بیشتری در مقایسه با خود ویروس دارد.

بانک جهانی هم برآورد کرده است که 90 درصد از خسارات اقتصادی ناشی از بیماری‌های جدید، به‌دلیل نگرانی افراد برای ارتباط با دیگران ایجاد می‌شود. این نگرانی‌ها معمولا بسته شدن مراکز خرید، فروشگاه‌ها و دفاتر کسب‌وکارها را به‌دنبال دارد.

پرسشی که مطرح می‌شود این است که اعمال محدودیت‌های سفر آن هم در دوره‌ای که نشانه‌های بسیاری مبنی بر وقوع رکود اقتصادی در جهان دیده می‌شود، چقدر صحیح است؟

سالانه صدها هزار نفر در اثر آنفلوانزای فصلی جان خود را از دست می‌دهند

گزارش‌ها نشان می‌دهد سالانه 291 هزار تا 343 هزار نفر در سراسر جهان بر اثر بیماری‌های تنفسی ناشی از شیوع آنفلوانزا جان خود را از دست می‌دهند. این آمار و ارقام اما هیچ‌گاه منجر به هشدارها، قرنطینه و سیاست‌های مبتنی بر محدودیت سفر نمی‌شود.

در سال 2003، در کانادا 251 نفر به ویروس سارس مبتلا شدند و 43 نفر جان خود را از دست دادند. اما هزینه آن برای اقتصاد کانادا 5.25 میلیارد دلار و از دست دادن 28 هزار شغل بود. در آن زمان، سالانه 100 هزار شهروند چینی به کانادا سفر می‌کردند؛ اما با شیوع ویروس کرونا این رقم 25 درصد کاهش یافت.

امروز کانادا دومین مقصد جذاب برای گردشگران چینی است. سالانه بیش از 800 هزار شهروند چینی به کانادا سفر کرده و هر گردشگر به‌طور متوسط، دو هزار و 800 دلار در این سفرها هزینه‌ می‌کنند.

اگر محدودیت‌ سفر، هشدارها و لغو پروازها ادامه یابد، احتمالا خسارت ناشی از شیوع ویروس جدید بر صنعت گردشگری دو برابر ویروس سارس خواهد بود.

نباید فراموش کرد که کشاورزی، ماهیگیری، بانکداری و بیمه از دیگر صنایعی هستند که به‌طور مستقیم با گردشگری در ارتباطند. بیشترین آسیب‌های اقتصادی ناشی از شیوع ویروس‌ها، متوجه هتل‌ها، رستوران‌ها، تفریحگاه‌ها و شرکت‌های حمل‌ونقل است.

اگرچه برای محاسبه خسارت‌های اقتصادی هنوز زود است، اما بهبود صنعت گردشگری به مدت زمان لازم برای مهار این ویروس بستگی دارد.

اکونومیست اخیرا در گزارشی با اشاره به آسیب‌های مختلف اقتصادی ویروس جدید نوشته اشت: مادامی‌که پزشکان و دانشمندان مشغول به مطالعه و بررسی هستند، اقتصاددانان نباید بیش از حد نگران باشند. واقعیت این است که نه آنفلوانزای مرغی در سال 2006 و نه آنفلوانزای خوکی در سال 2009 چشم‌انداز اقتصاد جهان را کاهش نداد.